حرکت اسلامي ازبکستان در بي ثباتي منطقه چه اندازه سهم دارد؟

براثرفشارها وپيگرد شديد حکومت ازبکستان، سران حرکت اسلامي اين کشور زير رهبري طاهر يولداش، ازبکستان راترک گفته و به طالبان پيوستند. در طي اين سالها بارها خبر کشته شدن طاهر يولداش، رهبر اين گروه انتشار مي يافت. اکنون ديگر قطعا فکر مي شود که او کشته شده است.

حرکت اسلامي ازبکستان در کنار طالبان والقاعده عليه نيروهاي دولت اسلامي افغانستان بعد ازسقوط داکتر نجيب الله مي جنگيد. با ساقط شدن رژيم طالبان درسال ، 2001 حرکت اسلامي ازبکستان نيزمانند سايرگروههاي شورشي در مناطق مرزي قبايلي پاکستان پناه جست.

گفته مي شود که اين گروه، دراين تازگيها بازهم درکنار طالبان درشمال افغانستان مي جنگد. فکر مي شود جاگزين شدن حرکت اسلامي ازبکستان درشمال افغانستان براي ايجاد هماهنگي بهتر بين گروه هاي تندرو اسلامي در منطقه آسياي ميانه باشد.

نا آراميهاي اخير درتاجيکستان نيز ريشه درهمين تحريکات دارد. حکمت الله سيف الله زاده ، تحليلگر امور سياسي بدين باور است که کشاندن گروه طالبان به شمال افغانستان که افراد حرکت اسلامي ازبکستان نيز شامل آنها مي باشند، درواقع يک روند سازماندهي شده براي نزديک سازي گروههاي مسلح مخالف دولتهاي آسياي مرکزي مي باشد. سيف الله زاده مي گويد: «هرگونه تحولاتي که درمنطقه هاي مختلف وبخصوص درآسياي مرکزي صورت گيرد، بي هماهنگي وبي پشتيباني قدرتهاي جهاني صورت نمي گيرد».

اما برخي کارشناسان سياسي ديگر معتقد اند که حرکت اسلامي ازبکستان با توجه به گسترش همکاريهاي اخير نيروهاي انتظامي ومرزبانان تاجيکستان وافغانستان ، هرگونه امکان تحرک خود را دراين منطقه از دست داده است.

احمد شاه کامل زاده تحليلگر مستقل مي گويد: حرکت اسلامي ازبکستان درشرايط کنوني توانايي انجام دادن تحرکات نظامي را ندارد. کامل زاده مي افزايد:« نظر به بافت وساختار ووضع امنيتي اي که دراين کشورها وجود دارد، درحال حاضر آنها نمي توانند کار بزرگتري را انجام دهند».

کامل زاده براين نظر است که گروههاي منظم حرکت اسلامي ازبکستان در نا آراميهاي اخير تاجيکستان نقش مستقیمی نداشتند، اما افراد وابسته به اين حرکت به صورت غیر مستقيم در رويداد هاي تاجيکستان وقرغزستان دست داشته اند. کامل زاده مي گويد: « به نظر مي رسد که اعضاي حرکت اسلامي ازبکستان درتاجيکستان وديگرکشورهاي آسياي مرکزي جايگاه مناسبي ندارند».

اما قهاروف وزير امور داخله تاجيکستان چندي قبل دريک کنفرانس مطبوعاتي گفت، تا اکنون هيچ گروه مربوط به کشورهاي همسايه وارد قلمرو اين کشورنشده اند. قهاروف علاوه نمود:«افراد عليحده مي گذرند اما درباره يگان گروه که تعداد شان زياد باشد، خبرندارم».

اينکه حرکت اسلامي ازبکستان به چه پايگاه اجتماعي اي درتاجيکستان دل بسته است و چرا برخي جوانان تمايل به سازمانهاي تندرو اسلامي پيدا مي کنند، ديدگاههاي مختلفي وجود دارد. به نظر کامل زاده بيشتر جواناني که به اين حرکت نزديک مي شوند، ازبک تباران مي باشند.

ديگر کارشناسان زندگي کردن زيرخط فقر، محدويتهاي وضع شده توسط مقامات دولتي و ازهمه مهمتر نبودن اشتغال وکار را موجب گرايش جوانان به اين گروههاي افراط گرا مي بينند.

محمد نعيم ميرسيدف، دانشجوي دانشگاه ملي تاجيکستان مي گويد: «وقتي که جوان حس مي کند ونقش خود را درجامعه درک مي کند وخود را آگاه مي سازد ، يک قدم پيشگيري ازاين هدف است».

با توجه به چنين برداشتي ، چندي قبل همايشي با ابتکار کميته جوانان تاجيکستان به منظور جلوگيري از فريفته شدن جوانان تاجيک به سازمانهاي تندرو مذهبي درشهر دوشنبه پايتخت تاجيکستان برگزار شده بود.

گفته مي شود اين همايش با توجه به حوادث خونباري که اخيراً درتاجيکستان اتفاق افتاد وبه منظور بررسي لايحه کاهش دادن روحيه افراط گرايي دربين جوانان تاجيگ برگزار شده بود.

گزارشگر:حسيب دروازي، دوشنبه

ويراستار: رسول رحيم