فضاپیمای "جونو" به مشتری می رسد

فضاپیمای "جونو" تقریباً پنج سال راه پیمود. حالا این فضا پیما با تسلط کامل اولین مرحلۀ مأموریت اش را به پایان رساند. به قول ادارۀ تحقیقات فضایی ایالات متحدۀ امریکا (ناسا)، "جونو" پس از یک مانور تقریباً نیم ساعته توانست در یک مدار در اطراف کرۀ غول پیکر گازی مشتری قرار بگیرد. این فضاپیمای بدون سرنشین، که بیشتر با نیروی خورشید کار می کند، در فاصلۀ تقریباً ۴۵۰۰ کیلومتری ابرهای گازی مشتری نزدیک شده است. تا کنون هیچ فضاپیمای دیگری تا این حد به این پنجمین سیارۀ نظام شمسی نزدیک نشده است.

"جونو" برای کسب سرعت مناسب در مدار مشتری، باید به شدت از سرعت خود می کاست. این فضاپیما با به کار انداختن ماشین خود توانست به اندازۀ ۱۲۱۲ مایل در ساعت (۱۹۵۰ کیلومتر در ساعت) از سرعت خود بکاهد.

اسرار خصوصیت مقناطیسی

قرار است "جونو" طی ۲۰ ماه ۳۷ بار مدار سیارۀ مشتری را دور بزند. این اولین باری خواهد بود که یک فضاپیما از فراز قطب های مشتری نیز بگذرد. هدف از این مأموریت آشکار ساختن اسرار خصوصیت مقناطیسی، اتموسفیر و تشعشات این سیاره است. این می تواند به پژوهشگران کمک کند تا در مورد ایجاد شدن نظام شمسی ما و همچنان نقش سیارۀ مشتری در این نظام بیشتر بفهمند.

اتموسفیر مشتری به اندازۀ زیادی از هایدروجن و هیلیوم تشکیل شده است. این دو گاز سبک، که بیشتر از دیگر عناصر در فضا وجود دارند، به دلیل یک نیروی عظیم مقناطیسی سیارۀ مشتری، در این کره جمع شده اند. اندازۀ دقیق کتله و ساختار هستۀ مشتری تا کنون ناشناخته است. در همین رابطه "جونو" اطلاعات جمع آوری می کند. به اساس تخمین ها هستۀ مشتری ۱۲ تا ۴۵ بار بزرگتر از کرۀ زمین است. چیزی که معلوم است کتلۀ مجموعی این سیاره است که حدود ۳۱۷ بار بزرگتر از سیارۀ خاکی ماست. شعاع آن حتی ۱۱۲۰۹ برابر بزرگتر از شعاع کرۀ زمین است. ۱۴ روز طول می کشد تا "جونو" یک بار به دور مشتری بچرخد. به گونۀ مقایسوی ایستگاه تحقیقات فضایی "آی اس اس" تنها در هر ۹۳ دقیقه یک بار به دور زمین می چرخد. مشتری چنان بزرگ است که از زمین حتی بدون هیچ وسیله ای می توان آن را دید.

در عقب ابرهای گازی چه چیزی نهفته است؟

آخرین بار سفینۀ فضایی "گالیلیو" در سال ۱۹۹۵ میلادی به سیارۀ مشتری نزدیک شده بود. این سفینه در آن زمان یک کپسول فضایی را به داخل اتموسفیر مشتری رها کرد و کپسول مذکور اطلاعات را به زمین مخابره می کرد. اما از آنجایی که بسیاری از مسایل برای پژوهشگران هنوز هم بی پاسخ ماندند، حالا فضاپیمای "جونو" به فاصلۀ نزدیک تر و مدت زیاد تر فرستاده شده که به خصوص ساحۀ وسیعتری را در اتموسفیر مشتری دور زده و اطلاعات بیشتر و موثق تری جمع می کند. این اطلاعات سرنخ بزرگتری از اسرار پشت ابرهای گازی مشتری را در دست دانشمندان خواهند داد.

مهمترین وظایف "جونو" اندازه گیری مقدار آب در اتموسفیر مشتری، ترکیب گاز های دیگر، درجۀ حرارت و جمع آوری اطلاعات بهتر در مورد میکانیزم تشکیل ابر ها در این اتموسفیر است. افزون بر آن در این مأموریت اندازه گیری های مفصل تر قوۀ جاذبه و ساحات مقناطیسی این سیاره درنظر گرفته شده است. بدین منظور "جونو" با هفت دستگاه مجهز ساخته شده است.

شرایطی که این فضاپیما در آن جا مأموریت انجام می دهد، بسیار دشوار است، از همین رو "جونو" باید مطابق به همان شرایط ساخته می شد. سیارۀ مشتری با دو موج تشعشعات روبرو است: از یکسو تشعشعات کیهانی، که در نتیجۀ نیروی بلند جاذبه و خصوصیت مقناطیسی در مناطق قطبی این کره بیشتر از پیش تقویت می گردند. این تشعشعات در آنجا یک "کمربند تشعشعی" را تشکیل می دهند که در آن سرعت ذرات حتی نزدیک به سرعت نور می گردد. این "کمربند" از زمین نیز قابل تشخیص است.

از سوی دیگر یک قمر مشتری به نام "لو" ذراتی را به مشتری پرتاب می کند. این قمر دارای آتشفشان های فعال است که همواره ذرات را به اطراف خود می پاشانند. این ذرات در نتیجۀ قوۀ جاذبۀ مشتری توسط این سیاره جذب می شوند.