1. رفتن به محتوا
  2. رفتن به مطالب اصلی
  3. رفتن به دیگر صفحات دویچه وله

هشت نکته در باب خون که شاید تا حالا نمی‌دانستید

اوستررات بریگیته/ ن.ف۱۳۹۵ خرداد ۲۵, سه‌شنبه

امروز چهاردهم ماه جون مصادف است با روز جهانی اعطای خون. به این مناسبت، نگاهی به خون می اندازیم و هشت نکته در مورد خون را برای شما فهرست می کنیم.

https://p.dw.com/p/1J6P3
Mehrere herablaufende Bluttropfen
عکس: picture-alliance/dpa/CHROMORANGE/M. Memminger

خون مردان بیشتر از خون زنان است

خون حدود هفت تا هشت درصد وزن بدن هر انسان را می سازد. مردی که 70 کیلو وزن داشته باشد و قدش 1.80 متر باشد، حدود 5 لیتر خون در بدن دارد. اما زنانی که درست همین وزن و قد را داشته باشند، حدود نیم لیتر کمتر خون دارند. مقدار دقیق خون هر فرد به وزن و بلندی قد وی ارتباط می گیرد. با استفاده از لینک ذیل می توانید مقدار دقیق خون تان را اندازه گیری کنید. اینجا

بدن خون ضایع شده را سریع تکمیل می کند

در صورت اعطای خون، پزشکان حدود نیم لیتر خون از فرد می گیرند، حدود ده درصد از کل مقدار خون او را. جسم انسان به سرعت پس از اعطای خون، خون تازه تولید می کند. اما با آنهم به تناسب اجزای خون هر انسان، سرعت تولید نیز متفاوت است. کرویات خون و پلاکتهای خون پس از فقط چند روز دوباره به طور کامل تولید می شوند. اما تولید کرویات سرخ خون زمان بیشتری را در بر می گیرد. این کرویات حدود دو ماه بعد به مقدار اولی خود، یعنی قبل از زمان اعطای خون بر می گردد.

Deutschland Blutspende
یک فرد می تواند بدون هیچگونه نگرانی، ده درصد خون خودرا اعطاء کند.عکس: picture-alliance/dpa/S. Marzoner

ضیاع دو لیتر خون اکثراً سبب مرگ می شود

در صورتی که جسم یک انسان پس از زخمی شدن یا هر دلیلی خون زیادی ضایع کند، بدن قادر نیست به سرعت خون دیگر تولید کرده و ضیاع خون را جبران کند. در صورت ضایع شدن حدود 40 درصد خون بدن، یعنی حدود دو لیتر، قلب نمی تواند که جریان خون را منظم نگه دارد. ارگان های بدن از کار می افتند و مریض به کوما یا بیهوشی کامل می رود. در این صورت تزریق سریع خون احتمالاً کمک خواهد کرد.

چرا خون سرخ است و یا سرخ نیست؟

تمام حیوانات شامل صنف مهره داران مثل پرنده ها، ماهی ها و خزندگان خون سرخ دارند، زیرا خون آنان مقدار زیاد هیموگلوبین یکی از اجزای سازنده خون را دارا می باشد. هیموگلوبین که دارای پروتئین می باشد، هوا را در کرویات سرخ خون مخلوط کرده و به تمام بدن صادر می کند.

Giant Pacific Octopus
مس به جای آهن، به همین دلیل اختاپوسها خون آبی دارند.عکس: picture alliance/dpa/J. Büttner

اما خون حشرات، عنکبوت، حلزون ها و شماری دیگر از همین گونه حیوانات رنگ آبی دارد. زیرا خون آنان هیموگلوبین مخلوط با آهن ندارد و برخلاف هیموسیانین مخلوط با مس دارد، آنچه که شبیه هیموگلوبین عمل می کند. هیموسیانین پس از اختلاط با هوا رنگ آبی می گیرد، در غیر آن رنگ ندارد.

چرا خون بوی فلز می دهد؟

دانشمندان سویدنی و آلمانی به این باور اند که اجزایی را در خون شناسایی کرده اند که به خون انسان بوی مخصوص (شبیه بوی فلز) را می دهند. این اجزای خون «ترانس ـ 4.5 ـ ایپوکسی ـ ( ای) ـ2ـ دیسینال» نام دارد. ظاهراً همین مخلوط تا حد بسیار کم کیمیاوی سبب جلب توجه حیوانات درنده و سگ های وحشی می گردد.

مسمومیت خون واقعاً چه است؟

یک خط سرخی که از دست به جانب قلب وصل می شود، به گفته مردم عوام، علامت تسمم خونیست. اما این ادعا واقعیت ندارد. چنین یک خط سرخی علامت التهاب عروق لنفاوی می باشد. چنین یک مریضی تقریباً زیاد دیده می شود، اما صرف با استفاده از انتی بیوتیک قابل علاج است.

ولی در صورت مسمومیت واقعی خون، تمام خون التهاب می کند. دلیل چنین یک مورد می تواند هر نوع عفونتی در بدن باشد، مثلاً التهاب دندان، یا شش، یا یک زخم پس از عملیات اگر عفونی شده باشد. در صورت ابتلا به مسمومیت خونی، ویروس های مسبب بیماری با مواد زهری آلوده شده و به تمام رگ های بدن جریان پیدا می کنند. بنابراین عفونت و پوسیدگی می تواند به سرعت سبب رفتن به شوک و یا هم مرگ گردد.

Vampirfink Spitzschnabel-Grundfink
سهره های خون آشامعکس: picture-alliance/dpa/Wildlife/P.Oxford

نه فقط خفاش های خون آشام مایل به نوشیدن خون اند

خفاش های خون آشام را تقریباً همه می شناسند، حیواناتی که فقط از خون تغذیه می کنند. این حیوانات بیشتر در امریکای جنوبی و امریکای مرکزی زندگی می کنند. این خفاش ها از طرف شب به گردن یا پای حیواناتی مثل اسب و گاو می خزند و خون آنان را می مکند.

اما یک پرنده خوش خوان نیز با طعم خون آشنا است. پرنده شبیه سهره که به نام سهره های خون آشام معروف اند. این پرنده ها خون پرنده های دریایی موسوم به کودنها را می نوشند. برای نوشیدن خون این پرنده های دریایی آن قدر به پرهای آنان نول می زند تا خون آنان جاری شود. این عمل برای مرغان دریایی بزرگتر با آنکه دردآور است، اما خطری ندارد؛ ولی برای زنده ماندن سهره های خون آشام خیلی اهمیت دارد.

خون گاومیش برای استفاده در رنگ دیوار

در گذشته ها دهقانان دیوارهای خانه های خود را با خون گاومیش رنگ می کردند. برای این منظور اول می گذاشتند تا از خون گاومیش کشته شده چند ساعتی بگذرد و غلیظ شود. بعد آن را با آهک و مواد دیگر مخلوط می کردند و سپس رنگ کاملاً خوبی که با آب نیز پاک نمی شد، تهیه می کردند. این رنگ ها بیشتر در خانه های قدیمی استفاده می شد.

.

عبور از قسمت بیشتر در این زمینه

بیشتر در این زمینه