چرا استخبارات خارجی آلمان طالبان را اشتباه ارزیابی کرده بود؟

زمانی که طالبان تندرو در آگست ۲۰۲۱ دوباره قدرت را در افغانستان بدست آوردند، مقاومت کمی در برابر آنها وجود داشت. این گروه اسلامگرا ۲۰ سال پیش از آن، با مداخله ائتلاف نظامی به رهبری ایالات متحده امریکا، حاکمیت خود در افغانستان را از دست داده بود. مأموریت نظامی بین المللی در این کشور پاسخی به حملات تروریستی ۱۱ سپتمبر ۲۰۱۱ در نیویارک بود.

صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!

حکومت آلمان فدرال نیز در آن زمان از پیروزی سریع طالبان متعجب شد، زیرا اندکی قبل از آن هایکو ماس، وزیر خارجه آن زمان آلمان، برعکس این وضعیت را پیش بینی کرده بود. ارزیابی نادرست وی این سؤال را ایجاد می کند که اداره استخبارات خارجی آلمان (بی ان دی) که مسئول اطلاعات خارج از کشور است در مورد پیشروی طالبان اسلامگرا به کابل پایتخت افغانستان چه اطلاعاتی داشته است.

یک کارمند «بی ان دی» قبلاً در مورد افغانستان بازجویی شد

کمیته تحقیق پارلمان که از سال ۲۰۲۲ به این طرف توظیف شده، امیدوار است که امروز پنج شنبه (۴ جولای ۲۰۲۴) از برونو کال، رئیس اداره استخبارات خارجی آلمان پاسخی در این زمینه دریافت کند. کارمندان اداره وی همچنان وظیفه داشتند امنیت نیروهای آلمانی را در افغانستان تضمین کنند.

برونو کال اولین کسی نیست که در برابر کمیته تحقیق باید به سوالات پاسخ بدهد. در پایان سپتمبر گذشته نماینده سابق منطقه یی «بی ان دی» برای افغانستان به این کمیته دعوت شده بود. در بازپرسی که تنها بخشی از آن همگانی شد، نام وی ذکر نشد تا خطری برای وی ایجاد نشود. کمیته تحقیق و حاضران در نشست خبری، اطلاعات کمی در مورد وی کسب کردند، مثلاً اینکه او پس از ۳۵ سال خدمت در اردوی آلمان، اخیراً ۱۱ سال برای اداره استخبارات خارجی آلمان کار کرد، تخصص اش ثبت و ارزیابی اطلاعات مخابراتی بود، چندین بار به افغانستان رفته بود و هر بار تا یک هفته در آنجا اقامت داشت. به ویژه صدرات آلمان به کاردانی چنین مردی نیاز دارد.

گفتگو های منظم در صدارت آلمان در مورد وضعیت امنیتی

در مقر حکومت آلمان در برلین، همواره جلسات منظم پیرامون وضعیت امنیتی برگزار می گردد و در آن در مورد خطراتی که آلمان باید در برابر آنها آماده شود، بحث می شود، نه تنها در افغانستان بلکه همیشه و در همه جای جهان، به ویژه در جاهایی که سربازان اردوی آلمان در خارج از کشور مستقر اند و در بدترین حالت شاید کشته شوند.

کارمند بی ان دی، که به عنوان شاهد به کمیته تحقیق دعوت شده بود، توضیح داد که از نظر وی پس از توافقات دوحه بین ایالات متحده امریکا و طالبان در فبروری ۲۰۲۰ وضعیت چگونه انکشاف یافت: «به عنوان یک سرباز، ما می گوییم که این تغییر بنیادی در وضعیت است.»

نکته کلیدی توافقنامه دوحه، که بدون مشارکت حکومت برحال افغانستان عقد شد، خروج میان مدت نیروهای امریکایی از افغانستان بود.

توافقات دوحه باعث تضعیف روحیه ارتش افغانستان شد

این شاهد گفت: «با این توافق، حمایت از نیروهای مسلح افغانستان از بین رفت.» به قول وی به ویژه قطع ناگهانی حمایت هوایی از سوی ایالات متحده امریکا روحیه نیروهای افغان را تضعیف کرد و در نتیجه آنها دیگر قاغوش های خود را ترک نکردند. با آنهم کارمند ارشد «بی ان دی» نیز از سرعت تصرف کابل توسط طالبان متعجب شد.

در مورد اینکه طالبان اسلامگرا، پس از توافق دوحه، در نهایت پیروز خواهند شد، هیچ کسی در سطح سیاسی یا نظامی آشکارا شک و تردیدی نداشت. کمیته تحقیق قبلاً به این تصور متیقن شده بود، زیرا پیش از این نیز اظهارات بسیاری از شاهدانی را که در وزارت خانه ها، صدارت، سازمان های خیریه و یا اداره های استخبارات کار می کردند، دریافت کرده بود.

گمانه زنی های زودهنگام در مورد سقوط کابل

کارمند «بی ان دی» که در ماه سپتمبر بازپرسی شد، از سندی یاد کرد که در آگست ۲۰۲۰، یعنی یک سال پیش ازبه قدرت رسیدن دوباره طالبان نوشته شده بود و محتوای آن سناریوهای احتمالی برای افغانستان پس از خروج نیروهای بین المللی بود.

به قول وی یکی از محتمل ترین سناریوها «خلافت ۲.۰» عنوان شده بود. هدف این کارمند از این سخن ایجاد یک «دولت دین سالار» مبتنی بر قوانین سختگیرانه اسلامی بود. او تأکید کرد: «ما همیشه به صراحت می گفتیم که یک دوره گذار وجود می داشته باشد تا آنکه چنین سناریویی اتفاق بیافتد.» او افزود که اما انتظار نمی رفت طالبان به این سرعت و تقریباً بدون جنگ همه ولسوالی های افغانستان را تصرف کنند و سپس به تاریخ ۱۵ آگست ۲۰۲۱ وارد کابل شوند.

کمبود اطلاعات در «بی ان دی»

این کارمند استخبارات خارجی آلمان (بی ان دی) در مورد اینکه چرا همه دست اندرکاران چنین اشتباه خطیری را مرتکب شده اند، پاسخی نداشت. او در رابطه با گفتگو های منظم در سطوح سیاسی و نظامی گفت: «در مجموع یک تصویر مشترک از وضعیت وجود داشت.»

این کارمند و فرستاده «بی ان دی» برای افغانستان در پاسخ به کمیته تحقیق همزمان اعتراف کرد که اداره استخبارات خارجی آلمان از یک مقطع مشخص زمانی به بعد، که از آن مقطع زمانی نام برده نشد، کمبود اطلاعات داشته است.

کمیته تحقیق برای افغانستان: آیا مردم دوباره بی اطلاع خواهند ماند؟

بر اساس اظهارات این کارمند، در دسترسی به سطوح رهبری حکومت افغانستان و همچنان طالبان مشکلاتی وجود داشته است. یکی از اعضای پارلمان می خواست بداند که آیا و چگونه این مشکلات بر طرف شده است؟ اما کارمند «بی ان دی» نخواست در نشست علنی پارلمان به این سؤال پاسخ بگوید.

پس از آن نشست، بازپرسی از این کارمند در یک اتاق غیر قابل استراق سمع در ساختمان پارلمان آلمان ادامه یافت.

مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!

در بازجویی برونو کال، رئیس اداره استخبارات خارجی آلمان که قرار است امروز صورت بگیرد، نیز چنین سناریویی محتمل است.