پشت پرده‌ی انتخاب شهردار تهران
۱۳۸۶ اردیبهشت ۲۱, جمعه
طرفداران قالیباب حامیان دولت را متهم می‌کنند که تمام تلاش خود را به کار بسته تا از انتخاب مجدد او جلوگیری کند. جناح رقیب نیز اتهام‌های مشابهی به موافقان شهردار می‌زنند.
با اعلام نتایج انتخابات سومین دوره‌ی شوراها، آذر ماه ۸۵، که شکست سنگین حامیان دولت را در پی داشت کمتر کسی در انتخاب مجدد محمدباقر قالیباف به سمت شهردار تهران تردید می‌کرد. ترکیب سومین شورای شهر تهران چنان بود که در هر صورت حامیان رئیس جمهور شانس چندانی برای کنار گذاشتن قالیباف و تعیین شهردار اینده نداشتند.
این شورا در کنار ۴ نماینده‌ی اصلاح‌طلب، ۳ نماینده از فهرست حامیان دولت و یک نماینده‌ی مستقل را در بردارد. هفت نماینده‌ی دیگر به ائتلاف بزرگ و حامیان قالیباف تعلق دارند که از اصولگرایان معتدل محسوب می‌شوند. در کنار آرایی که مشخصا به جناح‌های سیاسی تعلق دارند رای ۵ یا ۶ نماینده، میانه محسوب می‌شود و می‌تواند به نفع هر یک از کاندیداها تغییر کند. با این همه جناح‌بندیهای سیاسی در کشور چنان ناروشن است که توافقهای پشت پرده و فشارهای سیاسی همواره می‌تواند بر تعدادی از آراء تاثیر بگذارد.
در انتخابات سومین دوره‌ی شوراها گرچه اغلب کاندیداهای ائتلاف بزرگ اصولگرایان، حتا مهدی چمران، در فهرست حامیان دولت قرار نداشتند، نشان دادند که الزاما طرفدار قالیباف نیستند. با نزدیک شدن آغاز به کار سومین دوره‌ی شوراها و انتخاب شهردار تلاشهای گسترده‌ای در میان جناح‌های سیاسی آغاز شد.
از سویی اصلاح‌طلبان متهم می‌شدند که برای رای دادن به قالیباف سرگرم چانه‌زنی برای گرفتن امتیازهای بیشتر هستند از سوی دیگر حامیان دولت سرزنش می‌شدند که تلاش می‌کنند به هر قیمتی از انتخاب مجدد قالیباف جلوگیری کنند. در حالی که چانه‌زنیهای جناح‌ها علنا دنبال می‌شد آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی در پیامی به مناسبت روز شورا، ۹ اردیبهشت، تاکید کرد توفیق این نهاد مشروط به این است که «انگیزه‌های جناحی و حزبی، این شوراها را عرصه تاخت و تاز خود نکند و آن را از کار اصلی خود باز ندارد.»
به رغم این هشدارها، رایزنی‌های پنهان و زد و بندها برای انتخاب شهردار هر روز آشکارتر می‌شد. حسن بیادی نایب رئیس شورا معتقد است «تا زمانی كه شوراها به شیوه كنونی و تنها با مشاركت احزاب و گروههای سیاسی انتخاب شوند، تفكر جناحی حاكم و فشارهای سیاسی بر شورا ادامه خواهد داشت.» [ایسنا، ۱۵ اردیبهشت] و رئیس شورای دوم و سوم، مهدی چمران می‌گوید «اعضای شورای شهر تلاش دارند تا جناح‌بازی‌ها، فشارهای سیاسی و طومارها، تاثیری در انتخاب شهردار نداشته باشد.» [فارس، ۱۶ اردیبهشت]
با این همه یکی از سایتهای نزدیک به اصولگرایان منتقد دولت از قول نزدیکان شورای شهر خبر می‌دهد «در هفته‌های گذشته اعضاء سومین دوره شورای شهر تهران برای رای دادن به نامزد دیگری بجز قالیباف تحت فشار بسیار شدیدی به همراه تهدید و تطمیع بوده‌اند.» [سایت الف، ۱۹ اردیبهشت]
به نوشته‌ی این سایت فشارها از سوی «طرفداران افراطی رئیس جمهور» اعمال شده. محمود احمدی‌نژاد و وزیر کشور دولت نهم، مصطفی پورمحمدی، پیش از این بر عدم دخالت دولت در انتخاب شهردار تاکید کرده بودند. حسن بیادی مدعی است «هم اكنون به دلیل نگرشهای سیاسی، كسانی كه در خصوص ابقا یا بركناری شهردار فعلی تهران دخالت كرده و به شورا فشار می‌آورند، همان افرادی هستند كه در مجلس و دولت بیشترین تلاش را برای تحقیر و كاهش اختیارات شورا انجام دادند.» [ایسنا، ۱۵ اردیبهشت]
پس از کش و وقس‌های فراوان سرانجام از میان ۱۲ نامزد معرفی شده، رای گیری برای انتخاب شهردار با حضور چهار کاندیدا آغاز شد. رای گیری نهایی روز سه شنبه در حالی آغاز شد که کاندیداها به طرزی غیرمنتظره و در فاصله‌ای بسیار کوتاه نامزدی خود را اعلام و برنامه‌ای برای اداره‌ی شهر ارایه کرده بودند. از میان چهار نامزد تصدی شهرداری تهران رسول خادم و قالیباف به دور بعدی راه یافتند.
در دور دوم هر یک از کاندیداها تنها ۷ رای به دست آوردند تا انتخاب شهردار به بعداز ظهر موکول شود. آرای محدود شهردار نشان داد که حامیان دولت به هر ترتیب موفق شده‌اند اکثریت اصولگرایان را بر ضد قالیباف متحد کنند. به این ترتیب تنها یک رای بود که می‌توانست شهردار تهران را مشخص کند.
بعد از ظهر چهارشنبه رای گیری نهایی انجام گرفت و سرانجام شهردار سابق با ۸ رای موافق، ۶ مخالف و یک رای ممتنع در سمت خود باقی ماند. گفته می‌شود رای هشتم از آن عباس شیبانی بوده است. این احتمال را روز گذشته حسن بیادی نایب رئیس شورا در گفتگو با سایت آفتاب تایید کرده است. شیبانی با ۷۵ سال، مسن‌ترین عضو شوراست و پیش از این پنج دوره نماینده‌ی مجلس و چهار سال وزیر کشاورزی بوده است.
یکی از سایتهای نزدیک به حامیان دولت مدعی است شب قبل از رای گیری رایزنی‌هایی در منزل شیبانی برای جلب نظر موافق او انجام شده است. به نوشته‌ی این سایت پیش از آن نیز غلامعلی حداد عادل رئیس مجلس هفتم کوشیده بود در یک میهمانی خانگی نظر موافق مهدی چمران را برای رای دادن به قالیباف جلب کند اما ناموفق ماند. [رجا نیوز، ۲۰ اردیبهشت]
نتایج انتخابات پنجاه و هشتمین شهردار تهران نشان می‌دهد نیمی از آرایی که محمد باقر قالیباف را برای بار دوم بر این مسند نشاند به اصلاح طلبان تعلق دارد. برخی از ناظران این واقعیت را گامی بلند جهت بازگشت دوم‌خردادیها به قدرت تلقی می‌کنند و برخی معتقدند اکثریت شکننده‌ی آرای موافق به قالیباف کار شهردار تهران را آسان‌تر نمی‌کند. بنا به گزارشها در پی این رای گیری رسمی، به پیشنهاد سخنگوی شورا خسرو دانشجو محمدباقر قالیباف در صحن شورا حاضر شد تا در حضور خبرنگاران از نمایندگان رای اعتماد بگیرد. نتیجه‌ی این رای گیری ۱۲ رای موافق و ۳ رای ممتنع بود.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران