مذاکرات اتمی مسکو؛ تنگنایی خطرناک برای ایران
۱۳۹۱ خرداد ۱۲, جمعه
آخرین دور مذاکرات اتمی در بغداد تنها دو دستاورد داشت، نخست آنکه این مذاکرات هر چه بیشتر اختلافات میان جمهوری اسلامی و گروه ۵+۱ را به نمایش گذاشت و دوم آنکه تاریخ جدیدی برای دور بعدی مذاکرات در مسکو تعیین شد.
به گفته کارشناسان غربی گفت‌وگوهای نفس‌گیر اتمی میان جامعه جهانی و ایران در مسکو به نقطه سرنوشت‌سازی رسیده است. به گفته این کارشناسان تنها دو راه باقی مانده است: پایان مذاکرات اتمی یا شروعی قطعی برای گفت‌وگوهای سازنده.
پس از مذاکرات بغداد هر دو طرف دست به مانورهایی سیاسی و دیپلماتیک زدند تا برگ‌های برنده بیشتری را در نشست مسکو در دست داشته باشند. تاکید کشورهای غربی و اسرائیل بر لغو غنی‌سازی ۲۰ درصدی و خروج حدود ۱۵۰ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصدی از ایران یکی از خواست‌های اساسی است که جامعه جهانی آن را دنبال می‌کند.
غنی‌سازی ۲۰ درصدی محور مذاکرات مسکو
یک دیپلمات غربی که نخواست نامش فاش شود درباره غنی‌سازی ۲۰ درصدی گفت: «مذاکرات مسکو باید در رابطه با اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد به نتیجه روشنی برسد، در غیر این صورت روند مذاکرات متوقف خواهد شد.» وی افزود: «اما به نظر من شکاف میان ایران و جامعه جهانی بسیار عمیق است.»
در مقابل مسئولان جمهوری اسلامی نیز سخنان متفاوت و تا حدودی متناقض درباره روند غنی‌سازی ۲۰ درصدی ابراز داشته‌اند. از یک سو فریدون عباسی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، تصریح کرد که ایران از حق غنی‌سازی ۲۰ درصدی خود دست بر نخواهد داشت. اما از سوی دیگر رامین مهمان‌پرست، سخنگوی وزارت امورخارجه ایران، و محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور، مدعی شدند که اصولاَ سیاست غرب جمهوری اسلامی را واداشته که خود راساَ دست به غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم در تاسیسات اتمی فردو بزند.
احمدی‌نژاد در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی فرانس ۲۴ درباره تامین احتمالی سوخت راکتور تحقیقاتی تهران از سوی کشورهای غربی گفت: «ما تاکنون این پیشنهاد را دریافت نکرده‌ایم. اگر [پیشنهاد] بدهند کمک زیادی می‌کنند و نشان می‌دهند که اعتماد دارند.»
در مقابل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها از ایران خواسته که با این نهاد همکاری سازنده داشته باشد و از این طریق دست به اعتمادسازی بزند. آژانس اتمی خواهان بازدید از "تاسیسات مشکوک" در ایران است. مرکز نظامی پارچین یکی از این تاسیسات "مشکوک" و مورد اختلاف به شمار می‌آید.
جامعه جهانی ایران را متهم می‌کند که در حال "پاکسازی" مرکز نظامی پارچین در نزدیکی تهران است. در مقابل علی‌اصغر سلطانیه، نماینده دائم ایران در آژانس اتمی، این اتهامات را "بی‌اساس و مضحک" خواند.
گرچه طبق حقوق بین‌الملل ایران حق غنی‌سازی اورانیوم را دارد، اما پنهان‌کاری ایران در زمینه برنامه اتمی خود زمینه هر گونه اعتماد در کشورهای غربی را از میان برداشته است.
در حال حاضر تنها راکتور اتمی بوشهر آماده بهره‌برداری است، اما تامین سوخت این نیروگاه اتمی برای سالیان طولانی بر عهده روسیه خواهد بود و طبق قراردادهای دو جانبه حتی پس‌مانده‌‌های اتمی نیز از ایران خارج خواهد شد. کارشناسان اتمی هنوز پاسخ روشنی درباره نیاز واقعی ایران به اورانیوم غنی‌شده نیافته‌اند.
روزنامه "گاردین" نیز در تحلیلی نوشت که باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا در حال حاضر به خاطر فشار رقیب انتخاباتی‌اش نمی‌تواند در مقابل ایران کوتاه بیاید و از شدت تحریم‌ها بکاهد. این شرایط در تضاد با خواست جمهوری اسلامی است که در صورت امتیازدهی خواهان لغو تدریجی تحریم‌هاست. این واقعیت می‌تواند یکی از دلایل برای بن‌بست احتمالی مذاکرات مسکو باشد.
رجب صفروف، مدیر مرکز مطالعات ایران معاصر در روسیه، نیز در تحلیلی گفت: «دور جدید مذاکرات ایران و گروه ۵+۱ به احتمال زیاد می‌تواند منجر به پیشرفت قطعی شود چون ایران فرصت زیاد برای مانوردهی ندارد و کشورهای غربی نیز نمی‌توانند این موضوع را تا بی‌انتها ادامه دهند.»
وی همچنین تاکید کرد که مذاکرات بغداد هیچ نتیجه عملی در بر نداشته و در اصل همه چیز به نشست مسکو در روزهای ۱۸ و ۱۹ ژوئن موکول شده است.
آمریکا خواهان ادامه فشارها بر ایران است
دیوید کوهن، معاون وزارت خزانه‌داری آمریکا در امور تروریسم و مالی، از سوم ژوئن عازم کشورهای بریتانیا، روسیه و اسرائیل خواهد شد. کوهن در این سفر ضمن گفت‌وگو با مقام‌های دولتی این سه کشور خواهان مذاکره‌ی مشخص درباره چگونگی اجرای تحریم‌ها علیه ایران و سوریه است.
کوهن در سفر خود به ویژه به روسیه خواستار جلب حمایت این کشور از افزایش تحریم‌ها علیه ایران و سوریه است. مقام‌های رسمی روسیه گفته‌اند که از تحریم‌های یک جانبه آمریکا علیه ایران و سوریه تبعیت نخواهند کرد.
آمریکا در روز پنج‌شنبه (۳۱ مه / ۱۱ خرداد) دست به تحریم بانک اسلامی سوریه زد. این مجازات تنبیهی پیشتر نیز از سوی ایالات متحده در مورد بانک‌های ایران از جمله بانک مرکزی ایران برقرار شده بود.