شکست تلاش ها برای نزدیکی اوکرایین با اتحادیه اروپا

گفته می شود که روسیه با اعمال فشار شدید بر اوکرایین مانع امضای این موافقت نامه گردیده است که البته این حرکت می تواند برای اوکرایین بسیار گران تمام شود. ویکتور یانوکوویچ، رییس جمهور اوکرایین در نهایت شکایت کرده و گفته است که اتحادیه اروپا می باید پیشکش های بیشتری برای کشورش می داشت. او به این ترتیب تلاش کرد سازشی برای گفتگوی سه جانبه با اتحادیه اروپا و روسیه را فراهم سازد، اما اتحادیه اروپا آن را رد کرد. بر این اساس بزرگترین هدف این اجلاس برآورده نشد.

با این حال یانوکوویچ در اجلاس سران اتحادیه اروپا در ویلنیوس شرکت کرد. برخی از شرکت کنندگان هنوز هم امیدوارند که او موافقت نامه را امضا کند. زمینه این کار هنوز فراهم است. اما احتمالا او به چنین اقدامی دست نمی زند. اگر در واقع یانوکوویچ موافقت نامه قرارداد مشارکت و تجارت آزاد با اتحادیه اروپا را امضا کند، باید یولیا تیموشنکو رهبر زندانی اپوزیسون را نیز باید آزاد کند.

تیموشینکو باید برای تداوی به آلمان انتقال داده شود. اما تیموشینکو هنوز هم در زندان است که اتحادیه اروپا حکم زندانی ساختن او را فیصله ای با انگیزه سیاسی می داند. یوگنیا دختر تیموشنکو در ویلنیوس گفت: «یانوکوویچ نقاب از چهره یک رییس دولت ظاهراً طرفدار اروپا برداشت و چهره واقعی خود را که یک حاکم مستبد است، آشکار ساخت». هنوز معلوم نیست که آیا انگلا مرکل صدراعظم آلمان با یانوکوویچ دیدار خواهد کرد یا خیر. اگر مرکل با یانوکویج دیدار کند، احتمالاً یانوکوویچ را به یاد وعده اش خواهد انداخت که به یقین زمان دشواری برای یانوکوویج خواهد بود.

در میان سیاستمداران اروپایی فعلاً این سوال مطرح است که چگونه با این مساله برخورد کنند. بسیاری این سوال را می پرسند که امضا نکردن موافقت نامه، برای اتحادیه اروپا چه عواقبی در پی خواهد داشت. ایلمر بروک از حزب دموکرات مسیحی آلمان و رییس کمیته امور خارجه پارلمان اتحادیه اروپا، در مصاحبه با دویچه وله به این مساله انتقادی برخورد کرده می گوید: «باید واضح گردد که اتحادیه اروپا از این مساله چه بهره می گیرد، نه تنها این که مساله حمایت از دموکراسی و حکومت قانون مطرح باشد». او در ارتباط به مسایل اقتصادی می گوید: «وقتی یک کشور یک رابطه اقتصادی نزدیک با روسیه می گیرد، استندردهای زندگی روسیه را دارد، و وقتی یک کشور با اروپا رابطه نزدیک (اقتصادی) برقرار می کند، استندردهای زندگی کشورهای بالتیک یا پولند را دارد».

کارل بیلدت، وزیر امور خارجه سویدن با رد این استدلال که یانوکوویچ با توجه به فشار روسیه و تعهدات ناکافی اروپا چاره ای دیگر نداشت، می گوید: "مشارکت اروپایی شرقی یک بازار نیست که در آن چانه زنی میلیاردی زده شود و بعداً در مورد بهترین پیشکش تصمیم گرفته شود. تا حال منظور چنین نبوده و در آینده نیز نخواهد بود».

اتحادیه اروپا همچنین بیان داشته است که مشارکت با کشورهای شرق اروپا بر علیه روسیه نیست. بیلدت حتی می گوید: "در درازمدت، روسیه می تواند یکی از بزرگترین مستفید شوندگان این سیاست باشد. زیرا روسیه یکی از کشورهایی است که واقعا نیاز به مدرنیزه شدن دارد». اما حکومت روسیه طور دیگری به این مساله نگاه می کند. روسیه به این نظر است که اتحادیه اروپا تلاش دارد تا برخی از جمهوری های سابق شوروی را که در حوزه نفوذ این کشور قرار دارند، از روسیه دور کند.

اتحادیه اروپا فعلاً می تواند با دو شریک شرقی اش، مولداوی و گرجستان مشارکت داشته باشد. این دو کشور برای اتحادیه اروپا شرکای نمونه اند. با بقیه کشورها چون جمهوری آذربایجان و یا ارمنستان نیز بروکسل نمی تواند کاری را آغاز کند. روسیه سفید به رهبری الکساندر لوکاشنکو، از لحاظ سیاسی که از جمله کشورهای عقب مانده در اروپا به شمار می رود، هرگز با اروپا همکاری نزدیک نکرده است. امضا موافقت نامه مشارکت با اوکرایین، می توانست برای همکاری های مشترک کشورهای شرق اروپا یک نفس تازه بدهد اما فعلاً ممکن نیست.