خطر برخورد مسلحانه مستقیم بین ایران و عربستان سعودی؟
۱۳۹۶ آبان ۱۷, چهارشنبه
آیا این مشاجرات تند مقدمه ای بر یک تقابل جنگی مستقیم بین تهران و ریاض نیست؟
شهزاده سلمان ولیعهد عربستان سعودی ایران را متهم ساخته است که در عقب حمله راکتی هفته گذشته بر ریاض قرار دارد. او از یک "عمل جنگی" سخن به میان آورده است. آیا این نخستین برخورد حاکی از خطر جنگ بین این دو قدر رقیب است؟
زباستین زونس، کارشناس خاورمیانه می گوید که در حقیقت این چیزی بیشتر از یک برخورد است. بعد از سال ۲۰۱۱، پس از مناقشات میان ایران و عربستان سعودی و به ویژه به دنبال توافق هسته ئی ایران با پنج قدرت دارای حق ویتو در ملل متحد به علاوه آلمان، این اختلافات شدت یافته است. این رقابت ها بیشتر از همه در یمن، سوریه، بحرین و اکنون در لبنان مشاهده می شود. اما وقتی که اکنون از یک «عمل جنگی» سخن به میان می آید، بیانگر ابعاد جدید این مساله است. به باور این کارشناس، هدف عربستان از کاربرد اصطلاح «عمل جنگی» می تواند اشاره به پاسخ نظامی باشد. هرگاه این امر منجر به اقدامات جنگی مستقیم گردد، می تواند بسیار خطرناک باشد.
دیده می شود که وخامت افزائی بین دو کشور به شدت صورت می گیرد و به نقطه اوج جدیدی رسیده است. با اینهم امید آن وجود دارد که این تنش به یک منازعه نظامی مسقتیم بین ایران وعربستان سعودی تبدیل نگردد. در اصل امکان دارد هر دو کشور به چنین جنگی علاقه ای نداشته باشند. با آنکه عربستان سعودی از نگاه نظامی بسیار مجهز می باشد، اما در موقعیتی نیست که بتواند برنده چنین جنگی گردد. از این جهت فکر می شود که جنگ لفظی ادامه خواهد یافت، اما گپ به میدان جنگ واقعی نخواهد کشید.
اما اگر در صورتی که فرضاً جنگی بین این دو قدرت منطقه ئی صورت گیرد، چه اتفاق خواهد افتاد؟ زباستین زونس، کارشناس خاورمیانه و عضو انجمن آلمان برای سیاست خارجی به دویچه وله گفت: «قبلاً نیز در هر گوشه این منطقه آتشی برپاست و یک تقابل مستقیم بین ایران و عربستان سعودی، همه خاور میانه را به اغتشاش فرو می برد. بنابراین کسی نه از منطقه و نه خارج از منطقه بدان علاقه مند نیست. از اینجاست که می توان گفت، وخامت ها در شکلی که هستند ادامه خواهند یافت. اتحادهای مختلفی مانند حزب الله که متحد ایران در لبنان شمرده می شود، به کار گرفته خواهند شد.»
عربستان سعودی در جنگ لبنان همین حالا مهره های شطرنج را دست چین می کند. چنانکه سعد الحریری نخست وزیر این کشور، هنگام دیدار از ریاض، استعفا کرد. اینکه عربستان سعودی چه سودی از آن می برد،
زباستین زونس می گوید: «پاسخ دادن به این موضوع بسیار دشوار است. تا کنون عربستان یک نوع توافق با ایران داشته است که تا اندازه ئی لبنان را آرام بگذارد. حزب الله بخشی از حکومت بود. و اکنون با استعفای حریری که به اصطلاح عامل جانبدار عربستان سعودی خوانده می شود، این مناسبات برهم خورده است و یا اینکه او در نتیجه فشار عربستان سعودی استعفا کرده است.»
این دانشمند می افزاید: «از اینجا می توان چنین برداشت نمود که اکنون عربستان سعودی می خواهد با حزب الله نیز از در تقابل پیش آید. شایعاتی وجود دارند که عربستان سعودی امیدوار است که اسرائیل اکنون علیه حزب الله به حرکت در آید و وی را از شر یک متحد ایران خلاص کند. من تنها می توانم که آرزو نمایم که چنین چیزی استراتژی سعودی ها نباشد. در غیر آن مطمئناً منجر به اختلافات جنگی بیشتر و بی ثباتی بیشتر منطقه منجر می گردد.»
تازه محمود عباس رئیس اداره خودگردان فلسطینی ها نیز به طور غیر مترقبه به ریاض سفر کرده است. شایعات زیادی در این زمینه نیز وجود دارد. این قدر می توان گفت که مساله لبنان نیز در این سفر احتمالاَ نقش دارد. اما دقیقاً معلوم نیست که عربستان سعودی با فلسطینی ها چه برنامه ای دارد.