سیستم جدید سه کشور اروپایی برای مبادلات تجاری با ایران
۱۳۹۷ بهمن ۱۲, جمعه
سیستم جدید این سه کشور اروپایی به نام "ابزار حمایت از مبادلات تجاری" یا با مخفف اینس تکس (INSTEX) یاد می شود.
این کانال مبادلات جدید را وزرای خارجه فرانسه، بریتانیا و آلمان در جلسه خود در بوخارست راه اندازی کردند. مرکز این موسسه در فرانسه خواهد بود، مدیریت آن را یک آلمانی به عهده دارد و هیئت نظارت را بریتانیایی ها در دست خواهند داشت. به این ترتیب، این سه کشور امضاء کننده احتمالا خود را در معرض خطر هرگونه اقدامات حکومت ایالات متحده قرار می دهند. هدف از چنین اقدامی، برحذر بودن از تحریم های امریکا در مبادلات تجارتی با ایران است.
یک سیگنال سیاسی
ژان ایف له دریان، وزیر خارجه فرانسه گفت که اتحادیه اروپا خواستار "فعال کردن شرکت های اروپایی در تجارت مشروع با ایران، به ویژه در زمینه مراقبت های بهداشتی و صادرات مواد غذایی است." او در ادامه گفته است که در ابتدا این مبادلات در بخش کالاهای بشردوستانه و مصرفی مردم محدود خواهد بود. وزیر خارجه فرانسه اضافه کرده است که "این یک حرکت سیاسی مهم است تا ما بتوانیم حمایت مداوم خود را از توافقنامه هسته ای و پذیرش توافقنامه سال ۲۰۱۵ ویانا نشان دهیم. "
کانال "ابزار حمایت از مبادلات تجاری" از این منظر نیز یک سیگنال سیاسی است که اروپایی ها می خواهند از منافع شان و به ویژه از شرکت هایی که با ایران قانونی تجارت می کنند، محافظت کنند. هنوز گام های نهایی برای اجرایی شدن کانال "اینس تکس" برداشته نشده اند. اما گفته شده است که آنها مصمم به همکاری مشترک روی این گام های نهایی اند.
متعهد به توافقنامه هسته ای
جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا این سیستم را "یک نشانه عملی برای متعهد بودن به توافقنامه هسته ای تاریخی ۲۰۱۵" عنوان کرده است. او گفته است که اکنون می خواهیم شرکای مناسب را در ایران شناسایی کنیم تا "اینس تکس" بتواند به کار خود آغاز کند. این اقدام مشترک متمرکز بر تلاش های بین المللی برای محدود کردن گسترش سلاح های هسته ای است. هم زمان، هانت افزود که اتحادیه اروپا نیز در مورد "سیاست های خصمانه و بی ثبات کننده ایران در منطقه" نگران است، اما این انتقادات هیچ ارتباطی با "اینس تکس" ندارد.
هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان، گفته است که "ما نشان می دهیم که ما توانایی عملکرد را داریم و به توافقنامه هسته ای با ایران باورمند هستیم." به گفته او این توافقنامه بیش از همه به محور منافع امنیتی اروپا می چرخد. ماس در ادامه می گوید که بنابراین، با "اینس تکس" نشان می دهیم که این سه کشور اروپایی می خواهند فعالیت های اقتصادی بیشتری را با ایران داشته باشند و اکنون یک کانال مالی را ایجاد کرده اند. ماس نیز به این باور است که این امر به آنها فرصتی برای گفتگو با ایران در مورد مسائل دشوار دیگری را می دهد.
این سه وزیر خارجه همچنین انتظار دارند و امیدوارند که کشورهای اروپایی دیگر به "اینس تکس" بپیوندند.
تجارت متقابل به جای انتقال پول
چند ماه دیگر نیاز است تا "اینس تکس" آماده فعالیت شود. این سیستم بیشتر به شکل معامله به اصطلاح «جنس به جنس» عمل می کند، یعنی در برابر کالاهای ایرانی، اموال اروپایی به ایران صادر می گردند. در واقع، در اینجا پول نقد کمتر در جریان می افتد، هرچند شرکت های اروپایی می توانند از "اینس تکس" پول به دست بیاورند.
اما کل این پروسه بر اساس دالر امریکایی محاسبه نمی شود و تبادلات کاملاَ از سیستم تبادلات بانکی امریکایی سویفت نیز عبور نمی کند. در حال حاضر، وزیران خارجه کشورهای فرانسه، آلمان و بریتانیا، در مورد وسعت این کانال اظهار نظر نکرده اند. با این حال روشن است که باید شرکت های کوچک و متوسط در نظر گرفته شوند. برای تجدید فعالیت برخی از شرکت های بزرگ در ایران، سیستم "اینس تکس" مناسب نیست، به خصوص که این شرکت های بزرگ تحت فشار مستقیم تحریم های ایالات متحده قرار دارند.
این مشکل را همچنین برخی در پارلمان اروپا نیز می بینند، مانند راینهارد بوتیکوفر، نماینده سبزها. در حالی که او از این امر استقبال می کند که اتحادیه اروپا در حال تلاش برای حفظ حداقل استقلایت اش در برابر ایالات متحده است، همچنین هشدار می دهد شرکت هایی که از سیستم "اینس تکس" استفاده می کنند، باید روی تحریم ها حساب کنند.
در هر صورت، این اقدام مشترک سه کشور اروپایی ارزش سیاسی دارد؛ چرا که "به شرکای اروپایی خود نشان می دهند که می خواهند با موافقتنامه هایی که امضا کرده اند، متعهد بمانند." بنابراين می توان گفت كه مفهوم سياسی این اقدام وزنه بیشتر نسبت به جنبه عملی آن دارد.
nka, af (Wesel)