حضور احمدی‌نژاد در نشست سران سازمان همکاریهای شانگهای
۱۳۸۶ مرداد ۲۵, پنجشنبه
رئیس جمهور چین جزو نخستین رهبران سیاسی بود که برای شرکت در اجلاسیه سالانه سازمان وارد قرقیزستان شده بود. چین به دلیل همجواری و داشتن هزاران کیلومتر مرز مشترک با این کشورها از امتیاز نزدیکی و همسایگی نیز سود می‌برد. برخی از ناظران سیاسی معتقدند که سازمان همکاریهای شانگهای اهرمی است در دست چین و روسیه که علیه غرب بکار گرفته می‌شود.
در نشست دوره‌ای سازمان همکاریهای شانگهای در بیشکک، روسای جمهور چین، روسیه، و کشورهای آسیای مرکزی و ایران شرکت کردند. این سازمان در سال ۲۰۰۱ میلادی تأسیس شد. اینک ۶ کشور عضو آن هستند. ایران، پاکستان، هند و مغولستان به عنوان ناظر در اجلاسیه این سازمان شرکت کرده‌اند.
در آستانه اجلاس سالانه این سازمان، رزمایشی به ابتکار روسیه و چین نیز برگزار شد که روسای جمهور هر دو کشور بر آن نظارت داشتند.
در آخرین نشست این سازمان، اعضای آن خواستار برچیده شدن پایگاههای نظامی آمریکا در آسیای مرکزی شده بودند. روند فعالیت سازمان همکاریهای شانگهای نشان می‌دهد که این سازمان اهداف سیاسی، نطامی و امنیتی را نیز دنبال می‌کند. برخی از تحلیل گران سیاسی بر این باورند که چین و روسیه از این سازمان بصورت ابزاری استفاده می‌کنند. آنها می‌گویند، در سال‌های اخیر کشور چین تلاش کرده است که با به راه انداختن "سازمان همکاریهای شانگهای" مانع نفوذ آمریکا در منطقه گردد.
دانگ هونگ چانگ یکی از تحلیلگران بخش چینی دویچه وله درباره هدف این سازمان می‌گوید: «سازمان منطقه‌ای شانگهای، نخستین سازمانی است که به یاری و ابتکار چین تاسیس شد و چین قصد دارد به کمک آن فشار را به آمریکا در آسیای مرکزی افزایش دهد.»
به گفته ولادیمیر سوکور کارشناس آلمانی مسایل آسیای مرکزی، پایگاههای نظامی آمریکا در این منطقه، بویژه پایگاه ماناخ در بیشکک، جهت کنترل فعالیت‌های نظامی چین احداث شده است.
سوکور در گفت‌وگویی با بخش فارسی دویچه وله همچنین خاطرنشان ساخت: «در درجه نخست قوی بودن مواضع آمریکا و اروپا در آسیای مرکزی با مسئله انرژی نفت و گاز مرتبط است.»
بیش از ۱۲۰۰ نفر افسر و سرباز آمریکائی در قرقیزستان مستقر هستند. انتقادات علیه حضور این نیروها بیشتر از جانب چین و روسیه مطرح بوده است.
چین همچنین می‌کوشد که از طریق سازمان همکاریهای شانگهای نفوذ سیاسی خود را نیز گسترش دهد. در نشست این سازمان در بیشکک نیز چهار کشور دیگر، یعنی ایران، هند، پاکستان و مغولستان نیز به عنوان اعضای ناظر شرکت دارند.
شرکت احمدی‌نژاد در اجلاسیه بیشکک نظر تحلیل گران را بیشتر به این مسئله جلب کرده است که چین و روسیه قصد دارند از ایران در مقابل فشارهای غرب و آمریکا حمایت کنند. جمهوری اسلامی به دنبال متحدانی منطقه‌ای است. ایران قصد دارد مسائل و مشکلات اقتصادی خود را با تکیه به کشورهای آسیائی و همچنین آسیای مرکزی بکاهد.
یکی از رویدادهای مهم نشست سازمان شانگهای، شرکت بردی محمداف رئیس جمهور ترکمنستان در اجلاسیه بیشکک است. روسیه به ترکمنستان پیشنهاد کرده است که عضو سازمان شانگهای گردد. ولی این امر با سیاست بی طرفی ترکمنستان مغایرت دارد. بر اساس این سیاست تركمنستان تاكنون وارد هیچ پیمان نظامی نشده و استقرار پایگاه نظامی به كشور ثالث هم نداده است.
لازم به یادآوری است که همزمان با سفر احمدی‌نژاد به ترکمنستان که پیش از سفر او به بیشکک انجام گرفته بود، یک هیات بلند پایه آمریکائی نیز از این کشور دیدار کرد . دانیل سالیوان، دستیار وزیر امور خارجه در رأس یک هیات بلندپایه با بردی محداف دیدار و گفتگو کرد.
سالیوان تاكید كرد كه دولت آمریكا اهمیت زیادی به همكاری با تركمنستان قایل است و از سیاست اصل بیطرفی این كشور حمایت می‌کند.
شرکت روسای جمهور ایران و ترکمنستان در نشست سازمان همکاریهای شانگهای به عنوان ناظر اهمیت این سازمان را در عرصه بین المللی بیشتر کرده است. اینک این سازمان به یکی از مهمترین سازمان‌های منطقه‌ای تبدیل گشته که در عرصه بین‌المللی نیز جایگاه خاصی را پیدا کرده است.
طاهر شیرمحمدی