آیا عملیات نظامی ترکیه در شمال عراق تنها راه بود؟

تفسیری از Baha Güngör

هفته‌هاست که نیروی هوایی ترکیه مواضع احتمالی ب پ کا کا را در آن‌سوی مرز بمباران می‌کند. هدف این است: به تروریست‌ها امکان استراحت در ماه‌های زمستان داده نشود و از آن طریق از ضربات تروریستی در بهار جلوگیری به‌عمل آید.

اینک ۲۴ سال است که پ کا کا ("حزب کارگران کردستان ترکیه") برای یک دولت مستقل کردی در خاک ترکیه مبارزه می‌کند. در نتیجه‌ی حملات و قهر نظامی متقابل آن، تا کنون نزدیک به ۴۰ هزار تن قربانی و صدها هزار تن زخمی و میلیون‌ها نفر آواره شده‌اند. هزینه‌ی سنگین پیکار نظامی علیه جدایی‌طلبان کرد، بالغ بر ده‌ها میلیارد دلار می‌شود. بنابراین، این پرسش باقی است که آیا به عوض یک چنین زیان مادی و اخلاقی بزرگی، راه دیگری وجود نداشت؟

ده‌ها سال است که مساله‌ی حل‌نشده‌ی کردها، نه تنها به مناسبات داخلی ترکیه فشار می‌آورد بلکه مناسبات ترکیه با متحدان نظامی‌اش و با اتحادیه اروپا را به شدت دشوار کرده است. ترکیه از سال ۱۹۸۷ یعنی سه سال پس از آغاز پیکار پ کا کا، درخواست عضویت در اتحادیه‌ی اروپا کرده است. ولی این کشور این بار نیز تحت تاثیر اعتراضات و انتقادها قرار نخواهد گرفت و رفتار سخت خود را تعدیل نخواهد کرد.

از نظر داخلی، دولت مذهبی ـ محافظه‌کار نخست وزیر رجب طیب اردوغان، بدیل دیگری نداشت جز آن که به عملیات نظامی فراسوی مرز تمکین کند. چرا که در هر مراسم خاکسپاری سربازانی که توسط پ کا کا کشته شده بودند، احساسات مردم به غلیان می‌آمد و نمایندگان دولت تحت انتقادات شدید لفظی و گاه حتا حملات فیزیکی قرار می‌گرفتند. بدینسان نظامیان هم دیگر لازم نیست از انتقادات مردم بیم داشته باشند.

آمریکا تا کنون می‌خواست از هجوم نظامی گسترده‌ی ترکیه به منطقه‌ی کردنشین شمال عراق جلوگیری کند، تا بدین وسیله این منطقه را که نسبت به دیگر مناطق عراق از مناسبات نسبتا باثبات‌تری برخوردار است، از درگیری‌ها در امان نگاه دارد. از همین رو، اطلاعات سرویس‌های مخفی خود را درباره‌ی مواضع پ کا کا در اختیار ترکیه گذاشت تا بمباران آن‌ها را در شب نیز ممکن سازد. اینکه نیروهای زمینی ترکیه با این حال از مرز میان این کشور و عراق عبور کرده‌اند، به عنوان یک "اقدام نظامی محدود" برای آمریکا قابل پذیرش است. ستاد فرماندهی در آنکارا تضمین کرده است که پس از نابودی پایگاه‌های پ کا کا نیروهای خود را دوباره از شمال عراق عقب خواهد کشید.

باید آرزو کرد که این عملیات هر چه زودتر پایان یابد و به مناسبات ترکیه با اتحادیه‌ی اروپا که هم اکنون نیز بد است آسیب بیشتری نرساند. در خود ترکیه، اتحادیه‌ی اروپا موضوع چندان مهمی نیست که بتواند برای کنترل این کشور در پیشروی علیه دشمنان مناسب باشد. ولی مسئول این امر، آن اروپایی‌هایی هم هستند که از نزدیک‌تر کردن ترکیه به ارزش‌ها و هنجارهای اروپا جلوگیری می‌کنند.

رادیو دویچه وله