تشدید نبرد بین داعش و طالبان در افغانستان

عبدالحی آخوندزاده، معاون کمیسیون امنیتی پارلمان افغانستان روز سه شنبه به دویچه وله گفت که "مردم محلی و مقامات امنیتی تایید کرده اند که جنگجویان داعش بین 10 تا 15 عضو طالبان را در ولایت ننگرهار به قتل رساندند". او افزود که چنین تنش هایی در سراسر افغانستان بین این دو گروه برای کسب سلطه وجود دارد.

این عضو پارلمان افغانستان همچنان افزود که "طالبان سال ها در افغانستان جنگیده اند و ظهور داعش را تهدیدی برای موقف خود می بینند. طبیعی است که آنها به سادگی تسلیم این مسئله نمی شوند".

رسانه های داخلی افغانستان گزارش داده اند که جنگجویان داعش هفته گذشته در ولایت ننگرهار سر راه یک کاروان طالبان کمین گرفتند و چندین عضو این گروه را سر بریدند. گفته می شود که این حمله روز چهارشنبه، سوم ماه جون، رخ داده است.

داعش یک شاخه منشعب شده از گروه القاعده است. این گروه بخش بزرگی از خاک سوریه و عراق را در تصرف خود دارد. این گروه تروریستی که تعبیر افراطی و خشونتبار از شریعت اسلام دارد، به نظر می رسد که قصد دارد تا نفوذ خود را در آسیای مرکزی و افغانستان افزایش دهد.

از آغاز سال روان میلادی تاکنون، مقامات افغانستان و پولیس بارها درباره حضور داعش در چندین منطقه افغانستان هشدار داده اند.

در ماه اپریل، یک مهاجم انتحاری بمب خود را بیرون یک بانک در شهر جلال آباد منفجر کرد و 35 تن را به قتل رساند. برخلاف ظن اولیه، این حمله کار طالبان نبود؛ بلکه اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان آن را به داعش نسبت داد.

فرید بختور، رئیس شورای ولایتی فراه به دویچه وله گفت که "داعش در افغانستان حضور دارد". او توضیح داد که این گروه به سربازگیری شروع کرده است و اعضای جدید به شمول جنگجویان سابق طالبان را اجیر می کند.

افزایش رقابت

در حالی که گزارش می رسد که رهبران طالبان به صفوف داعش می پیوندند، این گروه در کل داعش را "غیرقانونی" می خواند و از ایجاد ائتلاف با آن خودداری می کند. ملا محمد عمر، رهبر طالبان و ابوبکر بغدادی رهبر داعش هر دو ادعا می کنند که "خلیفه" مسلمین جهان هستند.

آخوندزاده می گوید: "در حالی که داعش می جنگد تا حضور خود را در منطقه – نه تنها در افغانستان - افزایش دهد، طالبان می جنگند تا حکومت افغانستان را سرنگون کنند". او می افزاید هرچند که هر دو گروه اسلامگرا ساز و کار سنی دارند، اما اهداف استراتژیک هر یک فرق می کند.

جنگ آشکار این دو گروه می تواند تاثیراتی بر کشور جنگ زده افغانستان و حتا منطقه داشته باشد.

زیگفرید ولف، کارشناس مسائل جنوب آسیا در دانشگاه هایدلبرگ معتقد است که جنگ داعش و طالبان می تواند "به شدت برای افغانستان و پاکستان خطرناک باشد".

ولف در مصاحبه با دویچه وله گفت: «بازنگری واقعبینانه اهداف و استراتژی مشخص داعش نشان می دهد که این گروه زود به منطقه وارد می شود. این گروه اهمیت جیواستراتژیک افغانستان و پاکستان را برای جهاد جهانی در نظر گرفته است. باید انتظار داشت که داعش قصد دارد تا جای پای دایمی در منطقه جنوب آسیا پیدا کند». این کارشناس در ادامه افزود که داعش اگر کمک مستقیم از طالبان دریافت نکند، با کمک برخی از شاخه های طالبان و گروه های افراطی منطقه به این اهداف خود خواهد رسید.

علاوه بر این، ولف گفت ساده لوحی است اگر فکر کنیم که طالبان به سادگی تسلیم می شوند. او افزود: «این افسانه است که بگوییم طالبان یک جریان شکننده است که به خاطر افزایش حضور داعش رو به بیرون رفتن از صحنه است. تاریخ نشان داده که طالبان قدرت بازسازی خود را دارند».

احتمال ائتلاف "داعش – طالبان"

برخی از کارشناسان به این باورند که هرچند برخی همکاری ها بین دو گروه داعش و طالبان افغان و پاکستانی وجود دارد، اما ایجاد یک ائتلاف کارآمد بین این گروه های افراطی "بسیار بعید" است.

مایکل کوگلمن، کارشناس مسائل افغانستان در موسسه "وودرو ویلسون" در واشنگتن می گوید: «یقینا برخی همگرایی های ایدئولوژیک بین دو گروه وجود دارد، اما همزمان عوامل زیاد دیگری نیز هستند که از امکان همکاری یا ائتلاف جلوگیری می کنند."

در همین حال، این کارشناس می گوید که ارتباط نزدیک بین طالبان افغان و القاعده در تحلیل وضعیت نباید نادیده گرفته شود. او توضیح می دهد: «بعید به نظر می رسد که طالبان بخواهند با گروهی ائتلاف ایجاد کنند که از متحدشان یعنی القاعده جدا شده است».

وحید مژده، یک کارشناس امور طالبان در کابل این نکته را تایید می کند. او به این باور است که در حالی که برخی گروه های کوچک اسلامگرا در افغانستان می توانند به داعش بپیوندند، اما این گروه با مشکلات ایدئولوژیک در استخدام جنگجویان از افغانستان مواجه می شود.

مژده به دویچه وله گفت: «داعش و طالبان به لحاظ ایدئولوژیکی و فرهنگی بسیار متفاوت هستند. در پاکستان، به هرحال، آنها می توانند حامیانی پیدا کنند که قبلا کرده اند». او افزود: «آسیای میانه بیشتر مورد علاقه داعش است چون چندین رژیم دیکتاتور در آنجا حضور دارند و قبلا برخی گروه های افراطی تمایل خود را برای سرنگونی این رژیم ها نشان داده اند».

مژده همچنان گفت که داعش تلاش می کند تا پایگاهی را در ولایت شمالی بدخشان برای دسترسی به کشورهای آسیای مرکزی بسازد. او گفت: «به این دلیل است که جنگ در افغانستان از جنوب به شمال منتقل شد؛ جایی که طالبان تلاش می کنند تا پیش از داعش کنترول منطقه را به دست بگیرند».