یهودی ستیزی در جمع پناهجویان مسلمان چقدر واقعیت دارد؟

هیچ موضوعی به اندازه مسئله یهودی ستیزی در میان اجتماعات مهاجران مسلمان در آلمان، حساس و جنجالی نیست. به ویژه این که در سال ۲۰۱۵، بیش از یک میلیون مهاجر عمدتا از کشورهای مسلمان خود را به آلمان رساندند. روز جمعه، میر می، مدیر "مرکز سیمون ویزنتال" در لاس انجلس به یک روزنامه آلمانی گفت که چنین یهودی ستیزی مانند یک "تومور" (غده سرطانی) در آلمان در حال گسترش است.

می اولین رهبر یهودی نیست که چنین ادعایی را مطرح می کند، اما آیا واقعا وضعیت این قدر وخیم است؟ برای فهم بهتر مسئله، من به یک جلسه بحث و گفتگو رفتم که درباره مسائل مهاجران به خبرنگاران معلومات ارائه می کرد. در این جلسه کارشناسان، مددیاران اجتماعی، پناهجویان و یک عضو از کلوب ورزشی یهودی در برلین حضور داشتند.

آمار درباره این مسئله به سختی به دست می آید. تعریف از این که چه چیزی "یهودی ستیزی" است هم بسیار متفاوت است و غالبا دشوار است که بگوییم برخی اقدامات یهودی ستیزانه که در آلمان جرم اند، مانند ترسیم صلیب بر دیوار کنیسه، از سوی مسلمانان انجام شده اند یا از سوی راستگرایان افراطی و یا دیگر گروه هایی که با یهودی ها خصومت دارند.

آنچه جالب است، حساسیت افرادی است که با یهودی ستیزی مسلمانان در مکاتب برلین مقابله می کنند. این افراد یهودی ستیزی را یک مشکل مسلمانان توصیف می کنند. کارشناسان به سختی کوشش کردند تا با این باور مقابله نمایند که گویا آلمان یهودی ستیزی "جدیدی" را "وارد" کرده است. کارشناسان گفتند که خصومت با یهودی ها یک پدیده اجتماعی گسترده است و به هیچ ترتیب نمی توان همه مسلمانان را یهودستیز خواند.

چه چیزی در یهودی ستیزی امروز آلمان جدید است؟

سینا آرنولد، یکی از پژوهشگران یک تحقیق دانشگاهی درباره این موضوع، یهودی ستیزی را در جمع پناهجویان "پراگنده و نامکمل" توصیف می کند. او می گوید که پیش‌فرض های ضد یهودی همیشگی در جمع پناهجویانی که مصاحبه شدند، رایج بود اما بسیار به ندرت می توان پناهجویانی را یافت که تمام دنیا را از زاویه ضد یهودی بنگرند.

آرنولد به دویچه وله گفت: «آنچه را که ما در تحقیقات خود دریافته ایم این است که نه همه مهاجران، بلکه بسیاری از آنها از کشورهایی مانند سوریه آمده اند؛ کشوری که در آنجا باور ضد صهیونیستی به باور ضدیهودی نزدیک شده و بخشی از ایدئولوژی دولتی گردیده است».

اما آرنولد بیدرنگ در ادامه اظهاراتش گفت که تلاش برای مبارزه با روحیه یهودی ستیزی نباید همه مسلمانان را در یک قالب قرار دهد. او می گوید که یهودی ستیزی که اکنون در جمع پناهجویان و آوارگان دیده می شود، در آلمان تازه نیست. هم‌تراز قرار دادن اسلام با یهودی ستیزی بیشتر از سوی حزب راستگرای افراطی "بدیل برای آلمان" مورد استفاده قرار گرفته است.

اما یقینا شرایطی را که آلمان در حال حاضر با آن روبروست، جدید می باشد؛ چرا که برای نخستین بار است که یک میلیون پناهجوی عمدتا مسلمان، در مدت کوتاهی وارد آلمان شده اند. این واقعیت به این معناست که باید اقدامات پیشگیرانه مشخصی به ویژه برای این گروه جدید روی دست گرفته شود.

رابی اندریاس ناخما، تاریخدان می گوید: «اقدامات پیشگرانه باید همیشه برای گروه های ویژه ای در نظر گرفته شود». او توضیح می دهد: «به عنوان مثال بسیار تفاوت دارد اگر شما با یک فرد ۲۰ ساله یا یک فرد ۶۰ ساله حرف بزنید. عاقلانه نیست که همه افراد را در یک قالب بگنجانیم».

اقدامات بازدارنده

"انگشت اتهام دراز نکنید؛ بلکه به مردم بیاموزید که ارزش های چند فرهنگی را بیاموزند به جای این که بگوییم با یهودی ستیزی مخالف باشید". این نکته اساسی از بنیاد موسوم به "کیگا" است که در منطقه عمدتا مسلمان نشین "کرویسبرگ" برلین موقعیت دارد. گروه "کیگا" معلمان را آموزش می دهد و کارگاه های آموزشی در مکاتب برپا می کند و در صنف های موسوم به "کورس خوشامد" که مخصوص پناهجویان تازه وارد است، سهم می گیرد.

آیکان دمیرل، یکی از بنیانگذاران "کیگا" یکی از اهداف برنامه شان را جلوگیری از بنیادگرا شدن جوانان مسلمان عنوان می کند. همزمان، او نسبت به واکنش بیش از حد در قبال یهودی ستیزی هشدار می دهد و به عنوان مثال ماجرای پسر مسلمانی را قصه می کند که با بیان کلمه "یهودی" به کسی توهین کرده بود، و مقامات کار را حتا به سارنوالی و نهادهای قضایی کشاندند. بنابراین نیاز است تا موسساتی مانند "کیگا" بیشتر با والدین شاگردان کار کنند.

خصومت و امید

غیر ممکن است که سطح روحیه یهودی ستیزی را در جمع مسلمانان برلین اندازه بگیریم، اما آنچه روشن است این که چنین خصومتی وجود دارد.

اوگنی ابراهامویچ، از کلب ورزشی یهودی "توس مکابی" در برلین می گوید که مسابقات فوتبال با تیمی که بیشتر بازیکنانش مسلمان هستند، بسیار خشن تر است نسبت به دیگر تیم ها. او می گوید که توهین های نژادی چیزی غیرمعمولی در این بازی ها نیست. در سوی دیگر، ابراهامویچ به برخی کلب های ورزشی مسلمانان اشاره می کند که به باشگاه آنها آمده اند تا بازی دوستانه انجام دهند که ای مسئله نشانه ای از همبستگی است.

خانم سندی، یک پناهجوی ۲۵ ساله سوریایی که در سال ۲۰۱۴ به آلمان آمده و پناهجویان تازه وارد را در "صنف های خوشامد" درس می دهد، می گوید که برخی از هموطنان او هنوز هم روحیه یهودی ستیزانه دارند. اما او خاطر نشان کرد که چنین روحیه ای را در مراوداتش با مسلمانان تازه واردی که در برنامه "تنوع" از سوی "کیگا" شرکت می کنند، ندیده است.

جفرسون چیس / ع. ح.