آیا می توان هوای شهرهای بزرگ را پاک کرد؟

در ماه جنوری سال روان، تصویرهایی از پیکنگ، پایتخت چین در رسانه های تصویری مشاهده شد، که گویا جهان به پایان رسیده باشد. هوا در سرک های این شهر چنان با عناصر کثیف خرد، گرد و خاک آلوده و تاریک بود که فکر می شد صبح ها آفتاب طلوع نمی کند. آدم ها در میان انبوه موتر، با ماسک های تنفسی در رفت و آمد بودند. مقامات برای آنها توصیه کرده بودند که تا حد ممکن کمتر در بیرون گشت و گذار کنند. این در حالی است که شمار بیماران جهاز تنفسی و قلب به صورت غیر معمول افزایش یافته است.

یو لای، دانشمند جوان چینی، از وضعیت شهرش نگران است. او در پیکنگ زندگی می کند و در وزارت محیط زیست برای بهبود کیفیت هوا فعالیت و پژوهش می کند. او می خواهد دریابد که مثلاً چگونه می توان مشکل شهرهای بزرگ مانند پیکنگ را در کشورهای نوخاسته حل کرد؛ و از کدام اشتباهات کشورهای صنعتی غربی در این زمینه می توان آموخت و کدامین تدابیر نتایج مثبت داشته اند؟

یو لای در این رابطه با خوشبینی نتایج خوب شهر مکیسکو را در بهبودی کیفیت هوا در نظر دارد. اما چین در این زمینه راه درازی در پیش دارد. یو لای یکی از راه های بهبودی را در صرف نظر کردن از مصرف زغال می داند که به جای آن باید از گاز و انرژی های بدیل استفاده شود. او می گوید: "من فکر می کنم که راه حل نهایی برای چین تغییر ساختار صنعتی نیز است. ما می دانیم که چین فابریکه جهان است. این کشور بی اندازه تولید می کند؛ ما می دانیم که تولید آهن و فولاد در چین نیمی از تولیدات جهان است و تولید سمنت در چین 60 درصد تولیدات آن را در سطح جهانی تشکیل می دهد. و این میزان خیلی بالای است و باعث پخش مواد زیان آور برای محیط زیست می شود".

این دانشمند یکی از راه های اساسی حل بحران آلودگی هوا را در این می بیند که چین باید در دراز مدت ساختار اقتصادی اش را تغییر دهد.

مکزیکو سیتی، شهر بزرگ 20 میلیونی مدت ها به خاطر آلودگی هوایش شهرت داشت. در سال 1990 در این شهر فقط هشت روز یک سال، کیفیت هوا "خوب" بود؛ اما با تدابیر محیط زیستی شمار روزهای پاک در سال 2012 به 237 روز افزایش یافت.

مارتا دِلگادو پرالتا، وزیر پیشین محیط زیست شهر مکزیکو در رشد مثبت در این زمینه نقش مهم داشت. او دهه 1990 را این گونه به یاد می آورد: "شهر مکزیکو وضعیت بسیار مشکلی داشت، تا کیفیت هوا را از دهه 1990 به بعد مدیریت کند. مشکل این بود که شهر به سرعت توسعه می یافت و در دهه 1990 ما در این شهر 15 میلیون جمعیت داشتیم. حالا جمعیت شهر 22 میلیون است. در آن زمان پرندگان به دلیل کثافت بیش از حد هوا، در سرک ها می مردند. در آن روزها شهرهای زیادی با این مشکل وجود نداشتند".

او در باره چیره شدن بر این مشکل بزرگ محیط زیستی توضیح می دهد که در ادارات و در میان مردم در آن زمان آمادگی برای تغییر به وجود آمد و برنامه های دراز مدت برای حل مشکل طرحریزی شدند. فابریکه ها و نیز پالایشگاه ها که باعث پخش زیاد مواد مضر به محیط زیست می شدند، باید به بیرون شهر تغییر مکان می یافتند. کیفیت مواد سوخت بهتر می شد؛ و هر موتر در آن زمان، که شمار آنها به پنج میلیون می رسید، باید در یک روز هفته متوقف می گردید. علاوه بر آن، برنامه ریزان شهر در جهت بهبود راه های ارتباطی به موترهای بس و قطارهای زیر زمینی توجه کردند.

وزیر پیشین محیط زیست مکزیکو تاکید می کند که باید تلاش های بیشتر در زمینه بهبود محیط زیست شهر انجام یابند و این مبارزه روزانه است. از دید یو لای، دانشمند جوان چینی، این مبارزه از هر جهتی ارزش زحمت آن را دارد.