تعداد افراد مبتلا به سل یا توبرکلوز در حال افزایش است

سازمان جهانی صحت گزارش داده است که پاندمی کرونا دستاوردهای سال های اخیر در مبارزه با بیماری سل یا توبرکلوز را از بین برده است. بر اساس برآوردهای سازمان جهانی صحت سیر شیوع این بیماری در سطح بین المللی مایه نگرانی است.

در ده سال گذشته موارد ابتلا به بیماری سل مجدداً در حال افزایش بوده است. در حالی که در سال ۲۰۱۹ حدود ۴/۱ میلیون نفر در سراسر جهان بر اثر این بیماری عفونی جان خود را از دست داده بودند، در سال ۲۰۲۰ این تعداد به ۵/۱ میلیون نفر افزایش یافت. به این ترتیب می توان تخمین زد که سل به شایع ترین بیماری عفونی کشنده در سراسر جهان تبدیل شده است.

بیماری ای که ریشه در فقر دارد

بیماری سل عمدتاً در کشورهای فقیرتر و در شرایط جنگی گسترش می یابد. وقتی قواعد بهداشتی رعایت نشود و افراد زیادی در اتاق های تنگ یا فضاهای محدود زندگی کنند، خطر ابتلا به سل افزایش می یابد زیرا باکتری عامل بیماری سل از طریق قطرات کوچک آب دهن از فرد بیمار به افراد دیگر منتقل می شود. زمانی که یک فرد مصاب به سل سرفه می کند، قطراتی در فضا پخش می شود که دیگر آن را تنفس خواهند کرد.

اما یک فرد در صورتی به این بیماری مبتلا می شود که مدت طولانی در فضای آلوده با باکتری سل سپری کند یا با یک فرد آلوده تماس بسیار نزدیک داشته باشد.

از جمله علائم بیماری سل سرفه، تب، عرق شدید شبانه و همچنان کاهش وزن می باشد. سل در ابتدا ریه ها و غده‌های لنفاوی مجاور را صدمه می زند و این ارگان‌ها التهابی می‌شوند. در صورتی که فرد از سیستم ایمنی قوی تری برخوردار باشد، قادر به مبارزه در برابر باکتری عامل این بیماری بوده و سل نمی تواند بیشتر گسترش یابد.

سل به بسیار آهستگی در بدن گسترش می یابد

بیماری سل در ۸۰ درصد موارد کشنده است. این بیماری با انتی بیوتیک مداوا می شود. با این حال اکثراً انتی بیوتیک ها در برابر سل موثر واقع نمی شود، زیرا باکتری های سل مقاوم تر می باشند.

سازمان جهانی صحت: پاندمی کرونا سبب مرگ شمار زیاد بیماران سل شده است

۴۵ درصد موارد ابتلا به سل در کشورهای جنوب شرق آسیا ثبت می شود و افریقا با ۲۵ درصد کل موارد ابتلا به سل در سطح جهان، در جایگاه دوم قرار دارد.

در سال های اخیر از کل موارد سل در سطح جهان سه درصد آن در کشورهای اروپایی تشخیص شده اند. در این قاره، کشورهای اروپای شرقی بیشتر از این بیماری متاثر بوده اند. به ویژه رقم مبتلایان به توبرکلوز در اوکرایین قبل از جنگ به حدود ۳۵ هزار مورد می رسید. به گفته سازمان جهانی صحت، از این میان حدود ۱۰هزار تن به نوعی از بیماری سل مبتلا اند که در برابر چندین دوا مقاومت دارد.

حتی داروهای خوب و بسیار موثر هم نمی توانند در برابر نوع بسیار مقاوم بیماری سل کارآیی داشته باشند. برای اینکه از ابتدا واقف باشیم که کدام دواها می توانند مؤثر باشند، باید باکتری‌های عامل آن با جزئیات مورد بررسی قرار بگیرد و تشخیص شود که این کار با آزمایش حساسیت ضد میکروب در لابراتوار انجام می‌شود.

اما در بسیاری از کشورها، انجام چنین تحقیقات لابراتواری امکان پذیر نیست؛ زیرا در این کشورها امکانات و زیرساخت های مناسب برای چنین پژوهش هایی وجود ندارد.

علاج این بیماری در اکثرموارد زمانگیر است

برای علاج موفقانه این بیماری در ابتدا مهم این است که مراحل درمان بدون وقفه انجام شوند. علاوه بر این، در انواع بسیار مقاوم سل، باید انتی بیوتیک ها به خوبی ترکیب شوند. برای علاج سل معمولاً چهار تا پنج نوع دوای مختلف وجود دارد که توسط داکتران توصیه گردیده و مورد استفاده قرار می گیرند. 

در بهترین حالت، برای بیماران دواهای تجویز می شود که در برابر نوع بسیار مقاوم سل کارآمد است که گام مهمی در جلوگیری از سرایت این بیماری محسوب می شود.

کودکان و کهنسالان در معرض خطر اند

باکتری های سل به ندرت تقسیم و تجزیه می شوند، یعنی فقط یک بار در روز این باکتری ها تجزیه شوند. فرد حدود سه ماه پس از سرایت این باکتری ها بیمار گردیده و عفونت سل در بدن او ظاهر می شود.

اکثر بیماران در ادامه یک سال پس از ابتلا به باکتری توبرکلوز مریض می شوند و اما همه افرادی که به باکتری سل آلوده می شوند بیمار نمی شوند.

کودکان به ویژه کودکان زیر پنج سال و همچنان نوزادان بیشتر از همه متأثر از این بیماری می شوند. تقریباً ۳۰ درصد از مبتلایان مدت کوتاهی پس از ابتلا به باکتری سل مریض می شوند.

کرونا مبارزه با بیماری سل را با خطر مواجه کرده است

علاوه بر کودکان، افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف مانند افراد آلوده به ویروس «اچ آی وی» یا بیماری ایدز نیز بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند.

کرونا به وخامت اوضاع افزوده است

پاندمی کرونا بر وضعیت بیماران سل و شانس زنده ماندن آنها تاثیر گذاشته است. در حالی که در کشورهای مثل آلمان از بیماران به خوبی مراقبت می شود، این وضعیت اما در کشورهای دیگر اروپایی چندان خوب نمی باشند. در کشورهای فقیر وضعیت مراقبت از بیماران به مراتب بدتر است.

سل را می توان از طریق اشعه ایکس تشخیص داد

در اوکرایین حتی قبل از شروع جنگ، بسیاری از افراد مبتلا به سل را نمی توانستند در شفاخانه ها علاج نمایند زیرا بیماران کرونا در این شفاخانه ها بستری بودند. این معضل منجر به تاخیر در تشخیص سل در افراد گردیده و باعث می شود که این بیماری در ابتداء اصلاً تشخیص نشود. علاوه بر این، سل یکی از بیماری هایی می باشد که حین جنگ و منازعات بیشتر شیوع پیدا می کند.

مرض سل هنوز ریشه کن نشده است

بیماری سل هنوز هم کشنده ترین بیماری در سراسر جهان به شمار می رود. بنا بر گزارش ها در هر ۲۲ ثانیه یک نفر در نتیجه این بیماری جان می دهد. این رقم نشان می دهد که سل به مراتب بیشتر از ملاریا کشنده تر است.

توبرکلوز کشنده‌ترین بیماری در جهان باقی می‌ماند

از ابتدای شیوع پاندمی کرونا، تحقیقات در مورد بیماری سل به اندازه گذشته صورت نگرفته است و کرونا در کانون توجه بوده است.

به دلیل تعداد خیلی زیاد بیماران مبتلا به کرونا در شفاخانه ها و مصروفیت شدید داکتران، معاینات سل با محدودیت های شدید مواجه گردید. به ویژه به دلیل تعطیلی های عمومی و ترس از ابتلا به کرونا خیلی از بیماران از رفتن به شفاخانه ها و معاینات خوددار کرده اند.

 بنابراین به گزارش سازمان جهانی صحت رقم ابتلا به سل و تعداد مرگ و میر ناشی از این بیماری نیز به شدت افزایش یافته و با توجه به وضعیت کنونی تا ریشه کن ساختن بیماری سل فاصله خیلی بیشتر شده است.

نویسنده: گودرون هایزه

برگردان: نادیه فضل