۷ ژانويه ۱۹۵۸: پدر اتحاديه اروپا

هنوز يک سال از پايان جنگ جهانی دوم نگذشته بود كه وينستون چرچيل، نخست وزير وقت انگليس در سخنرانی مشهور خود گفت: «ما بايد خانواده اروپا را با ساختاری ژرف از نو برپا كنيم. شايد روزی بتوانيم اين خانواده را ايالات متحده اروپا بناميم. نخستين گام در اين راه يک شورای فراكشوری اروپايی است و رهبری اين كار ضروری بايد بی‌گمان به عهده فرانسه و آلمان باشد.» اين گفته‌ها اما در حالی مطرح شده بود كه دو كشور نام ‌برده تا چندی پيش در پی نابودی يكديگر بودند.

۱۳ سال پس از جنگ با تشكيل بازار مشترک اروپا و تعيين رئيسی آلمانی آن گام بزرگ در راه آرمان چرچيل برداشته شد.

والتر هالشتاين در سال ۱۹۰۱ در شهر ماينز زاده شد. ۲۸ سال بيشتر نداشت كه به مقام استادی دانشكده حقوق دانشگاه روستوک در شرق آلمان رسيد. در سال ۱۹۴۱ به اجبار به جبهه جنگ فرستاده شد و به اسارت نيروهای آمريكايی درآمد و در همان اسارت يک دانشگاه اردوگاهی تشكيل داد. از آنجا كه با نازی‌ها هيچ هم‌خوانی و سازگاری نداشت، در دولت پس از جنگ آدانائر مقام‌های بالايی به دست آورد.

در سال ۱۹۵۰ به پيشنهاد وزير خارجه فرانسه، روبر شومان نظارت بر معدن‌های فلز و زغال‌سنگ آلمان و فرانسه به يک نهاد فراكشوری اروپايی متشكل از دو كشور سپرده شد. هالشتاين در برنامه‌ريزی و تشكيل اين نهاد، نقش حساسی ايفا كرد. همين نهاد ريشه تشكيل بازار مشترک اروپا در سال ۱۹۵۷ شد كه در آن به جز آلمان و فرانسه، كشورهای بنلوكس (بلژیک، هلند و لوکزامبورگ) و ايتاليا نيز عضو شدند.

حقوقدان برجسته آلمانی كه بيشتر با دكترين هالشتاين سر زبان‌ها افتاد، يكی از نقش‌های اصلی را در بنيان و ادامه كار اين بازار مشترک و جذب آلمان در اين نهاد فراكشوری عهده دار بود. دكترين هالشتاين سياست مرزبندی شديد با آلمان سوسياليستی بود. هالشتاين می‌گفت: «آلمان فدرال در آينده اقدام هر كشوری كه با آلمان سوسياليستی روابط سياسی برقرار كند را یک اقدام خصمانه تلقی خواهد كرد.» اين سياست بيش از ۱۰ سال سياست حاكم بر آلمان بود.

اما هالشتاين در درجه نخست يک سياستمدار اروپايی بود و آلمان نوبنياد را تنها به عنوان عضوی از خانواده اروپا، موفق و سرفراز می‌دانست. او در سخنرانی گشايش بازار مشترک گفته بود: «پيمان بازار مشترک تنها يك قرارداد تجاری و اقتصادی نيست. اين پيمان بيش از هرچيز نهادی اروپايی است كه سازماندهی‌ ويژه و نوينی را خواهد داشت.

مقصود هالشتاين در واقع تشكيل نهاد يا نهادهای فراكشوری سياسی بود يعنی همان كه امروزه به عنوان شورای عالی وزيران، پارلمان و كميسيون اروپا واقعيت يافته است.