آزادی مطبوعات در ایران، ادعاها و واقعیات

محمود احمدی نژاد در کنفرانس مطبوعاتی شهر نیویورک که به دعوت کلوپ پرس آمریکا انجام شد مردم ایران را آزاد ترین مردم دنیا نامید. سازمان گزارشگران بدون مرز در آخرین بیانیه خود، خطاب به رییس جمهور ایران واقعیت‌های موجود در زمینه آزادی بیان و نشریات را بر شمرده و گفته های وی را با چالش کشیده است.

بیانیه به رییس جمهور ایران یادآوری میکند که از آخرین سفر ایشان به آمریکا تا امروز، دستکم ۷۳ روزنامه نگار در ایران بازداشت و بیش از ۲۰ رسانه توقیف شده اند. ایران بزرگترین زندان روزنامه نگاران در خاورمیانه است و هم اینک، ده روزنامه نگار از جمله دو روزنامه نگار کرد در بند هستند.

بیانیه به رییس جمهور ایران یادآوری میکند که از آخرین سفر ایشان به آمریکا تا امروز، دستکم ۷۳ روزنامه نگار در ایران بازداشت و بیش از ۲۰ رسانه توقیف شده اند. ایران بزرگترین زندان روزنامه نگاران در خاورمیانه است و هم اینک، ده روزنامه نگار از جمله دو روزنامه نگار کرد در بند هستند.

کمیت یا کیفیت

آقای احمدی نژاد در نیویورک گفت که شمار روزنامه‌های مخالف دولت در ایران، ده برابر تعداد روزنامه‌های موافق است. سرگه بارسقیان، روزنامه نگار و کارشناس سیاست خارجی در این زمینه می‌گوید:

" جریان اصولگرا همیشه این بحث را داشته که روزنامه‌های مخالف دولت از نظر تکثر بیشترند. در حالی‌که مسئله تعداد این نشریات نیست، بلکه حدود آزادی و امکان ورود آنها به حوزه‌هایی که ممنوعه محسوب می‌شوند، مسئله است. یادمان نرود که همین اواخر روزنامه نگاران ایران بیانیه داده و شکایت کرده‌اند که منابع تذکرها و توصیه ها به مدیران مسئول روزنامه ها از یکی دو نهاد پیشین فراتر رفته و موضوع های حساس و خطوط قرمز هم بیش از پیش شده‌اند."

اخطار، احضار و بازداشت

آقای احمدی نژاد در حالی بر آزادی بیان و قلم در ایران تاکید می‌کند که بسیاری روزنامه نگاران در انجام وظیفه اطلاع رسانی خود، با اتهام‌هایی چون اقدام علیه امنیت ملی به دادگاه احضار می‌شوند. مریم شبانی عضو هیات تحریریه هفته نامه شهروند، گفته‌های آقای احمدی نژاد را چنین تعبیر میكند:

" آقای احمدی نژاد بعنوان یک حکومتگر صحبت می‌کند و معمولا تعریف حکومتگران با تعریف مردم جامعه از آزادی متفاوت است. حکومتگران خیلی از جنبه‌های زندگی عادی را نمی بینند و یک اقتدار خودساخته برای خود دارند. من پیشنهادی به آقای احمدی نژاد دارم. این‌ که آقای الهام پنج شغل دارند و بد نیست یک شغل دیگر هم بپذیرند و بیایند مدتی روزنامه نگاری کنند. بحث هم این نیست که به کدام جناح وابسته باشند، بلکه بیایند همین روزنامه نگاری عادی را بکنند. ببینند آیا می‌توان با مصوبه‌های روزانه شورای امنیت ملی که دست روزنامه نگاران را می بندد، کار کرد؟ اگر آقای الهام با این همه توانایی که دارد، توانست چنین کاری کند، آن وقت می‌توان گفت آقای احمدی نژاد راست می‌گوید..."

مرزهای ممنوعه

بیانیه سازمان گزارشگران بدون مرز به سانسور و خودسانسوری قویا حاکم بر مطبوعات ایران اشاره می‌کند. این‌که هرچند کنترل مطبوعات پیش از انتشار آنها وجود ندارد اما مرزهای ممنوعه‌ای وجود دارند که قدم گذاشتن با آنها برای هر دست به قلمی برابرست با تعطیلی نشریه، دستگیری یا بیکاری روزنامه نگار. سرگه بارسقیان نمونه ای نقل می‌کند:

" مثلا درباره مسئله هولوکاست، نمایندگان مجلس هم اعتراض کرده بودند که قطعنامه دوم علیه ایران، با برگزاری اجلاس بازخوانی هولوکاست در ایران ارتباط داشت. خوب! یکی از موارد که روزنامه نگاران اجازه نقد و پرداخت نداشتند، همین هولوکاست بود. مورد دیگر مسائل مربوط به برنامه‌های اتمی و این بود که حتی المقدور پرونده ایران در مناقشه هسته‌ای وارد شورای امنیت نشود اما اجازه نبود با این مقولات وارد چالش شویم."

سیاست تهاجمی دولت

پرسشی که ذهن بسیاری را مشغول می‌کند اینست که آقای احمدی نژاد بر اساس چه محاسبات یا سیاستی، در کشورهای غربی و آن هم مقابل نمایندگان رسانه‌ها مدعی آزادی قلم و بیان در ایران می‌شود؟ به نظر سرگه بارسقیان این دیپلماسی دولت آقای احمدی نژاد است:

"مطرح کردن این که ایرانیان آزادند و مردم کشورهای دیگر از نظر حقوق بشر و آزادی در مضیقه هستند، نوعی سیاست تهاجمی از سوی دولت آقای احمدی نژاد است. بارها هم خودشان گفته‌اند سیاست ایران از این پس مدافعانه و متهمانه نیست. ما هم شاکی هستیم و هم مهاجم... در عصر اصلاحات و اقای خاتمی بحث انتقاد از حقوق بشر در ایران مطرح بود اما امروز می‌بینیم وزارت خارجه ایران گزارشی در باره نقض حقوق بشر در غرب

تهیه می‌کند. یا همزمان با پخش قطعنامه نقض حقوق بشر در ایران توسط کانادا، ایران هم پیش نویسی توزیع می‌کند دایر بر نقض حقوق بشر در کانادا. همه این‌ها برمی‌گردد به دیپلماسی بسیار متفاوت و تهاجمی دولت آقای احمدی نژاد با جهان غرب."