شستن دست ها به عنوان یک رسم مذهبی

شست و شوی منظم و اساسی دست ها از مهمترین اقدامات برای جلوگیری از شیوع هرچه بیشتر ویروس جدید کرونا به شمار می رود. روز جهانی شستن دست ها (امروز پنجشنبه ۱۵ اکتوبر) نیز اهمیت این موضوع را برجسته می سازد.

اما نحوه شستن دستان نه تنها از دیدگاه بهداشتی پر اهمیت است، بلکه در ادیان و مذاهب مختلف نیز نظافت دست ها به گونه های مختلفی جز رسوم اساسی است که باید رعایت گردد.

در یهودیت

به قول تسولت باله، خاخام ایالت زاکسن آلمان، نظافت دستان در یهودیت اساساً یک رسم و آیین مذهبی است. او می گوید: «این موضوع در یهودیت سابقه ۳ هزار ساله دارد.» به گفته وی طور مثال شستن دست ها پیش از عبادت های انفرادی و دسته جمعی و سایر مراسم مذهبی، و همچنان قبل از خوردن غذا، حتمی است. این خاخام می افزاید: «صبح با شستن دست آغاز می شود. برخی می گویند که انسان نباید دست ناشسته حتی فاصله دو متر را بپیماید.» در یهودیت نیز قبل از خوردن غذا دست ها را باید شست. افزون بر آن کسانی که به کنیسه و یا قبرستان می روند، باید قبل از ورود دست های خود را بشویند. به نظر این خاخام ارتدوکس نظافت دستان از لحاظ تاریخی جنبه بهداشتی نه، بلکه معنوی دارد.

یهودیان در طول تاریخ با رعایت نظافت توانسته اند بر بیماری های سختی غالب شوند. در کتاب مقدس تورات بر یهودی ها حکم شده است که سلامت بدنی و روانی خود را باید حفظ کنند.

در اسلام

پیامبر اسلام نیز بر اهمیت والای نظافت تأکید کرده است. وضو، که شستن هردو دست را نیز شامل می شود، پیش از نماز های پنجگانه فرض است. مسلمانان هنگامی که خود را به اصطلاح ناپاک احساس می کنند و همچنان قبل از عبادت، نه تنها دست ها، بلکه صورت، پا ها تا بجلک، دهن، بینی و گوش های خود را با آب تمیز می کنند. موجودیت آب برای وضو در هر مسجدی حتمی است. وضو در حقیقت یک شستشوی کوچک اندام هاست. حالات دیگری، مثل آمیزش جنسی و یا شستشوی میت، مستلزم غسل است که یک مسلمان باید تمام بدن خود را به نحوه خاصی با آب تمیز کند.

در مسیحیت

در مسیحیت شستشوی دست ها در قدم اول برای روحانی ها پر اهمیت و ضروری است. آنها باید در مراسم مذهبی همیشه پاک باشند، مثلاً هنگامی که مراسم خاص گذاشتن پارچه نان خشک به دهن عبادت کنندگان را انجام می دهند. اندریاس اودنتال، کارشناس مراسم مذهبی مسیحیت در رابطه با اینکه چرا نظافت دستان برای عبادت کنندگان معمولی مسیحی آنقدر اهمیت ندارد، می گوید: «یکی از دلایل اینست که از قرون وسطی به این طرف در نظر گرفته نشده است که عبادت کنندگان معمولی در مراسم مذهبی به پارچه نان خشکی که به دهن مسیحیان گذاشته می شود، دست بزنند.»

روز جهانی شستشوی دست ها در افغانستان

در مراسمی که به مناسب روز جهانی شستن دست ها در لیسه عالی سردار کابلی در شهر کابل برگزار شد، نیز روی اهمیت این موضوع، به خصوص در شرایط کنونی بحران کرونا، تأکید صورت گرفت. در این مراسم نمایندگان مقامات دولتی، وزارت های معارف، صحت عامه، احیاء و انکشاف دهات و همچنان سازمان یونیسف و سایر نهاد های همکار شرکت داشتند. موضوع امسال برای روز جهانی شست و شوی دست ها «بهداشت دست ها برای همگان» است.

استفاده از صابون هنگام شستن دست ها، به ویژه در شرایط کنونی که ویروس جدید کرونا دامنگیر سراسر افغانستان نیز شده است، اکیداً توصیه می گردد. از سوی دیگر میلیون ها نفر، به شمول حدود پنج و نیم میلیون کودک در افغانستان به آب پاک دسترسی ندارند.

به قول ابراهیم شینواری معین وزارت معارف افغانستان «۹۰ درصد مکاتب از امکانات لازم برای شست و شوی دست ها با آب و صابون برخوردار نیستند.» او افزود که ۳۴« درصد این مکاتب فاقد آب پاک آشامیدنی بوده و ۵۰ درصد شان تشناب های بهداشتی ندارند.» او همزمان افزود: «ما با پشتیبانی یونیسف، تنها در سال ۲۰۲۰ برای ۱۵۰ مکتب آب آشامیدنی سالم و تشناب های بهداشتی و برای ۱۴۰۰ مکتب امکانات شست و شوی دست ها را فراهم کرده ایم.»

وزارت معارف افغانستان در نظر دارد که تا سال ۲۰۳۰ میلادی در مکاتب افغانستان هر طفلی از امکانات آب پاک آشامیدنی و تشناب های بهداشتی برخوردار باشد.

شست و شوی دست ها با آب و صابون و همچنان استفاده از مواد ضد عفونی، نه تنها از آلودگی به ویروس کرونا، بلکه از آلوده شدن به همه ویروس ها و میکروب های بیماری زا جلوگیری میکند.

(KNA) / si, na