ناظمه خیرزاد: «ورزش آزادی است»
۱۴۰۳ آذر ۹, جمعه
فصل خزان در آلمان فرا رسیده است. برگ درختان به رنگ زرد و قهوه‌ای در آمده و برگ‌های فروریخته درختان زمین را پوشانده است. باد ملایمی شاخه های درختان را به این سو و آن سو می برد و نم نم باران فضای دیگری به شلوس‌پارک در شهر کوچک هاناو در ایالت هسن داده است. هر از گاهی خنده بر چهره ناظمه و نظیره خیرزاد، دو ورزشکار اهل افغانستان که در پارک قدم می‌زنند، نقش می بندد.
ناظمه در کشورش یک ورزشکار موفق اسکی کوهستانی بود. خواهرش نظیره دروازه بان تیم ملی فوتبال بانوان بود. اکنون از نه ماه به این سو هر دو خواهر در آلمان زندگی می کنند. آنها مجبور شدند پس از به قدرت رسیدن طالبان در سال ۲۰۲۱ افغانستان را ترک کنند. نظیره بعد از فرار اول به ایتالیا رفت، خواهرش ناظمه که از او دو سال بزرگتر است سرانجام از طریق پاکستان به آلمان آمد.
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
نذیره به دویچه وله می‌گوید: «من خیلی به خواهرم افتخار می‌کنم، او برای من الگو و بهترین دوست است.» او ادامه می‌گوید: «اینکه ما مدت طولانی نمی توانستیم همدیگر را ببینیم، دوره دشواری بود. اما حالا ما خوشحالیم و دوباره با هم هستیم.»
ورزش علیرغم رسوم دست و پا گیر سنتی و فرهنگی
از آگست ۲۰۲۱ به این سو وضعیت زنان و دختران در افغانستان به شدت بدتر شده است. آنها به طور سیستماتیک تحت فشار قرار دارند و اجازه ادامه آموزش و تحصیل ندارند، نمی توانند آزادانه کار و حتی ورزش کنند. ناظمه به دویچه وله می‌گوید: «نمی توانم آنچه را که اتفاق افتاده باور کنم. پیش از طالبان هم وضعیت زنان خوب نبود. شمار زیادی از زنان در خانه مصروف خانه داری بودند و مجبور بودند کاری را انجام دهند که والدین شان می خواستند. آنها زندگی نداشتند، تنها زنده بودند و اجازه تصمیم گیری نداشتند.»
ناظمه نمی خواست اینطور زندگی کند. او حتی در دوران نوجوانی رسوم سنتی و فرهنگی در ولایت خود بامیان را به چالش کشید. این بانوی ۲۲ ساله افغان می‌گوید: «همیشه می خواستم متفاوت باشم. همیشه دوست داشتم که سنت شکنی کنم، می خواستم طوری زندگی کنم که خودم می خواهم و به خصوص ورزش کنم.»
البته پیش از به قدرت رسیدن طالبان نیز فعالیت های ورزشی کار عادی برای زنان و دختران در افغانستان نبود. با وجود آن، این خواهران در سال ۲۰۱۴ اول برخلاف میل والدین و سپس با رضایت آنها فوتبال را آغاز کردند. نذیره می گوید که در اوایل به طور مخفیانه برای تمرین می رفت. بعد از یک سال او این کار را علنی کرد.
ناظمه: «شمار زیاد زنان به افسردگی مواجه شدند»
دو سال بعد آنها متوجه شدند که می توانند اسکی بازی کنند. آنها از کوه‌های پوشیده از برف بامیان بالا می رفتند چرا که در آن زمان در آنجا لیفت اسکی وجود نداشت. آنها بلندپرواز بودند و هر زمانی که ممکن می بود تمرین می کردند. چند سال بعد ناظمه تاریخ ساز شد و با شرکت در مسابقه ای در کشور همسایه پاکستان، توانست اولین مدال بین المللی مسابقات اسکی را برای افغانستان کسب کند.
در بهار ۲۰۲۱ او مشترکا با تمنا جهان، اولین زنان افغان بودند که به قله شاه فولادی صعود کردند. این کوه با ارتفاع بیش از ۵۰۰۰ متر بلندترین کوه در مرکز افغانستان است. بعد از آن ناظمه الگویی برای هزاران دختر افغان شد و بیش از پیش به حقوق زنان در کشورش متعهد گردید، افراد بیشتری از او الگو گرفتند، فوتبال را آغاز کردند یا عضو تیم ملی اسکی شدند.
ویدیو از آرشیف دویچه وله دری
خواهرش نظیره هم فعالیت ورزشی می کند. او به حیث دروازه بان به تیم ملی افغانستان راه یافت. این بازیکن ۲۰ ساله می گوید: «فوتبال برای من چیز خاصی است، من را قوی ساخت.» نظیره می گوید او به خودش افتخار می کند، «اما من به دختران دیگری که با من فوتبال می کردند نیز افتخار می کنم، چرا که به عنوان زن، فوتبال کردن در افغانستان کار آسانی نبود.»
از سال ۲۰۲۱ رویای آنها برای یک جهان بهتر و آزادانه تر در افغانستان از بین رفته است. بعد از خروج آشفته سربازان بین المللی از افغانستان و قدرتگیری دوباره طالبان، ورزش برای زنان ممنوع شد. بسیاری از هم تیمی های ناظمه از آن زمان به بعد توانستند این کشور را ترک کنند، اما بعضی ها مجبور شدند در آنجا بمانند.
این دختر ۲۲ ساله می گوید: «وقتی به هم تیمی های خودم فکر می کنم، برایم بسیار سخت است... بسیاری ازدواج کردند یا افسردگی گرفتند.» این دختر ورزشکار و خواهش با بعضی از آنها هنوز در تماس اند.
وضعیت ناامید کننده در افغانستان
نظیره می گوید: «آنها نمی توانند بدون برقع و حجاب از خانه بیرون شوند. برخی از دوستانم سال گذشته به دلیل افسردگی دست به خودکشی زدند.» نظیره با تاثر می گوید که واقعا نمی تواند به دوستانش کمک کند. با آنهم هر دو خواهر تلاش می کنند که مردم و به خصوص زنان افغانستان را تشویق کنند.
ناظمه می گوید: «تلاش می کنم که به آنها انرژی مثبت دهم و صدایم را بلند کنم تا فراموش نشوند.» وقتی این اسکی‌ران عکس های گذشته را می بیند، به فکر فرو می رود و غمگین می شود. او می گوید در آن زمان حداقل زنان کمی آزادی داشتند و نسبت به حالا وضعیت اندکی بهتر بود.
این دو خواهر بعد از قدم زدن در یک قهوه خانه کوچک در حومه شهر هاناو خود را گرم می کنند. آنها از بودن در آلمان خوشحالند و نباید دیگر ترسی داشته باشند.
برای مدت طولانی ناظمه نگران اعضای خانواده خود در افغانستان بود. در این میان خواهر و خانواده اش نیز موفق شدند که افغانستان را ترک کنند. آنها چندین ماه در کابل پایتخت به سر می بردند و منتظر فرصت مناسبی برای ترک کشور بودند.
مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!
نظیره می گوید: «زمانی که والدین ام در افغانستان بودند، زندگی شان در خطر بود، چرا که من و خواهرم ورزش می کردیم.» خواهرش هم می افزاید: «آنها از جمله معدود خانواده هایی در افغانستان بودند که به دخترانشان اجازه تحصیل و ورزش داده بودند.»
ناظمه: زنان قوی‌تر از مردان اند
حالا که همه اعضای خانواده در آلمان با هم یکجا شده اند، این دو خواهر ورزشکار تلاش دارند که به حرفه خود ادامه دهند. علاوه بر این، آنها مصاحبه می کنند و از هیچ فرصتی برای جلب توجه به وضعیت زنان در افغانستان دریغ نمی کنند.
ناظمه و نظیره می گویند که ورزش به آنها امید می دهد و آنها را قوی تر می کند تا به آینده ای بهتر در کشورشان باور داشته باشند. ناظمه می گوید: «وضعیت در افغانستان بسیار دشوار است. اما امیدوارم که زنان قوی بمانند.» او ادامه می‌دهد: «مطمئنم که وضعیت در آینده تغییر می کند به خصوص برای زنان. زمانی آنها حقوق مساوی خواهند داشت و خواهند توانست هر طور که می خواهند زندگی کنند. این دختر ۲۲ ساله باور دارد که بدون این هم زنان قوی تر از مردان اند.»