«افغانستان ستون استراتژیک هند برای آسیای مرکزی است»

غنی در سفرش به هندوستان در یک کنفرانس خبری مشترک همراه با نارندا مودی نخست وزیر هندوستان در پایتخت هند به خبرنگاران گفت: «هند و افغانستان با هم میلیون ها رابطه دارند». هدف سفر سه روزه رئیس جمهور افغانستان به هند تجدید تعهد دهلی جدید به انکشاف افغانستان و جنگ علیه طالبان و همچنان توسعه سرمایه گذاری هند در این کشور جنگزده بود.

از زمان سقوط طالبان در سال 2001 به این سو، به ویژه در زمان حکومت حامد کرزی رئیس جمهور پیشین افغانستان، در خلال یک دهه گذشته هند به افغانستان بالغ بر 2.2 میلیارد دالر امریکایی کمک کرد. اما نگرانی ها در دهلی جدید بعد از انتخابات افغانستان هنگامی افزایش یافت که رئیس جمهور غنی تصمیم گرفت پیش از بازدید از هند با پاکستان و چین، رقبای هند تماس بگیرد.

سمروتی پاتانایک، پژوهشگر در بنیاد تحقیقات و تحلیل های دفاعی مقیم دهلی جدید، در مصاحبه ای با دویچه وله می گوید که در این بازدید غنی از هند، چندین عنصر دارای اهمیت می باشند.

به گفته او، نخست این که غنی خواست به هند اطمینان بدهد که یک شریک استراتژیک مهم هند باقی می ماند. دوم این که خواست اطمینان بدهد که سرمایه گذاری هند در افغانستان مصون می باشد و در برابر حملات گروه های شورشی حفاظت می شود. سوم این که او خواستار سرمایه گذاری بیشتر هند در تسریع پروژه ساختمانی بندر چابهار ایران است.

سمروتی پاتانایک در مورد این که چرا غنی پس از اینهمه مدت طولانی به هند آمد، می گوید که رئیس جمهور غنی بعد از شروع کار با چالش انتقال مسئولیت های امنیتی قرار داشت و از سوی دیگر، تلاش می کرد طالبان را به میز مذاکره بکشاند و راه حل سیاسی برای منازعه پیدا کند.

این تحلیلگر هندی می افزاید: «رئیس جمهور غنی با در نظر داشت این دو هدف خواهان جلب کمک ایالات متحد امریکا، پاکستان، چین و عربستان سعودی شد. هند نمی توانست به این ضرورت های مبرم چیزی عرضه کند. برای مردم افغانستان هند یک شریک مهم و یک کشور دوست داشتنی باقی می ماند. غنی این را می داند و می فهمد که هند همچون چالشی در برابر هدف پاکستان برای تامین سطه اش بر افغانستان از طریق نیروهای نیابتی باقی می ماند.»

موقعیت جغرافیایی افغانستان این کشور را از ویژگی های خاصی برای کشورهای جهان و منطقه برخوردار ساخته است. این که افغانستان برای هند چقدر اهمیت دارد، سمروتی پاتانایک می گوید: «افغانستان ستون مهم استراتژی هند برای آسیای مرکزی است، زیرا این کشور اتصال به این کشورهای محاط به خشکه را فراهم می سازد. دوم این که، یک افغانستان صلح آمیز به طور چشمگیری به صلح منطقه کمک می کند. هند نمی خواهد افغانستان کشوری باشد که به نیابت از پاکستان عمل کند. از این رو به پروسه صلحی تاکید می کند که به رهبری افغان ها و در ملکیت افغان ها باشد.»

پاتانایک ادامه می دهد: «هند نمی خواهد افغانستان به یک محیط مساعد برای تروریسم مورد حمایت پاکستان علیه هند مبدل گردد، چنانکه در گذشته بوده است. هند نمی خواهد شاهد آن باشد که طالبان و یا گروه های اسلامگرای تندرو به مثابه یک نیروی اصلی در سیاست افغانستان ظهور کنند که احتمالاً از گروه های تندرو دیگر در سایر مناطق حمایت کنند. هند علاقه مندی به معدن حاجی گگ دارد و بدون صلح در افغانستان استخراج معادن مشکل خواهد بود.»

هند با دقت به توسعه مناسبات بین افغانستان و پاکستان می نگرد. اسلام آباد برای برقراری صلح در افغانستان مهم است، زیرا این کشور به میزبانی اش از رهبری طالبان ادامه می دهد. از دیدگاه این کارشناس هندی، هرگاه پاکستان بتواند رهبری طالبان را روی میز مذاکره با حکومت افغانستان بیاورد، هند نه تنها مخالفتی ندارد، بلکه خوش هم خواهد شد.

اما شک و تردیدهای زیادی وجود دارد که آیا پاکستان از این اهرم هایش بدون کدام امتیازی می گذرد؟ از این رو در هند نگرانی از آن وجود دارد که میانجیگری پاکستان در این مذاکرات به چه شکل خواهد بود.