شهلا لاهیجی: وزارت ارشاد به قانون خود درمورد نشر عمل نمی‌کند
۱۳۹۴ اردیبهشت ۲۳, چهارشنبه
شهلا لاهیجی، مدیر انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، در گفتوگو با کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران گفت که از سال ۱۳۹۳ یعنی از آغاز ریاست جمهوری روحانی تا کنون ۵۵ کتاب را برای انتشار پیشنهاد کرده، اما حتی یکی از این کتاب‌ها مجوز نگرفته است.
او افزود: «ما به آقای روحانی رای دادیم که طبق شعارهایشان اوضاع فرهنگی را کمی سروسامان دهند اما ظاهرا اوضاع فرقی نکرده. حداقل در مورد من که این‌طور است.»
لاهیجی گفت مطمئن است که هیچکدام از ۵۵ کتابی که برای انتشار پیشنهاد کرده مشکل ندارند، چون پس از بیش از ۳۰ سال سابقه کار در عرصه نشر خطوط قرمز را می‌شناسد و می‌داند چه کتاب‌هایی را باید برای چاپ پیشنهاد بدهد. او در مورد این کتاب‌ها توضیح داد که برخی نوشته نویسندگان ایرانی و برخی ترجمه بوده‌اند. او همچنین گفت که برخی از آنها کتاب‌های تئوریک مهمی در زمینه مسائل مربوط به زنان هستند.
لاهیجی از سال ۱۳۹۱ در اعتراض به مجوز نگرفتن کتاب‌های انتشارات خود در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران شرکت نکرده است. او در باره علت عدم شرکت خود در نمایشگاه به کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران گفت: «چرا باید شرکت کنم وقتی هنوز کتاب‌ها را بدون دلیل موجهی ممنوع می‌کنند. قول داده بودند که هیچ کتابی از نمایشگاه جمع نشود و غرفه‌ای تعطیل نشود. اما باز هم غرفه‌های کتاب تعطیل شد و کتاب‌ها ممنوع شدند. من انتظار این اتفاقات را داشتم. از درآمد خوبی که از نمایشگاه عایدم می‌شد، گذشتم تا در جریان این بی‌حرمتی‌ها نباشم.»
دخالت نهادهایی غیر از وزارت ارشاد در نمایشگاه کتاب
بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از هفته گذشته (۱۶ اردیبهشت / ۶ مه) آغاز به کار کرده و به مدت ده روز برگزار می‌شود. تنها در همان دو روز نخست نمایشگاه چندین عنوان کتاب (ده تا ۳۹ عنوان) از سطح نمایشگاه جمع‌آوری شد و در روز چهارم آن نیز غرفه‌های ۲۹ ناشر برای ۲۴ ساعت تعطیل شد. به این ناشران گفته شد که اجازه حضور در نمایشگاه بعدی را نیز ندارند.
رئیس هیأت رسیدگی به تخلفان ناشران علت تعطیلی این غرفه‌ها را "عرضه و فروش کتاب‌های سایر ناشران" توسط آنها عنوان کرده بود: «ناشرانی در نمایشگاه هستند که کتاب‌هایشان توسط سایر ناشران و بدون اجازه عرضه می‌شود.» او سپس گفته بود که هیأت رسیدگی به تخلفات ناشران "پس از دریافت گزارش‌ها"، به اتفاق آرا تصمیم به تعطیل کردن ۲۹ غرفه گرفت.
شهلا لاهیجی در مصاحبه با کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران دلیل عنوان شده از سوی همایون امیرزاده را "بهانه‌ای غیرموجه" دانست و گفت که "نهادی که کتاب‌ها را جمع کرده و غرفه‌ها را بسته ربطی به وزارت ارشاد نداشته است".
لاهیجی افزود: «همه حرف ما این است که قانونی که خودتان در مورد نشر کتاب می‌گذارید خودتان هم اجرا کنید. وقتی مجوز به کتابی می‌دهید چرا باید آن را از نمایشگاه حذف کنید و یا غرفه را تعطیل کنید.»
خبرگزاری ایرنا نیز درباره تعطیل شدن غرفه‌ها نوشت احکام مربوط به تعطیل کردن ۲۹ غرفه نشان دادند که به خلاف تاکید مسئولان نمایشگاه بر برگزاری بدون تخلف آن، سنت دولت دهم در بی‌توجهی به اجرای قوانین پابرجاست.
پیش از این علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در روز ۱۸ اردیبهشت گفته بود که در سال ۱۳۹۱، یعنی پیش از دولت روحانی، ۵۰ ناشر ممنوع‌الورود به نمایشگاه کتاب وجود داشته اما اکنون در سال ۱۳۹۴هیچ ناشری ممنوع‌الورود نیست.
وزارت ارشاد: هیچ نهادی حق جمع‌آوری کتاب‌ها را ندارد
دخالت "نهادهای" دیگر در نمایشگاه کتاب و کار وزارت ارشاد موضوع مورد بحث در نشستی در محل برگزاری نمایشگاه کتاب تهران نیز بود.
سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نشست روز سه‌شنبه (۲۲ اردیبهشت / ۱۲ مه) در پاسخ به پرسش یک خبرنگار درباره "دخالت نهادها و سازمان‌هایی غیر از وزارت ارشاد در جمع‌آوری کتاب‌های مجوزدار عرضه شده در نمایشگاه کتاب" اشاره کرد به اینکه این نهادها از "بخش‌های انتظامی" هستند.
حسین نوش‌آبادی گفت وزارت ارشاد مداخله مستقیم این نهادها را در نمایشگاه مناسب نمی‌داند و مسئولیت برگزاری نمایشگاه بر عهده وزارت ارشاد است. او افزود: « وزارت ارشاد در نمایشگاه هیات رسیدگی به تخلفات ناشران دارد و اگر کتاب‌هایی در نمایشگاه عرضه شود که چارچوب‌های عرفی ما را نداشته باشد خودمان با آنها برخورد می‌کنیم.»
نوش‌آبادی همچنین گفت که برخی نهادها گزارش‌هایی درباره برخی کتاب‌ها به وزارت ارشاد داده‌اند و وزارت ارشاد از آنها مستندات خواسته و در صورت کافی بودن مستندات به تذکر آنها ترتیب اثر داده است.
رئیس هیات رسیدگی به تخلفات ناشران نیز گفته بود که پس از "دریافت گزارش‌هایی" خود این نهاد تصمیم به تعطیل کردن ۲۹ غرفه گرفته است.
سخنگوی وزارت ارشاد سپس در مورد جمع‌آوری کتاب‌ها تاکید کرد: «تصمیم‌گیرنده درباره اینکه چه کتاب‌هایی در کشور عرضه شود، وزارت ارشاد است و سایر نهادها می‌توانند نظرشان را در رابطه با کتاب‌ها به ما اعلام کنند اما هیچ نهادی حق جمع‌آوری کتاب‌ها را ندارد. اگر در این زمینه موضوعی وجود دارد اقدامات در این مورد باید توسط وزارت ارشاد انجام شود.»
بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا ۲۶ اردیبهشت ادامه دارد. به گفته سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۲۴۵۰ ناشر داخلی در این نمایشگاه شرکت جسته‌اند. همچنین ۲۸ کشور دنیا با ۱۷۰ هزار عنوان کتاب در نمایشگاه شرکت کرده‌اند. کتاب‌های سه هزار ناشر خارجی نیز از سوی نمایندگان آنان در نمایشگاه عرضه شده است.