شرط احیای دریاچه ارومیه؛ همراهی مدیران و تامین بودجه

به گفته معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، برنامه احیای دریاچه ارومیه به دلیل برخی مشکلات و ناهمنگی‌ها و به خصوص اختصاص نیافتن بخش بزرگی از بودجه لازم دست‌کم دو سال تاخیر خواهد داشت.

عیسی کلانتری در یک گفت‌وگوی تفصیلی با خبرگزاری ایلنا که متن آن شنبه ۱۵ دی‌ماه (۵ ژانویه) منتشر شد گفت: «قرار بود تا سال ۱۴۰۴ یا ۱۴۰۵ دریاچه به تراز اکولوژیک بازگردد، اما به علت مشکلات مالی که دولت با آن برخورد داشت از بودجه دریاچه تنها ۴۵ درصد تخصیص داده شد. با توجه به مشکلات بودجه پروژه‌های ما عقب افتاد و به طور مثال ۳۰۰ میلیون مترمکعب آبی که قرار بود از پساب تصفیه‌خانه‌های شهرهای اطراف وارد دریاچه شود دو سال عقب افتاد.»

او که دبیری ستاد احیای دریاچه ارومیه را نیز بر عهده دارد عدم همراهی مدیران محلی و بی‌توجهی به مصوبه سال ۹۳ هیئت دولت مبنی بر توسعه نیافتن فعالیت‌های کشاورزی در حوضه آب‌ریز دریاچه را از دیگر علت‌های تاخیر در احیای این دریاچه عنوان کرد.

عیسی کلانتری می‌گوید عکس‌های ماهواره‌ای و بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که طی این سال‌ها سطح زیر کشت در استان آذربایجان غربی ۲۰ هزار  هکتار افزایش یافته است.

به گزارش خبرگزاری ایسنا، مسعود تجریشی مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه مهرماه امسال ضمن انتقاد از توسعه اراضی کشاورزی در حوضه آب‌ریز دریاچه ارومیه خبر داد که این مسئله به شورای عالی امنیت ملی ارجاع داده شده است.

کلانتری گلایه می‌کند که در سه چهار سال اول فعالیت ستاد احیا، استانداران سابق و مدیران کل آب، کشاورزی و محیط‌زیست و نمایندگان‌ استان‌های مجاور دریاچه در مجلس شورای اسلامی "مسئله احیای دریاچه ارومیه را جدی تلقی نمی‌کردند".

احیای دریاچه ارومیه؛ شاید ۹ یا ۱۰ سال دیگر

او با بیان این که در آن سال‌ها معضل اصلی مدیران دولتی بودند که همراهی نمی‌کردند گفت: «دولتی‌ها منافع بخشی را بر منافع ملی ترجیح می‌دادند که این موضوع با توجه به برخوردهای شدیدی که آقای رییس‌جمهور داشت، اصلاح شده است. البته هنوز هم برخی از دستگاه‌های ستادی دولت قبول ندارند که دریاچه ارومیه باید احیا شود.»

رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست می‌گوید دولت با احتساب بهای دلار در سال گذشته، تا کنون حدود یک میلیارد دلار برای احیای دریاچه ارومیه خرج کرده است و اگر یک میلیارد دلار سرمایه مورد نیاز تامین شود دریاچه ارومیه تا سال ۱۴۰۶ یا ۱۴۰۷ به "تراز اکولوژیک" خود باز می‌گردد.

کلانتری پائیز سال گذشته گفته بود با بودجه‌ای که دولت برای احیای دریاچه ارومیه اختصاص می‌دهد این کار عملی به نظر نمی‌رسد و با توجه به وضعیت اقتصادی دولت لازم است از بانک‌های خارجی ۳ تا ۳ و نیم میلیارد دلار وام گرفته شود.

بهبود نسبی وضعیت دریاچه ارومیه

ظاهرا در سال آبی جاری وضعیت دریاچه ارومیه به نسبت سال پیش اندکی بهبود یافته است. فرهاد سرخوش، مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی هفته گذشته به ایسنا گفته است که بر اثر افزایش بارندگی و رهاسازی آب از سدها و رودخانه‌های استان به دریاچه ارومیه تراز آب این دریاچه به نسبت سال قبل ۲۵ سانتی‌متر افزایش داشته و سطح آن ۳۰۰ کیلومتر مربع گسترش یافته است.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در بخشی از گفت‌وگوی خود با ایلنا به موضوع انتقال آب خلیج فارس و دریای عمان به استان‌های جنوبی و شرقی، و انتقال آب دریای خزر به استان‌هایی مانند سمنان و یزد پرداخت و تاکید کرد این کار به شرطی بلامانع است که این آب به مصرف شرب و صنعت اختصاص یابد و نه به فعالیت‌های کشاورزی.

هزینه سنگین شیرین‌سازی و انتقال آب

کلانتری می‌گوید شیرین کردن آب دریا برای مصرف کشاورزی توجیه اقتصادی ندارد. او مثال می‌زند که هزینه شیرین‌سازی و انتقال هر مترمکعب آب از دریای عمان به زاهدان ۳۰ هزار تومان است و در حالی‌که برای یک هکتار کشاورزی حداقل ۵ هزار مترمکعب آب لازم است، هزینه تامین آب لازم برای آن ۱۵۰ میلیون تومان می‌شود که اگر در آن گندم کشت کنند تنها ۵ میلیون تومان عایدی خواهد داشت.

او خاطر نشان کرد که این مسئله در مورد انتقال آب دریای خزر برای مصرف کشاورزی نیز صادق است. احمد همتی، نماینده سمنان حدود ده روز پیش به خبرگزاری فارس گفته بود که دولت با طرح انتقال آب خزر به این استان موافقت کرده است. شماری از نمایندگان استان‌های شمالی در مجلس این کار را "غیرمسئولانه" خوانده‌اند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

محمد حسین پاپلی یزدی، استاد دانشگاه تربیت مدرس تهران چهارشنبه شب در همایش مدیریت آب در شرق ایران ضمن انتقاد از طرح‌هایی مانند طرح انتقال آب دریای عمان به خراسان رضوی گفت: «شما یک کشور را نشان دهید که آب را شیرین کرده باشد و برای مصرف آن را به هزار کیلومتر آن طرف‌تر انتقال داده باشد آن وقت این کار را انجام دهید، حداکثر انتقال آب شیرین در دنیا تا ۱۰۰ کیلومتری بوده است.»

شماری از کارشناسان معتقدند شیرین کردن و انتقال آب به شهرهای دور از دریا هزینه سنگینی دارد و در بلند مدت قابل ادامه دادن نیست. بسیاری نیز اعتقاد دارد با توجه به سخنان کلانتری که گفته در ایران ۸۵ درصد مصرف آب به بخش کشاورزی مربوط می‌شود، بهینه‌سازی مصرف و یاری رساندن به کشاورزان برای استفاده از فناوری‌های روزآمد راه مطمئن‌تر، معقول‌تر و کم‌هزینه‌تری برای مقابله با بحران‌ کم‌آبی است.