سقوط رژیم اسد؛ واکنش‌ها در آلمان و جهان
۱۴۰۳ آذر ۱۸, یکشنبه
شبه‌نظامیان در سوریه اعلام کردند که دمشق را تصرف کرده‌اند و بشار اسد، حاکم این کشور، گریخته است. مقصد او هنوز مشخص نیست. بدین گونه، پس از ۱۳ سال جنگ داخلی، حکومت دیکتاتوری که خاندان اسد برای چندین دهه در سوریه برقرار کرده بودند، پایان یافت. این نخستین واکنش‌های جهانی به این خبر است.
ارزیابی‌های سیاسی اولیه از برلین
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، با صدور بیانیه‌ای در مورد وضعیت سوریه اظهار داشت: «بشار اسد مردم خود را به طرز بی‌رحمانه‌ای سرکوب کرد، جان بی‌شماری را گرفت و باعث آوارگی شمار زیادی از مردم سوریه شد که بسیاری از آنها به آلمان پناه آوردند. مردم سوریه رنج دهشتناکی را متحمل شدند. بر این اساس، پایان حکومت اسد بر سوریه، خبر خوبی است.»
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
شولتس افزود، اکنون مهم است که در سوریه به سرعت نظم و قانون برقرار شود. تمام جماعت‌های مذهبی و اقلیت‌ها باید اکنون و در آینده تحت حفاظت باشند. همچنین راه‌حل سیاسی بحران سوریه بر اساس قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل همچنان امکان‌پذیر است.
در این بیانیه آمده است: «ما عملکرد حاکمان آینده سوریه را بر اساس این معیار خواهیم سنجید که آیا زندگی با کرامت و حق تعیین سرنوشت برای تمام سوری‌ها را ممکن می‌سازند، حاکمیت سوریه را در برابر مداخلات بدخواهانه حفظ می‌کنند و با همسایگان خود در صلح زندگی خواهند کرد.»
واکنش وزیر خارجه آلمان
آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان، گفت: «پس از سرنگونی حاکم سوریه، هنوز نمی‌توان دقیقاً پیش‌بینی کرد چه رخ خواهد داد، اما واضح است که پایان اسد برای میلیون‌ها نفر در سوریه، پس از سال‌ها جنایت‌ها، نخستین نفس راحت بزرگ است.»
بربوک با اشاره به پیامدهای جنگ داخلی سوریه گفت که صدها هزار نفر از مردم سوریه کشته و میلیون‌ها نفر آواره شده‌اند: «بشار اسد به دلیل جنایات خود از جمله قتل، شکنجه و استفاده از سلاح‌های شیمیایی علیه مردمش باید پاسخگو شود.»
وزیر امور خارجه آلمان اظهار داشت که مردم سوریه شایسته آینده‌ای بهتر هستند. او گفت: «آنها شرایط وحشتناکی را پشت سر گذاشته‌اند.» بربوک تأکید کرد که سوریه نباید اکنون به دست افراط‌گرایان دیگری بیفتد، "فرقی نمی‌کند در چه لباسی ظاهر شوند".
بیشتر بخوانید: آخرین تحولات سوریه؛ سقوط درعا و فرار نیروهای ایرانی
او از طرف‌های درگیر خواست تا به مسئولیت خود در قبال همه مردم سوریه عمل کنند و افزود: «این شامل حفاظت جامع از اقلیت‌های قومی و مذهبی نظیر کردها، علوی‌ها و مسیحیان و همچنین فرآیندی سیاسی است که تعادل میان گروه‌های مختلف را ایجاد کند.»
بربوک همچنین اعلام کرد که آلمان "در هماهنگی نزدیک" با سازمان ملل، شرکای اتحادیه اروپا و "بازیگران منطقه‌ای و همسایگان سوریه نظیر ترکیه و اردن" در تلاش برای یافتن راه‌حل صلح‌آمیز برای این بحران است.
واکنش احزاب آلمان
نوربرت روتگن، سیاستمدار حوزه خارجی از حزب دموکرات مسیحی آلمان، این دگرگونی در سوریه را "یک رهایی بزرگ برای کشور و مردم" توصیف کرد و گفت: «جهنم اسد پس از ۱۳ سال پایان یافت.»
وی ترکیه را برنده بزرگ این تحولات دانست و افزود: «اردوغان سعی خواهد کرد این موفقیت را در سیاست داخلی نیز به کار گیرد. او علاقه زیادی به حفظ تمامیت سوریه دارد تا بازگرداندن سه میلیون سوری از ترکیه امکان‌پذیر شود.»
بیشتر بخوانید: سقوط حکومت سوریه: فرصت یا تهدیدی برای اسرائیل
روتگن تأکید کرد که بازگشت پناهندگان سوری از آلمان هنوز زود است، "اما هم‌اکنون یک لحظه ثبات وجود دارد و به همین دلیل اروپا باید به دنبال همکاری با ترکیه باشد".
رالف اشتگنر، سیاستمدار حزب سوسیال دموکرات، محتاطانه‌تر واکنش نشان داد و گفت: «پایان حکومت اسد خوب است، اما شبه‌نظامیان نیز افراد مطلوب ما نیستند و احتمال می‌رود به وعده‌های خود عمل نکنند. اما آلمان باید در زمینه بشردوستی نقش ایفا کند.»
وی به درخواست‌ها برای پیمان مهاجرتی جدید با ترکیه و بازگرداندن پناهندگان سوری با شک و تردید نگاه کرد و گفت: «اقدامات شتاب‌زده سودی ندارد. اکنون افراد دیگری در سوریه در معرض خطر قرار دارند، از جمله حامیان اسد. اما انسان‌دوستی در مورد همه صدق می‌کند.»
قطر
تحولات اخیر سوریه در نشست صبح روز یکشنبه در "فوروم دوحه" نیز مورد بحث قرار گرفت. محمد الخلیفی، وزیر مشاور در امور خارجه قطر، تأکید کرد: «ما از روز نخست از روند تحولات سوریه حمایت کرده‌ایم. سوری‌ها در حال مبارزه با رژیم این کشور هستند. ما به طور کامل از این مسیر حمایت کرده و از تمامیت ارضی ملت سوریه دفاع می‌کنیم.»
وی افزود روز شنبه ۷ دسامبر (۱۷ آذر)، وزیران خارجه کشورهای عربی در دوحه گرد هم آمدند و توافق کردند که حفظ ثبات در سوریه و منطقه باید اولویت اصلی باشد.
اردن
پس از انتشار خبر فرار بشار اسد از دمشق، خبرگزاری رسمی اردن گزارش داد که حفظ ثبات و امنیت در سوریه حیاتی است. این خبرگزاری افزود که اردن "در تلاش است" وضعیت امنیتی منطقه را تقویت کند.
اسرائیل
ارتش اسرائیل اعلام کرد که در واکنش به تحولات اخیر در سوریه، نیروهای نظامی خود را در منطقه حائل تحت نظارت سازمان ملل در مرز با سوریه مستقر کرده است.
یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون اسرائیل، خواستار ایجاد ائتلافی منطقه‌ای شامل عربستان سعودی و کشورهای امضاکننده "پیمان‌های ابراهیم" شد. او در پلتفرم ایکس نوشت: «هدف این ائتلاف، مقابله با بی‌ثباتی منطقه‌ای است.»
فرانسه
فرانسه از پایان حکومت بشار اسد استقبال کرد. وزارت خارجه این کشور اعلام کرد که بخش بزرگی از مردم سوریه به تبعید رفته‌اند و بسیاری دیگر توسط رژیم و متحدانش کشته، شکنجه یا با سلاح شیمیایی مورد حمله قرار گرفته‌اند.
بیشتر بخوانید: روسیه: اسد از ریاست‌جمهوری استعفا داده است
فرانسه خواستار یک گذار سیاسی مسالمت‌آمیز شد که حفظ نهادهای دولتی، احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و همچنین تنوع قومی و مذهبی این کشور را تضمین کند. این وزارتخانه از تمام سوری‌ها خواست که متحد شوند، آشتی کنند و دست رد به سینه هرگونه افراط‌گرایی بزنند.
آمریکا
در ایالات متحده، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب، شامگاه شنبه ۷ دسامبر اعلام کرد که ایالات متحده نباید به هیچ شکلی در بحران سوریه مداخله کند. او در پلتفرم‌های ایکس و تروث سوشال نوشت: «سوریه در مشکلات بزرگی گرفتار است، اما دوست آمریکا نیست و ایالات متحده نباید هیچ نقشی در این بحران داشته باشد. این نبرد ما نیست.»
ترامپ همچنین از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه خواست که جنگ در اوکراین را پایان دهد. او نوشت که روسیه به دلیل درگیری در اوکراین دیگر علاقه‌ای به سوریه ندارد.
بیشتر بخوانید: بیانیه وزارت خارجه ایران درباره سقوط حکومت بشار اسد
او افزود: «در این جنگ که هرگز نباید آغاز می‌شد و می‌تواند برای همیشه ادامه یابد، نزدیک به ۶۰۰ هزار سرباز روسی کشته یا زخمی شده‌اند.»
کاخ سفید نیز اعلام کرد که جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا و تیم او در حال نظارت بر "رویدادهای استثنایی" سوریه هستند و با شرکای منطقه‌ای در تماس‌اند.
پنتاگون: پایگاه‌های آمریکا در سوریه باقی می‌مانند
به گزارش خبرگزاری فارس، وزارت دفاع آمریکا با اشاره به تحولات سوریه اعلام کرد که نیروهای نظامی این کشور در شرق سوریه باقی خواهند ماند.
در حال حاضر، آمریکا، ۱۰ پایگاه نظامی در شمال سوریه و در استان‌های حسکه، الرقه و شرق استان حلب دارد.
پیش از این دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا گفته بود که واشنگتن نباید در جنگ سوریه مداخله کند. مشخص نیست استراتژی پنتاگون در سوریه بعد از روی کار آمدن ترامپ در ۲۰ ژانویه ادامه خواهد داشت یا خیر.
خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام پنتاگون گزارش داد، ما خواستار حفاظت از غیرنظامیان به ویژه اقلیت ها در سوریه و تلاش برای یک راه حل سیاسی جامع هستیم.
پنتاگون گفته، ما به مشورت با شرکای خود در منطقه که از بحران آسیب دیده اند و نیازمند حمایت‌های امنیتی هستند ادامه خواهیم داد.
روسیه: اسد سوریه را ترک کرده است
تلویزیون دولتی روسیه تا ساعت ۹ صبح روز یکشنبه ۸ دسامبر (۱۸ آذرماه) به وقت محلی هیچ خبری درباره سوریه پخش نکرد. موضوع اصلی این رسانه‌ها شکست تلاش مخالفان در کره جنوبی برای استیضاح رئیس‌جمهور یون بود. ساعت ۱۱ بود که رسانه‌ها به تحولات دمشق پرداختند. از سوی کرملین نیز تاکنون هیچ واکنشی به سقوط رژیم اسد منتشر نشده است.
با این حال به گزارش خبرگزاری آلمان، وزارت امور خارجه روسیه حوالی ظهر یکشنبه ۸ دسامبر با انتشار بیانیه‌ای خواستار خویشتن‌داری همه طرف‌های درگیر در سرنگونی بشار اسد، رهبر سوریه و اجتناب از استفاده از زور شد.
این وزارتخانه اعلام کرد که بشار اسد از مقام خود استعفا داده و سوریه را ترک کرده است، اما اطلاعاتی درباره محل فعلی این متحد سابق ارائه نداد. همچنین اعلام شد که روسیه با گروه‌های موجود در سوریه در ارتباط است.
بیشتر بخوانید: وال استریت ژورنال: خانواده بشار اسد به روسیه گریخته است
روسیه از سال ۲۰۱۵ حمایت نظامی خود را از حکومت بشار اسد آغاز کرد. وزارت خارجه روسیه افزود که اسد دستوری برای انتقال مسالمت‌آمیز قدرت صادر کرده است. این وزارتخانه اظهار داشت: «روسیه در این مذاکرات شرکت نکرده است. با این حال، ما از همه طرف‌ها می‌خواهیم که از استفاده از زور خودداری کنند و تمام مسائل مربوط به رهبری کشور را از طریق راه‌های سیاسی حل‌وفصل کنند.»
کنستانتین کساچف، دیپلمات سابق و معاون رئیس شورای فدراسیون، مجلس اعلای پارلمان روسیه، گفت که روسیه دیگر نمی‌تواند در شرایط کنونی از سوریه حمایت کند. با این حال، کساچف افزود که اگر مردم سوریه درخواست کمک کنند، روسیه آماده ارائه کمک خواهد بود. او همچنین تأکید کرد که جنگ هنوز تمام نشده است، زیرا گروه‌های مخالف زیادی از جمله "سازمان‌های تروریستی" در این کشور وجود دارند. وی خاطرنشان کرد که تمامیت ارضی سوریه باید حفظ شود.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
روسیه پایگاه هوایی و یک پایگاه دریایی در طرطوس دارد که دسترسی این کشور به دریای مدیترانه را فراهم می‌کند. وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که این پایگاه‌های نظامی مورد تهدید نیستند، اما در حالت آماده‌باش بالایی قرار دارند.
آندری کارتاپولوف، رئیس کمیته دفاع پارلمان روسیه، گفت اکنون باید شرایط نیروهای مستقر در سوریه بررسی شود و از تجربیات خروج‌های قبلی استفاده شود.