سهم ناچیز یتیمان افغانستان از میلیاردها دالر کمک جهانی

"دریچه امید"؛ یک یتیم خانه در کابل، مدیران و داوطلبانی که تلاش می کنند تا از 12 یتیم که بیشتر آنان به شدت معیوب هستند، مراقبت نمایند. علیرغم شرایط دشوار، فروزان مدیر این خانه تلاش می کند تا ابتدایی ترین رفاه و امنیت را برای کودکان مهیا کند؛ اطفالی که از سوی حکومت افغانستان و بسیاری از موسسات خیریه بین المللی نادیده گرفته شده اند.

فروزان 22 ساله می گوید: «این ها کودکانی هستند که کسی را ندارند ازشان مراقبت کند». او در ادامه توضیح می دهد: «مشکلات بسیار است؛ چرا که آنها کسی را نیاز دارند که هر لحظه مراقبشان باشد».

مدیر این یتیم خانه می افزاید: «بسیاری از آنها قربانیان جنگ هستند؛ زیرا آنها خانواده های خود را از دست دادند. آنها از بیماری روانی رنج می برند؛ و بستگانشان آماده نیستند آنها را نگهداری کنند».

نیروهای بین المللی به رهبری امریکا در سال 2001 رژیم طالبان را سرنگون کردند و پس از آن به افغانستان میلیاردها دالر در زمینه بازسازی کمک نمودند. حالا مکتب ها، شفاخانه ها، راه ها و تاسیسات تولید انرژی ساخته شده اند و پول برای پروژه هایی از سوادآموزی بزرگسالان گرفته تا آموزش انترنت مهیا است. اما تاثیرات این کمک ها به دلیل نبود زیرساخت ها هنوز اندک است.

فروزان پدر و مادرش را در یک حمله هوایی در جریان جنگ داخلی سال های 92 تا 96 در کابل از دست داد. او در آن زمان یک طفل شش ماهه بود. او زنده ماند اما یک پایش قطع شد. فروزان برای راه رفتن از عصا استفاده می کند. او می گوید: «وقتی 9 ساله بودم، مادرکلانم فوت کرد و مرا به زن دیگری سپردند. تجربیاتم من را انگیزه داد تا در چنین جایی کار کنم».

به نظر می رسد کمک های جهانی به افغانستان در سال های آینده کاهش یابد. سنجش میزان دقیق کمک ها دشوار است، اما فقط "آژانس توسعه بین المللی امریکا" (USAID)از سال 2001 تاکنون 15 میلیارد دالر به افغانستان کمک کرده است.

فرهنگ فساد و رشوت

در شرایط چالشزای جدید، "دریچه امید" بیشتر نیاز به کمک های دولتی و گروه های مدنی افغان دارد، نه کمک های مقطعی خارجی که تاکنون این یتیم خانه را باز نگهداشته است. اما 30 یتیم خانه دولتی غالبا با فساد و رشوت احاطه شده اند؛ طوری که دسترسی و کمک به آنان که بیشتر نیازمندند، غیر ممکن است.

در یتیم خانه دولتی " تهیه مسکن" 500 پسر بین سن های 11 تا 18 در یک ساختمان بزرگ با امکانات اندک معیشتی زندگی می کنند. سید عبدالله هاشمی، مدیر این یتیم خانه می گوید که برخی از خانواده ها از روابط خود استفاده می کنند و از یتیم خانه های دولتی برای اقامت و تحصیل فرزندان خود استفاده می نمایند. این مسئله سبب می شود تا یتیم های واقعی به حاشیه رانده شوند.

هاشمی می گوید که دولت روزی 85 افغانی (یک و نیم دالر) به ازای هر یتیم تخصیص داده است؛ اما فقط 50 افغانی به خاطر بروکراسی و فساد به دست یتیمان می رسد. او توضیح می دهد: «اگر آدم هایی که برای یتیم ها کار می کنند فاسد باشند، ما کاری برای این کودکان نمی توانیم حتا اگر سیستم اصلاح شود». هاشمی می افزاید: «ما افراد مسئول را نیاز داریم که با اخلاص برای کودکان کار کنند». به گفته این مسئول، این یتیم ها "سه بار در هفته گوشت، سه بار میوه و سه بار ماست می خورند، و هر روز در برنامه غذایی شان برنج دارند".

مدیر یتیم خانه "تهیه مسکن" ادامه می دهد: «با حضور نیروهای بین المللی و ایجاد سیستم دولتی معتبر، تلاش های زیادی برای حمایت از کودکان صورت گرفت. امیدوارم همه چیز بهتر شود. ما تلاش می کنیم».

هاشمی می گوید که در افغانستان حدود 110 هزار یتیم وجود دارد که 12 درصد آنها در یتیم خانه ها به سر می برند.

سرازیری سیل آسای پول به افغانستان پس از سال 2001 سبب شکل گیری "فرهنگ فساد و رشوت" در افغانستان شد؛ طوری که این کشور در رده بندی "شفافیت بین الملل" پس از سودان، کوریای شمالی، سومالیا در مقام چهارم فساد قرار دارد.

سمیع هاشمی، کارشناس حمایت از کودک در سازمان "یونیسف" در کابل در ارزیابی خود از وضعیت یتیم خانه ها بی پروا سخن می گوید. او توضیح می دهد: «یتیم خانه ها برای آسیب پذیرترین کودکان خدماتی ارائه نمی کنند. مشکل کجاست؟ ما باید آن را شناسایی کنیم».