موسیقی پاپ در عربستان؛ لیبرالیسم فرهنگی یا ابزار سیاسی؟

اعضای گروه موسیقی "سوپر جینیر" ستاره‌های مطرح موسیقی پاپ در کوریای جنوبی هستند. این گروه ۹ آلبوم دارد، کنسرت‌های زیادی را برگزار کرده و میلیون‌ها علاقمند دارد. علاقمندان این گروه که همه شان پسران جوان اند، تنها به کوریای جنوبی خلاصه نشده و حتی در عربستان نیز هستند.

آنان نخستین گروه "ک پاپ" اند که در عربستان سعودی کنسرت اجرا کردند. هرچند برنامه این گروه  ۱۰ روز پیش از اجرای آنان اعلان شده بود، اما ظرف چند ساعت تکت‌های ورود به کنسرت تمام شدند.

این کنسرت آنان در شهرک ورزشی ملک عبدالله با حضور جمع بزرگی از جوانان برگزار شد. جوانانی که تا چند سال پیش اصلاً چنین چیزی را تصور نمی‌کردند. حاضران آهنگ‌های این گروه پاپ کوریای جنوبی را در جریان اجرا زمزمه کرده و چراغ‌های آبی را با ریتم موسیقی حرکت می‌دادند. 

این یک شب فراموش نشدنی برای حاضران در صحنه ورزشگاه بود. شمار زیادی از این جوانان پس از کنسرت تجارب‌شان را در رسانه‌های اجتماعی بازگو کردند.

در عین حال ستارگان پاپ کوریای جنوبی نیز ظاهرا شیفته حال و هوای کنسرت شده بودند. آنان فریاد می‌زدند که «عربستان سعودی را دوست داریم.» آنان همچنان از تماشاچیان با گفتن «السلام علیکم» استقبال کردند.

‌"سوپر جینیر" اولین گروه موسیقی بین المللی نیست که در عربستان سعودی اجرا می‌کند. در ماه جنوری ماریا کری و سین پاول برنامه مشترکی را در این کشور باهم اجرا کردند. همچنین گروه رپ "بلک آید گیس"، اینریک اگلیسیس آواز خوان اسپانیایی و داوید گویتا فرانسوی در حاشیه نخستین دور مسابقات قهرمانی "فورمول یک" در دیریه نزدیکی ریاض به گونه زنده اجرا کردند. حتی یکی از آهنگ‌های ریمکس داوید گویتا به ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودی اختصاص داده شده بود که موجب خشم کاربران رسانه های اجتماعی شد.

مریم الخواجه، فعالان حقوق بشر بحرینی در تویتی از اجرای این هنرمند فرانسوی انتقاد کرد. الخواجه این عملکرد را "نفرت‌انگیز" خوانده و از گزارش هایی سخن گفت که نشان می دهند فعالان همکار او در عربستان سعودی زندانی و شکنجه شده اند. گری کاسپاروف، رئیس فعلی بنیاد بنیاد حقوق بشر (HRF) و قهرمان سابق شطرنج جهان، نوشته که این عمل بیانگر کار هنرمندان با "رژیمی قاتل" است.

نگرانی  در مورد  نقض  حقوق  بشر

اخیراً نیکی میناژ، رپر امریکایی، در پی خواست نهادهای مدافع حقوق بشر، کنسرت برنامه‌ریزی شده‌اش در عربستان را لغو کرد. او در بیانیه‌ای گفته بود: «پس از بررسی دقیق، تصمیم گرفتم که در کنسرت برنامه‌ریزی شده‌ام در جشن بین‌المللی جده حضور نیابم. در حالی که فقط می‌خواستم برای علاقمندانم در عربستان سعودی اجرا داشته باشم، اما پس از درک بهتر شرایط، باور دارم که مهم است تا حمایت خود از حقوق زنان، جامعه همجنس‌گرا و آزادی بیان را واضح بسازم.»

 

قرار بود کنسرت نیکی میناژ به تاریخ ۱۸ جولای در جده اجرا شود.

عربستان سعودی یکی از کشورهای "سرکوبگر" جهان محسوب می شود.

هرچند محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان برای مدرنیزه کردن کشور و بهبود تصویر عمومی این پادشاهی تلاش دارد، ولی به نظر می‌رسد که در زمینه لیبرال ساختن کشور از لحاظ سیاسی کاری انجام نمی‌دهد. بنابراین سازمان‌های مدافع حقوق بشر از جمله عفو بین‌الملل مکرراً در برابر "دولت عمیقاً محافظه‌کار" عربستان سعودی اعتراض کرده اند.

قتل جمال خاشقجی روزنامه‌نگار معروف عربستان سعودی به جهان نشان داد که عربستان سعودی در برابر منتقدانش چه واکنشی نشان می‌دهد. در واکنش به قتل این روزنامه‌نگار، سنای امریکا ولیعهد عربستان سعودی را متهم به دست داشتن در این قضیه کرد. دولت آلمان برخی از تحریم‌ها را علیه دولت شاهی عربستان سعودی اعمال کرد.    

فرصتی برای صحبت کردن؟

سوزانه کویلبل، گزارشگر بین‌المللی هفته‌نامه آلمانی "اشپیگل" به این نظر است که هنرمندان در عربستان سعودی می‌توانند با استفاده از استیج موسیقی، به گونه عمومی در برابر وضعیت حقوق بشری در این کشور سخن بگویند. او به این باور است که پادشاهی عربستان سعودی از این کنسرت‌ها برای اهداف مشخص سیاسی استفاده می‌کند. وی که به عربستان سعوی نیز سفر کرده و در یکی از این برنامه‌های موسیقی حضور داشته، اظهار می‌دارد که دولت عربستان سعودی با سرمایه‌گذاری روی این گونه برنامه‌ها، می‌خواهد "شور و هیجان" ایجاد کرده و از این طریق از خود چهره مطلوب نشان دهد.

سوزانه کویلبل می گوید برگزاری همچون برنامه‌های موسیقی برای رژیم سعودی خیلی با اهمیت است، چونکه «گذار از پادشاهی خسته‌کن به یک پادشاهی جذاب برای شهروندان ... برای ایجاد هویت داخلی ضروری است. بن سلمان به کسی تبدیل می‌شود که برای جوانان فرهنگ جدید هدیه می‌دهد. جوانان او را دوست دارند.»

اما کویلبل می گوید که شاهزاده از این لیبرالیسم فرهنگی استفاده می کند تا این پیام را منتشر کند که در عربستان سعودی سرگرمی، رفاه و امنیت وجود دارد. اما در واقع به عقیده وی، این سرگرمی ها فقط ابزاری برای منحرف ساختن مردم از سرکوبی است که با آن مواجه اند. به نظر می‌رسد که این استراتیژی دولت کار می‌کند. قرار است گروه بزرگ دیگری از آوازخوانان کوریای جنوبی در ماه اکتوبر در عربستان سعودی برنامه موسیقی اجرا کنند.

نرمین اسماعیل/ن.ا.