ایران در برابر لغو توافقنامه اتومی هشدار داد

هشدار حسن روحانی رئیس جمهور ایران بسیار روشن بود. او گفت که اگر دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده امریکا توافقنامه اتومی را بی اعتبار اعلام کند، در این صورت ایالات متحده امریکا از این عمل به اندازه ای پشیمان خواهد شد که "در تاریخ بی سابقه" خواهد بود. او افزود: "ترامپ باید بداند که مردم ما متحد هستند."

روحانی همزمان در یک سخنرانی در شهر سبزوار در شمال ایران توضیح داد که کشورش بیشتر از به اروپا نگاه خواهد کرد تا به ایالات متحده امریکا: "ترامپ توافقنامه را یا رد خواهد کرد و یا بازهم با کارشکنی علیه آن ادامه خواهد داد." او افزود که دیده شود که اروپایی ها از سیاست ایالات متحده امریکا در این مورد فاصله می گیرند یا خیر.

این اشاره نشان می دهد که واکنش های احتمالی ایران در برابر لغو توافقنامه اتومی چگونه خواهد بود. به این معنا که ایران تلاش خواهد کرد که بلوک غرب را در این ارتباط دو پارچه کند تا به این ترتیب از علاقمندی های متفاوت میان ایالات متحده امریکا و کشور های اروپایی استفاده کند. از طرف دیگر ممکن است سپس دست کم در مساله توافقنامه اتومی میان ایران و اتحادیه اروپا نزدیکی ایجاد شود.

ایجاد شکاف در بلوک غرب

آموس خیلاد، مدیر پیشین نهاد تحقیقاتی نیروهای نظامی اسرائیل در گفتگو با روزنامه لیبرال این کشور "هاآرتص"، دقیقاً در برابر این احتمال هشدار داد و گفت که اگر ایالات متحده امریکا از این توفقنامه خارج شود، در این صورت رهبری ایران تلاش خواهد کرد تا میان اروپایی ها و ایالات متحده انشقاق ایجاد کند.

او افزود که این امر احتمالاً برای ایران سودمند نیز خواهد بود: "یک چنین انکشافی بیشتر از پیش دستیابی به اجماع بین المللی در مورد توافقنامه اتومی را دشوار می کند. اگر امریکایی ها از این توافقنامه صرف نظر کنند، باید آنها بدیل هایی را آماده کنند. اما من فعلاَ شاهد چنین چیزی (گزینه های بدیل) نیستم."

اولیور مایر کارشناس امور سیاست امنیتی در "بنیاد علم و سیاست" در برلین گفت: "ایران مذاکره مجدد در مورد توافقنامه اتومی را رد کرده است. اروپایی ها نیز خواهان مذاکرات مجدد نیستند. چنین چیزی عملی هم نیست، زیرا در این صورت موارد جداگانه توافقنامه نه، بلکه تمام آن را باید تغییر داد."

او تاکید کرد چنین تغییری بسیار پیچیده و دشوار است.

این که در صورت لغو این توافقنامه توسط ترامپ، شکاف میان ایالات متحده و اروپا چه اندازه عمیق خواهد شد، تنها بستگی به پیامدهای آن ندارد. اگر لغو تحریمات علیه ایران بی اعتبار اعلام شود و برای معامله و روابط اقتصادی با ایران در سطح جهانی تحریمات وضع شود، در این صورت شکاف میان اروپایی ها و ایالات متحده امریکا باز هم عمیق تر خواهد شد.

احتمال وخیم تر شدن اوضاع در خاور میانه

در صورت لغو توافقنامه، ایران گزینه های احتمالی دیگری خواهد داشت که قسماَ متوجه اروپا نیز می شود. در بروکسل فکر می شد که توافقنامه اتومی باعث اتخاذ یک سیاست خارجی معتدل از جانب ایران خواهد شد.

اما ظاهراَ خلاف آن رخ داده است: رژیم ایران به صورت شدیدتر در جنگ سوریه فعال شده است و از رئیس جمهور بشارالاسد قوی تر حمایت می کند. به این ترتیب ایران سپاه پاسدران انقلاب اسلامی به رهبری جنرال قاسم سلیمانی را به این کشور فرستاده است. همزمان این کشور در عراق و نیز بر ملیشه های شیعه حزب الله در لبنان نیز نفوذش را توسعه می دهد.

از دید کارشناسان، ایران می تواند این سیاست را در صورت لغو توافقنامه اتومی بسیار قوی تر از پیش ادامه دهد و حتی در بدترین مورد ممکن است به جنگ با ایالات متحده امریکا منجر شود.

امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه در مجله بخش خبری "اشپیگل" نیز این به امکان اشاره کرد. از نظر او خارج شدن ترامپ از توافقنامه بدترین امکان خواهد بودپ

کرستین کنیپ. ح. م.