انتظارات از دیدار مرکل و پوتین

پس از ملاقات مرکل با پوتین که در ماه می در سوچی برگزار شد، این دومین دیدار صدراعظم آلمان و رئیس جمهور روسیه طی سه ماه گذشته است. به گفته اشتفن زایبرت، سخنگوی حکومت، سه موضوع در محور گفتگوها قرار خواهند داشت: جنگ سوریه، بحران اوکرایین و خط لوله انتقال گاز طبیعی موسوم به نورد استریم ۲.

زابینه فیشر از "بنیاد علم و سیاست" فکر نمی کند که دیدار این دو سیاستمدار در قصر "مزه برگ" نزدیک برلین، نتایج ثمربخشی داشته باشد. این خانم کارشناس اروپای شرقی می گوید: «در اهداف (دو طرف) تغییری ایجاد نشده است... روسیه در مورد سوریه و اوکرایین مواضع خاص خود را دارد و به تحقق پروژه نورد استریم ۲ هم علاقه زیادی دارد. طرف روسی به تعقیب این اهداف ادامه خواهد داد».

مشکل اوکرایین

مناقشه در شرق اوکرایین که از بهار سال ۲۰۱۴ آغاز شد، بیش از ۱۰ هزار قربانی تاکنون برجای گذاشته است. الحاق جزیره کریمیا توسط روسیه باعث ناراحتی جامعه بین المللی شد و شواهد قوی وجود دارد که اردوی روسیه جدایی طلبان طرفدار روسیه را حمایت می کند و به آن ها در کنترول بخش های بزرگی از شرق اوکرایین کمک کرده است.

آلمان و فرانسه چند بار سعی کردند به برقراری آتش بس میان حکومت اوکرایین و جدایی طلبان کمک کنند. قرار بود که کلاه آبی های سازمان ملل متحد بر این پروسه نظارت داشته باشند؛ اما هنوز معلوم نیست که اجرای چنین آتش بسی چگونه ممکن است.

سال گذشته پوتین پیشنهاد کرد که کلاه آبی ها در اوکرایین نباید برای پیشبرد صلح بلکه برای محافظت از "سازمان امنیت و همکاری اروپا" به کار گماشته شوند. بحث در مورد پیشنهاد پوتین جریان دارد، اما تا به حال به نتیجه ای نرسیده است. خانم فیشر می گوید: «به نظر می آید که طرف روسی برای گفتگو آماده باشد؛ اما از دید من آمادگی زیادی برای پیدا کردن یک راه حل واقعی وجود ندارد».

اصولا باید تا به حال در اوکرایین آتش بس بر اساس معاهده مینسک که در بهار سال ۲۰۱۵ امضا شد، برقرار می شد. طبق این معاهده "سازمان امنیت وهمکاری اروپا" مسئول نظارت براین آتش بس شده، اما حق ندارد در این مناقشه دخالت کند. 

اولاف بونکه از اداره مشاوره سیاسی به نام «Rasmussen Global» می گوید: «مرکل در حال حاضر سعی می کند از وضعیت در بحیره آزوف (واقع در جنوب دانیسک) تنش زدایی کند... چندی است که مناقشه میان نیروهای بحری اوکرایین و روسیه در این منطقه اوج گرفته است».

کابوس سوریه

این که مرکل و پوتین در مورد سوریه به توافق برسند، از توافق بر سر مناقشه اوکرایین هم غیرمحتمل تر است. از سال ۲۰۱۱ تاکنون صدها هزار تن در جنگ داخلی سوریه کشته شده و میلیون ها تن آواره شدند. پوتین، رئیس جمهور روسیه مانند گذشته نزدیک ترین متحد بشارالاسد، حکمران سوریه است.

آلمان تا به حال در این مناقشه دخالت نظامی نداشته است؛ اما مرکل عملیات نظامی فرانسه، بریتانیای کبیر و یا ایالات متحده امریکا علیه رژیم اسد را تایید کرده است.

قرار است که به تاریخ ۷ سپتمبر روسای دولت ها و حکومت های ترکیه، فرانسه، آلمان و روسیه با یکدیگر در استانبول دیدار کنند. مرکل و پوتین در "مزه بورگ" سعی خواهند کرد برای دیدار در این نشست چهار جانبه آمادگی بگیرند.

این دو احتمالا در مورد وضعیت ولایت ادلب در شمال غرب سوریه نیز گفتگو خواهند کرد. آن جا اسد به تازگی حمله جدیدی را آغاز کرده است. ادلب از آخرین مناطق تحت کنترول شورشیان است. مرکل و متحدانش به شمول ترکیه می خواهند جلوی یک کشتار دیگر را در این منطقه بگیرند؛ اما آن ها در این راه به حمایت پوتین نیاز دارند. اولاف بونکه، از اداره مشاوره سیاسی می گوید: «من فکر می کنم مرکل دست کم سعی خواهد کرد کمی فرصت به دست بیاورد و (پوتین) را متقاعد کند که به اسد برای تخریب ادلب چراغ سبز ندهد».

پس از حمله راکتی ایالات متحده امریکا بر انبار سلاح شیمیایی سوریه در ماه اپریل، رئیس جمهور روسیه چندی پیش اعلام کرد که اردوی سوریه را با راکت های زمین به هوای "اس ۳۰۰" مجهز می کند، اما بعد این پیشنهاد را پس گرفت.آیا معنای این عقب نشینی این است که روسیه در مورد مساله سوریه موقف آشتی جویانه تری را در پیش گرفته است؟

سابینه فیشر جواب منفی می دهد و می گوید: «پوتین چند بار اعلام کرد که از سوریه بیرون می رود؛ اما تا به حال شاید فقط بخشی از نیروهایش را بیرون کشیده باشد. من فکر می کنم، روسیه در مجموع به دنبال راهی است تا فعالیتش را در سوریه و اوکرایین قطع کند، اما بر این بسیار تاکید دارد که این عقب نشینی تحت شرایطی انجام شود که خودش تعیین کرده است».

آیا پروژه خط لوله انتقال گاز طبیعی "نورد استریم ۲" اجرایی می شود؟

در حالی که آلمان و روسیه در مناقشات بین المللی عمیقا اختلاف نظر دارند، اما از سوی دیگر برای تحقق یک پروژه مشترک تلاش می کنند: خط لوله انتقال گاز طبیعی "نورد استریم ۲". 

این خط لوله به طول ۱۲۰۰ کیلومتر قرار است گاز روسیه را از طریق بحیره شمال به طور مستقیم به آلمان انتقال دهد. اما آلمان و روسیه حتی در مورد این پروژه هم همیشه هم نظر نیستند.

به این پروژه خط لوله انتقال گاز طبیعی در آلمان و سرتاسر جهان با نظر بسیار انتقادی نگریسته می شود. چون ممکن است که تحقق آن به خصوص برای اوکرایین تاثیرات گسترده جئوپولیتیکی داشته باشد.

منتقدان می گوید، در صورت تحقق پروژه "نورد استریم ۲"، خط لوله های انتقال گاز کنونی که از روسیه تا آلمان ادامه دارند و از کشورهایی مانند اوکرایین می گذرند، اهمیتشان را از دست می دهند. به این ترتیب نه تنها اوکرایین درآمدی را که از این طریق دریافت می کند، از دست می دهد، بلکه روسیه هم بهتر می تواند گاز اوکرایین را بدون این که کشورهای دیگر متاثر شوند، قطع کند.

پترو پوروشنکو، رئیس جمهور اوکرایین می گوید، پروژه "نورد استریم ۲ انگیزه سیاسی" دارد و آن را "توهین جئوپولیتیک روسیه" می خواند. به این خاطر انگلا مرکل، خواهان این شده که روسیه به اوکرایین اطمینان خاطر بدهد که تامین گازش را قطع نمی کند.

بن نایت، مارا بیرباخ / م. ا.