سه جوان دیگر در آستانه اعدام
۱۳۸۸ مهر ۲۶, یکشنبه
این سه، صفرانگوتی،امیر امراللهی و محمدرضا حدادی نام دارند. حدادی با ۲۲ سال سن از دو نفر دیگر که ۲۰ ساله‌اند، مسن‌تر است. اوهنگام دستگیری، تنها ۱۵ سال سن داشته است.
صفر انگوتی، به دلایل عشقی، مرتکب قتل غیرعمد رقیب خود شده است. محمدرضا حدادی در سرقتی منتهی به قتل مشارکت داشته، اما ارتکاب به قتل را به توصیه‌ی همدستان خود بر عهده گرفته است. امیر امراللهی نیز سابقه عدم تعادل روانی دارد و نوجوانی را در سن ۱۶ سالگی طی یک دعوا به قتل رسانده است.
گفتگو با محمد مصطفایی، وکیل این متهمان:
دویچه‌وله: موقعیت این سه نفر که در معرض اعدام هستند، چگونه است؟
محمد مصطفایی: پس از اعدام بهنود شجاعی در هفته گذشته، نگرانی من در مورد اعدام سایر موکلانم بیشتر شد. این‌ها تاکنون برای نجات نور امیدی داشتند، اما پس از اعدام بهنود شجاعی، در حال بلاتکلیفی و ترس و اضطراب شدید به سر می‌برند. برای اعدام صفر انگوتی تاریخ ۲۹ مهرماه را تعیین کرده‌اند. ما تلاش می‌کنیم که رضایت اولیای دم را جلب کنیم یا مهلتی از آقای لاریجانی برای توقف حکم بگیریم.
آیا به آقای لاریجانی نامه رسمی نوشته‌اید؟
بله و امیدوارم پس از انعکاس منفی اعدام بهنود شجاعی درسطح جهانی، ایشان دستور توقف اعدام کسانی را بدهند که زمان جرم کمتر از ۱۸ سال سن داشته‌اند. امیدواریم اجرای احکام، تا زمانی که مجلس لایحه رسیدگی به جرایم و مجازات نوجوانان را در دست بررسی دارد، متوقف شود.
چشم‌انداز جلب رضایت اولیای دم چگونه است؟
ما نه تنها در مورد صفر انگوتی، بلکه در مورد همه پرونده‌ها دنبال رضایت اولیای دم هستیم. اساسا نظر ما این است که آنها مجرم را بخشیده باشند. در مورد صفر انگوتی، بسیاری به دیدار خانواده مقتول رفته‌اند. تسلیت گفته‌اند، همدردی کرده‌اند، مذاکره کرده‌اند تا بتوان رضایت گرفت.
نتیجه معلوم نیست؟
هنوز نمی‌توانم چیزی بگویم. امیدوارم یکی دو روز آینده آقای لاریجانی جواب نامه مرا بدهد. موضوع دیگری که مرا نگران می‌کند این است که در زندان شیراز، اعدام سریع محکومان سابقه دارد. وکیل محکوم را برای اجرای حکم دعوت نمی‌کنند و زمان حکم را هم اطلاع نمی‌دهند. در مورد بهنام زارع من خاطره تلخی دارم. او را شب قبل از اعدام حتی به قرنطینه هم نبردند و ناگهانی اعدام کردند و به من هم اصلا خبر ندادند. الان از خانواده‌های امراللهی و حدادی شنیده‌ام که قرار است در هفته آینده این دو را هم در شیراز دار بزنند.
کسان دیگری هم در انتظار اعدام هستند؟
بله، بهمن سلیمیان در اصفهان، محمد جاهدی و رحیم احمدی و عباس حسینی درمشهد هم هستند. رییس قوه قضاییه حکم اعدام این‌ها را تنفیذ کرده و اجرای احکام، اختیار این را دارد که هر زمان لازم دانست، طبق آیین‌نامه اجرای قصاص و اعدام، حکم‌ها را اجرا کند. میانگین سنی این افراد در زمان ارتکاب قتل ۱۶ سال است.
اعدام بهنود شجاعی باعث تاثر خیلی‌ها شد و در خبرها هست که در مراسم ختم‌اش ده‌ها نفر از مخالفان اعدام هم شرکت کرده بودند. چه فعالیتی در بدنه‌ی جامعه برای پاسخ ندادن خشونت با خشونت انجام می‌گیرد؟
۴ سال قبل که من وکالت این مجرمان جوان را بر عهده گرفتم، تعداد کسانی که کنوانسیون منع اعدام افراد زیر ۱۸ سال را می‌شناختند، انگشت‌شمار بود. اما الان، انجمن‌ها و گروه‌های مختلف مدافع حقوق کودک و حقوق بشر در ایران و خارج از کشور خیلی متحد و پیگیر شده‌اند. اساسا حساسیت اجتماعی نسبت به مجازات اعدام بالا رفته است. همین منجر شد که موضوع اعدام بهنود شجاعی در گزارش احیر دبیرکل سازمان ملل نیز گنجانده شود.
هنرمندان برجسته‌ای چون آقایان انتظامی و پرستویی در مورد بهنود شجاعی وساطت کردند، ولی نزدیک بود برای‌شان پرونده‌سازی کنند. آیا هنوز شخصیت‌های مطرح کشور به این مسائل علاقمندی نشان می‌دهند؟
بله، در این چند روزه نیز بسیاری از هنرمندان دنبال کسب رضایت از خانواده صفر انگوتی بوده‌اند. ما در برخی موارد نمی‌توانیم خبررسانی کنیم، چون خود هنرمندان مایل نیستند که نام‌شان برده شود. افراد سیاسی، اجتماعی و فعالان حقوق بشر هم هستند که همه‌گونه کمکی می‌کنند، اما نمی‌خواهند نام خود را طرح کنند.
اگر قرار باشد مسئولان قضایی پیام شما را بشنوند، چه می‌گویید؟
من می‌گویم که موضوع اعدام نوجوانان، حساسیت‌های بین‌المللی علیه ما را بالا می‌برد. اساسا اعدام هیچ اثر مثبت و آرامش خاطری در جامعه ایجاد نمی‌کند. تنها اثرش ترویج خشونت و رشد روحیه انتقام‌گیری است. ما باید ریشه‌های جرم در میان نوجوانان را بررسی کنیم. باید ببینیم برای تربیت، آموزش و نیازهای آنها چه کرده‌ایم. باید ببینیم چه محرومیت‌های خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی به این قتل‌ها و بزه‌ها انجامیده است.
مصاحبه‌گر: مهیندخت مصباح
تحریریه: بابک بهمنش