کاهش احتمال بازگشت آمریکا به برجام در چهارمین سال خروج از آن
۱۴۰۱ اردیبهشت ۱۸, یکشنبه
چهار سال پیش در چنین روزی (۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷) دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده فرمان خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را امضاء کرد.
مذاکرات احیای برجام از فروردین سال پیش در وین آغاز و بیستم اسفند متوقف شد. نمایندگان آمریکا برای نخستین بار پس از خروج این کشور از توافق هسته‌ای به طور غیرمستقیم در مذاکرات احیای برجام مشارکت دارند.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده ارشد مذاکرات احیای برجام پس از توقف گفت‌وگوها اعلام کرد متن نهایی توافق آماده و روی میز است اما هنوز بر سر چند مسئله بین ایران و آمریکا اختلاف وجود دارد.
معضل خارج کردن سپاه از فهرست تروریستی
مهم‌ترین موضوع مورد اختلاف میان دو کشور درخواست و پافشاری جمهوری اسلامی برای خارج کردن سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی ایالات متحده است.
دولت جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا برای خارج کردن سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی شرط‌هایی تعیین کرده که جمهوری اسلامی ظاهرا تا کنون حاضر به پذیرش آنها نشده است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
در همین حال فشارهای داخلی بر دولت بایدن برای عدم حذف سپاه از فهرست تروریستی مدام افزایش می‌یابد. در اردوگاه حزب دموکرات نیز مخالفت‌ها با تصمیم احتمالی بایدن درباره سپاه بالا گرفته است.
تورستن تایشمن، گزارشگر کانال یک تلویزیون آلمان در واشنگتن در تحلیلی که هشتم مه در وب‌سایت "تاگس‌شاو" منتشر شد نوشت امیدواری به احیای برجام در آمریکا روز به روز کاهش می‌یابد.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا به تازگی در یک نشست پرسش و پاسخ در مجلس سنا گفته است تنها امکان حذف سپاه از این فهرست به تصمیم‌گیری‌هایی در تهران وابسته است که این کار را توجیه کند. او درباره این تصمیم‌ها توضیح بیشتری نداد اما گفت ایران می‌داند چه کاری باید انجام دهد.
با طولانی شدن دوره توقف مذاکرات وین تردید درباره دست یافتن به یک توافق و بازگشت آمریکا به برجام افزایش یافته و شماری از مقام‌های آمریکایی به صراحت امکان شکست مذاکرات را منتفی نمی‌دانند.
اذعان به احتمال شکست مذاکرات وین
لیندا توماس گرینفیلد، سفیر آمریکا در سازمان ملل در نشست خبری سوم ماه مه گفت برای رسیدن به توافق هنوز کارهای زیادی باید انجام شود و این احتمال هم هست که اصلا به توافقی نرسیم.
بایدن از زمان مبارزات انتخابات ریاست جمهوری بازگشت به توافق هسته‌ای را یکی از برنامه‌های خود اعلام کرد زیرا معتقد است این توافق مانع دست‌یابی جمهوری اسلامی به بمب اتمی می‌شود.
بلینکن هم می‌گوید از نظر منابع آمریکا وجود یک توافق بهتر از عدم وجود آن است و این مسئله نه تنها در ارتباط با برنامه‌های هسته‌ای ایران بلکه از نظر نقش بی‌ثبات‌کننده این کشور در منطقه هم اهمیت دارد.
گزارشگر کانال یک تلویزیون آلمان از افزایش تردید در میان تحلیلگران آمریکایی در مورد از دست رفتن فرصت برای رسیدن به توافق و احیای برجام خبر می‌دهد.
بسیاری از مقام‌های آمریکایی و سه کشور اروپایی طرف توافق در ماه‌های گذشته بارها هشدار داده‌اند که با توجه به پیشرفت برنامه‌های اتمی ایران به تعویق افتادن احیای برجام آن را بی‌معنا می‌کند.
با بی‌نتیجه مانده مذاکرات وین، مخالفت با احیای برجام در کنگره آمریکا شدت گرفته است. روز چهارشنبه طرحی برای پابرجایی "تحریم‌های مرتبط با فعالیت‌های تروریستی جمهوری اسلامی" با رای اکثریت اعضای مجلس سنا به تصویب رسید.
نیمی از ۱۰۰ کرسی مجلس سنا در اختیار دموکرات‌ها قرار دارد و مطابق شواهد دست‌کم ۱۶ سناتور دموکرات به این طرح رای موافق داده‌اند.
جوزپ بورل در گفت‌وگویی با روزنامه فایننشال تایمز که هفتم ماه مه منتشر شد گفته تلاش می‌کند برای پایان دادن به بن‌بست مذاکرات وین "یک راه میانه" پیدا کند.
"آخرین تیر ترکش" بورل برای نجات برجام
جوزپ بورل تلاش‌های خود را "آخرین تیر ترکش" توصیف کرده و می‌گوید خواستار سفر انریکه مورا، معاون خود و هماهنگ‌کننده مذاکرات وین به تهران برای گفت‌وگو با مسئولان جمهوری اسلامی برای حل اختلاف‌های باقی‌مانده با ایالات متحده است.
ظاهرا یکی از هدف‌های سفر انریکه مورا به تهران قانع کردن مقام‌های جمهوری اسلامی برای پذیرش توافق احیای برجام و موکول کردن مذاکره درباره مسائل باقی‌مانده به آینده است.
"نورنیوز"، وب‌سایت نزدیک به شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی روز شنبه در یک "خبر اختصاصی" که منبع آن ذکر نشده اعلام کرد انریکه مورا، روز سه‌شنبه برای ادامه گفت‌وگو با مقام‌های ایرانی به تهران سفر می‌کند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
به نوشته فایننشال تایمز، یکی از راه‌حل‌هایی که جوزپ بورل در حال بررسی آن است حذف نام سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی با حفظ تحریم‌ها علیه بخش‌های مختلف آن است.
این روزنامه می‌گوید، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا این امکان را نیز بررسی می‌کند که سپاه از این فهرست خارج شود اما نیروی قدس، واحد برون مرزی آن در این فهرست بماند.
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز چهارشنبه در یک کنفرانس خبری اعلام کرد ایالات متحده از "نقش سازنده" انریکه مورا در انتقال پیام‌ها میان واشنگتن و تهران پشتیبانی می‌کند.
او در عین حال با تاکید بر این که مذاکرات وین بیش از انتظار طولانی شده افزود، آمریکا برای شرایطی که مذاکرات احیای برجام به بن‌بست برسد و شکست بخورد آماده است.