جنجال بر سر حذف الزام آموزش زبان انگلیسی در مدارس ایران
۱۳۹۸ مهر ۲۴, چهارشنبه
«از اول انقلاب تا به الان اکثر جاسوسان انگلیسی زبان هستند، امروز اندیشمندان جهان یا ترک‌اند، یا عرب‌اند یا آلمانی، اصل هنر و ادبیات در زبان فرانسوی است، چرا ما یاد نگیریم؟ اصل علم و صنعت در آلمان است، چرا ما آلمانی یاد نمی‌گیریم؟ اصل تفکر الکترونیکی در ژاپن است، چرا ما ژاپنی یاد نگیریم؟»
این‌ها دلایل حسن نوروزی، سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس در دفاع از طرح رفع انحصار آموزش زبان‌انگلیسی از مدارس است که ویدیوی آن در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود.
آنچه که نوروزی از آن دفاع می‌کند، طرح شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایران برای شکستن انحصار آموزش زبان انگلیسی در مدارس است که در روزهای گذشته جنجال‌های زیادی به پا کرده است.
بر اساس این طرح در صورت تصویب، آموزش و پرورش مکلف خواهد بود آموزش زبان‌های خارجی را از طریق آموزشگاه‌های آزاد تحت نظارت این وزارتخانه تدریس کند، یادگیری زبان خارجی را اختیاری کند و استخدام معلمان زبان را ممنوع کند.
یک نماینده: "نگفتیم حذف"، دیگر نماینده: "محتوا می‌گوید حذف"
اما مهرداد لاهوتی نماینده حوزه انتخابی لنگرود که خود یکی از امضاکنندگان این طرح است، می‌گوید، از این طرح "برداشت بد" شده است. او هدف این طرح را نه "حذف آموزش زبان انگلیسی که رفع انحصار" از این زبان می‌داند.
نماینده گیلان می‌گوید: «انگلیسی یک زبان بین‌المللی است، کسی نمی‌تواند آن را حذف کند، اما گفتیم رفع انحصار کنیم. مثلا اگر جایی ضرورت داشت زبان دیگری را فرا بگیریم، زمینه آن فراهم باشد. به عنوان مثال استان ما (گیلان) با روسیه همجوار است چه اشکال دارد زبان روسی در این منطقه آموزش داده شود.»
علی زرافشان، معاون سابق آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با ایرناپلاس اما به "تعارض" موجود بین "محتوا و عنوان" این طرح اشاره می‌کند و می‌گوید: «از عنوان طرح اینگونه استنباط می‌شود که مجلس می‌خواهد علاوه بر زبان انگلیسی سایر زبان‌های خارجی را هم تدریس کند که آموزش زبان در انحصار انگلیسی نباشد. این اقدام درست و منطقی است. اما محتوای این طرح با عنوان آن سازگار نیست. محتوا، حذف آموزش زبان‌های خارجی از برنامه درسی رسمی مدارس کشور است.»
"ندانستن زبان انگلیسی یک معلولیت است"
محمود مهرمحمدی، عضو شورای عالی آموزش و پرورش اما قراردادن زبان انگلیسی در دروس الزامی مدارس است. او در واکنش به طرح نمایندگان مجلس می‌گوید: «دانستن زبان‌های دیگر البته یک مزیت است، اما ندانستن زبان انگلیسی در این عصر و در دنیای امروز یک معلولیت آشکار است.»
دویچه وله را در اینستاگرام دنبال کنید
او با اشاره به اینکه زبان انگلیسی اکنون زبانی انتخابی است، می‌گوید: «در حال حاضر اگر من بخواهم در سند تحول یا اسناد شورای عالی آموزش و پرورش پیشنهاد یک تغییر و تحول بدهم، به‌دلیل اهمیت زبان انگلیسی پیشنهادم این است که مثل زبان فارسی، زبان انگلیسی هم الزامی شود.»
یادگیری زبان انگلیسی، تنها برای پولدارها؟
غلام عباس ممبینی، دکتری آموزش زبان انگلیسی و دبیر آموزش‌وپرورش در گفت‌وگو با پایگاه خبری و تحلیلی "همستان" بر اهمیت زبان انگلیسی، شمار انگلیسی‌زبانان و کاربرد وسیع این زبان در جهان کامپیوتر و دنیای فناوری و همچنین رسانه در جهان امروز اشاره می‌کند. این کارشناس در ادامه با اشاره به تناقض این راهکار با اصل ۳۰ قانون اساسی و وظیفه دولت برای آموزش همگانی رایگان، می‌پرسد:«آیا برون‌سپاری آموزش تاکنون نتایج مثبت داشته است؟ برای دانش‌آموزان عشایر و روستایی چه تدبیری اندیشیده شده است؟ آیا امکانات و منابع موردنیاز این طرح بررسی‌شده است؟ آیا به تبعات فرهنگی آن توجه شده است؟»
پرسش‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی هم به دفعات طرح شده‌اند. توجه به مناطق محروم و نبود امکانات کافی برای آموزش زبان خارج از مدارس در بسیاری مناطق در ایران، باعث شده، تا کاربری نگرانی‌اش را اینگونه بیان کند که "تفکری که زبان انگلیسی را برای همه نمی‌خواهد، برای پولدارها می‌خواهد."
اما چرا شکست انحصار زبان انگلیسی، پرمخاطب‌ترین زبان دنیا، به یکباره دغذغه شماری از نمایندگان مجلس شده است؟
"اصرار بر ترویج زبان انگلیسی، کاری ناسالم"
ریشه این خیزبرداشتن را باید در گفته‌های آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران جستجو کرد. رهبر ایران سه سال پیش "اصرار بر ترویج زبان انگلیسی" را "کاری ناسالم" دانسته بود. آیت‌الله خامنه‌ای در سخنانی گفته بود: «زبان خارجی را باید بلد بود. زبان خارجی، زبان علم اما که فقط انگلیسی نیست. چرا زبان‌های دیگر را در مدارس به عنوان درس زبان مطرح نمی‌کنند. این میراث دوران طاغوت و پهلوی است.»
او با طرح این پرسش که چرا آموزش و پرورش "زبان‌های دیگر اسپانیولی، فرانسه، آلمانی و زبان کشورهای پیشرفته شرقی" را آموزش نمی‌دهد، گفته بود: «در کشورهای دیگر به این مسئله توجه می‌کنند. نفوذ و دخالت زبان بیگانه را جلویش را می‌گیرند. ما از پاپ کاتولیک‌تر شده‌ایم. علاوه بر اینکه این زبان را [انگلیسی] را زبان خارجی انحصاری مدارسمان کرده‌ایم، داریم آن را پایین می‌‌آوریم تا سطح دبستان و مهدکودک.»
از دیدگاه "مبلغ بودن در همه‌جا" تا جلوگیری از "تأثیر ژئوپلیتیک"
این در حالی است که سی و سه سال پیش از رهبر کنونی ایران، آیت‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی، در دیدار با اعضای ستاد انقلاب فرهنگی گفته بود: «امروز احتیاج است به این، یعنی جزو برنامه تبلیغات مدارس باید زبان باشد، زبان‌های زنده دنیا، آن‌هایی که در همه دنیا شایع‌تر است. مثل دیروز نیست که ما صدامان از ایران بیرون نمی‌رفت. امروز ما می‌توانیم در ایران باشیم و به زبان دیگری همه جای دنیا را تبلیغ کنیم، در همه‌جا مبلغ باشیم.»
دویچه وله را در تلگرام دنبال کنید
عمق تغییرات در سیاست‌های آموزشی جمهوری اسلامی ایران در حوزه آموزش زبان‌های خارجی در ۴۰ سال گذشته را می‌توان درهمین دو نکته دید: از "احتیاج به آموزش زبان‌هایی که در همه دنیا شایع‌تر است" تا "لزوم شکستن زبان انحصاری در مدارس"، از "مبلغ بودن در همه‌جا" تا جلوگیری از "تأثیر ژئوپلیتیکِ" به گفته سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس، "آنها بر ما".
اما حتی با مشخص بودن سرچشمه ارائه چنین طرحی و همخوانی آن با سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی، پرسشی که باید از نمایندگان مردم در مجلس پرسید این است که: «بر اساس کدام نیازسنجی و بازخوردهای میدانی به این استدلال رسیده‌اند؟ و در کدام موقعیت داخلی و بین‌المللی به اهمیت زبان انگلیسی پی نبرده‌اند؟»