پاكنويس ايده‌ها در كشاكش ميان زندگی هنری و شهروندی
۱۳۹۵ مرداد ۲۲, جمعه
توماس مان Thomas Mann در شهر لوبک در شمال آلمان زاده شد. كودكی او با توسعه‌طلبی اقتصادی آلمان از سويی و ايستايی در نهادهای آموزشی و فرهنگی اين كشور از سوی ديگر، همزمان بود.
او با هردوی اين ويژگی‌ها بيگانه و ناسازگار بود. نويسنده‌ای كه آثارش متن درسی دبيرستان‌ها و دانشگاه‌های آلمان است و تا پايان عمر ۲۱ دكترای افتخاری و يک درجه پروفسوری را نصيب خود ساخت، از مدرسه بيزار بود و ديپلم نگرفته آموزش دبيرستانی را رها كرد. انديشه و احساس هنرمندانه‌اش هيچگونه خشكی و فشار و زوری را تاب نمی‌آورد. پس به هر ترفندی بود، از خدمت نظام هم كناره گرفت.
در ۱۶ سالگی پدرش را از دست داد. پدر كه می‌دانست بازماندگانش ميل و همتی برای حفظ شركت بازرگانی غلاتش ندارند، وصيت كرده بود كه شركتش فروخته و درآمد حاصلش ميان بازماندگانش تقسيم شود.
مادرش به موسيقی و ادبيات آشنا و در خانواده‌ای فرهیخته رشد يافته بود. طبيعی است كه توماس مان جز دوره كارآموزی كوتاهی در يک شركت بيمه آتش‌سوزی و گزارشگری برای مجله طنز "سيمپليسيسيموس"، باقی عمر را به عنوان نويسنده حرفه‌ای آزاد كار و زندگی كند.
زندگی ۸۰ ساله توماس مان به دو دوران بلند تقسيم می‌شود: در نيمه نخست زندگی او كه پيش از جنگ جهانی اول گذشت، نويسنده، سياست را به سياست‌پيشگان و قدرت را به قدرتمندان وامی‌گذاشت و به درونگرايی بی‌مرز و اندازه بسنده می‌كرد. در نيمه دوم عمر او اما رويدادها و پديده‌های سياسی روز، بر ديدگاه و آثار هنری‌اش تأثير مستقيم داشتند.
در سال ۱۹۲۹ به خاطر رمان "بودنبروک‌ها"Buddenbrooks كه زوال يک خانواده بازرگان را ترسيم كرد، جايزه ادبی نوبل گرفت. چهار سال پس از آن كه نازی‌ها به سر كار آمدند، از آلمان نخست به سوئيس و سپس به ايالات متحده گريخت و تابعيت آن دو كشور را پذيرفت. نازی‌ها تنها آثار او را ممنوع نكردند بلكه در كتاب‌سوزان بزرگی كه به راه انداختند، نوشته‌های او را نیز به آتش افكندند.
درونمايه‌ی بيشتر داستان‌های توماس مان، كشاكش ميان عقل و عشق، زندگی شهروندی و نمود هنری و به طور كلی‌تر زندگی و مرگ است.
توماس مان در نيمه دوم زندگی‌اش از جمله رمان چهارجلدی "يوسف و برادران" و سپس "دكتر فاوستوس" را نوشت كه هركدام به نوبه و شيوه خود اعتراض و انتقادی به آلمان نازی بودند. اين نويسنده پس از ۱۵ سال تبعيد به آلمان بازگشت اما پايان عمر را در زوريخ گذراند و در اوج افتخار در ۸۰ سالگی در سوئیس درگذشت.