1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

۳۱ مارس ۱۹۱۴: معیارش کلام و کلامش معیار

اسکندر آبادی۱۳۹۵ فروردین ۱۲, پنجشنبه

۳۱ مارس ۱۹۱۴: ۱۰۲ سال پیش در چنین روزی کریستیان مورگنشترن سراینده شعرهای طنزآلود ماندگار در اونترمایس درگذشت. همه روزه در این بخش یکی از شخصیت‌ها یا رویدادهای مهم سیاسی، اجتماعی یا فرهنگی آلمان را معرفی می‌کنیم.

https://p.dw.com/p/1IKu7
Dichter und Übersetzer Christian Morgenstern
عکس: picture alliance/akg

در مونیخ زاده شد. کودکی خوشی داشت تا اینکه مادرش که به بیماری سل مبتلا بود را در ۹ سالگی از دست داد. خودش هم تمام عمر با این بیماری دست و پنجه نرم می‌کرد.

پدرش شیفته نظم بود و او را به مدرسه نظام فرستاد. اما کریستیان مورگنشترن (Christian Morgenstern) به شعر گرایش داشت. نخست اقتصاد خواند ولی ۲۴ ساله بود که با چند تن از دوستانش به کوهی در نزدیکی شهر پوتسدام رفت و از همان هنگام فقط از راه نوشتن زندگی کرد.

مورگنشترن و دوستانش گروهی به نام "یاران دار" (Galgenbund) تشکیل دادند که به شوخی کارها و حرکات مخوف می‌کردند و بر روی همه‌چیز نام‌های سهمگین می‌گذاشتند.

موگنشترن در این محفل‌ها شعرهایی با عنوان "ترانه‌های دار" (Galgenlieder) می‌سرود و می‌خواند که از مشهورترین آثار او به شمار می‌آیند. او در این شعرها زبان فاخر را به بازی و ریشخند می‌گیرد تا به فرهنگ اشرافی و بورژوازی اتوکشیده اعتراض کند.

۳۴ ساله بود که مجموعه شعر "ترانه‌های دار" منتشر شد. در آغاز همه فکر می‌کردند که سروده‌های او فقط زبان‌بازی و واژه‌پردازی هستند اما رفته رفته لایه‌های پرمغز معنایی شعرهای او آشکار می‌شدند. به این حساب می‌شود مورگنشترن را پیشاهنگ مکتب دادائیسم به شمار آورد. می‌گفت:

«آهی به راه تیره یخبندان
خوابِ پرآبِ عشق و خوشی می‌دید
از سوز عشقِ آه به زیر پاش
یخ ذوب گشت و او به فنا لیزید»

و باز می‌گفت: «من سر مرزم: از نظر بدنی، روانی، هنری و اخلاقی با یک پا در پرتگاه ولی با پای دیگر تعادل را حفظ می‌کنم.»

مورگنشترن به راستی با زحمت بسیار از راه ترجمه آثار بزرگانی چون کنوت هامزون (Knut Hamsun) و هنریک ایبسن (Henrik Ibsen) و انتشار آثار خود درآمد اندکی به دست می‌آورد. اما این درآمد حتا برای تامین مخارج آسایشگاه سل‌زدگان هم کافی نبود. به همین خاطر او نتوانست به اندازه لازم و کافی به درمان بیماری خود بپردازد.

کریستیان مورگنشترن در ۴۳ سالگی در شهر اونترمایس که امروزه جزو ایتالیا است، درگذشت.