استراتژی امریکا در افغانستان؛ آیا پاکستان کنار مانده می شود؟
۱۳۹۷ خرداد ۱۰, پنجشنبه
مایک پومپئو، وزیر خارجه ایالات متحده امریکا در جلسه کانگرس از استراتژی جدید برای مذاکره با طالبان پرده برداشت. او در این جلسه ادعا کرد که در پاکستان با مقام ها و دیپلومات های امریکایی "بدرفتاری" می شود.
او به کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان امریکا گفت: «حکومت ایالات متحده امریکا می خواهد از همه امکانات موجود برای فشار بر طالبان و کشاندن آن ها به دور میز مذاکره استفاده کند». پامپئو ادامه داد: «ما باید رهبری واقعی طالبان را برای شرکت در گفتگو(های صلح) بیابیم».
گفته های پومپئو راجع به بدرفتاری با دیپلومات ها و پیشبرد پروسه صلح افغانستان بدون پاکستان، نشان می دهد که روابط میان امریکا و پاکستان به پایین ترین سطح ممکن رسیده است.
ماروین واین باوم، کارشناس امور جنوب آسیا در واشنگتن در اوایل این ماه از محدودیت های سفری یاد کرد که ایالات متحده و پاکستان برای دیپلومات های یکدیگر وضع کرده اند. او به دویچه وله گفت: «جالب توجه است که اقدامات این دو کشور علیه دیپلومات های طرف مقابل در کشورشان بیشتر به اقداماتی شباهات دارد که برای دشمنان یک کشور در نظر گرفته شده است نه برای متحدان آن».
ترتیب جدید قدرت
اما آن چه که پومپئو به کمیته امور خارجی گفت از تنش های دیپلوماتیک فراتر می رود و نشان دهنده این است که پیش از این که فشار عمومی در ایالات متحده علیه این جنگ منفور، حکومت ترامپ را مجبور به خروج از این کشور جنگ زده کند، واشنگتن باید یک راه حل صلح آمیز برای مشکل افغانستان پیدا کند.
پومپئو گفت، همینکه ما موفق به پیداکردن رهبری واقعی طالبان شویم، حکومت ایالات متحده امریکا "شمار بسیاری از گروه های مختلف را" یک جا گرد می آورد تا ساختار بعدی قدرت در افغانستان را تشکیل دهند.
وزیر خارجه امریکا گفت، ترامپ برای کشاندن آن ها به میز مذاکره می خواهد به هر کدام از این گروه های قومی و قبیله ای اطمینان بدهد که منافع شان در تنظیم جدید قدرت محفوظ خواهد ماند.
بسیار به ندرت پیش می آید که یک مقام ارشد امریکا بر اهمیت نقش پاکستان در حمایت از تلاش های این کشور جهت آوردن صلح و ثبات در افغانستان تاکید نکند.
اما یک سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده به دویچه وله گفت که ایالات متحده امریکا می خواهد که پاکستان "اقدامات برگشت ناپذیر و قاطعانه انجام دهد تا پناهگاه های تروریست ها را در خاک کشورش از بین ببرد و آن ها نتوانند از این کشور برای سازماندهی حملاتشان بر افغانستان و منطقه استفاده کنند".
پاکستانی ها اصولا با موقف ایالات متحده امریکا موافقت هستند. اما آن ها به این اشاره می کنند که تا به حال بیش از ۵۰ هزار تن از افراد ملکی و سربازانشان را در جنگ علیه تروریزم از دست داده اند و نمی خواهند پایشان به جنگ دیگری کشیده شود.
مقام های پاکستانی می گویند، می دانند که امریکایی ها زودتر یا دیرتر افغانستان را ترک خواهند کرد و آن ها با پیامدهای چنین اقدامی تنها خواهند ماند. پاکستانی ها در بیانیه های علنی و گفتگوهای خصوصی با همتایان امریکایی شان بر این نکته پافشاری دارند که برای منازعه افغانستان راه حل نظامی وجود ندارد.
مقام های امریکایی نیز می گویند راه حل نظامی وجود ندارد، اما پاکستان باید دقیقا به همین دلیل با ایالات متحده و نیروهای افغان همکاری کند تا طالبان متوجه شوند که نمی توانند برنده این جنگ باشند.
پومپئو، وزیر خارجه ایالات متحده امریکا گفت: «ما می توانیم ببینیم که برای دستیابی به صلح و ثبات در افغانستان راه حل نظامی وجود ندارد». او افزود که واشنگتن به این دلیل می خواهد بر طالبان فشار بیاورد تا آن ها را به همکاری با جامعه بین المللی برای آوردن صلح در کشور جنگ زده افغانستان مجبور کند.
پومپئو گفت که اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان حاضر به شرکت در گفتگوهای صلح با طالبان است و قدم بعدی پیداکردن رهبری واقعی طالبان است که با حکومت کابل همکاری کند. وزیر خارجه امریکا افزود: «ما گروه های مختلف زیادی داریم که باید به آن ها به حیث بخشی از راه حل نگریسته شود» و این گروه ها نیز باید شامل این پروسه (صلح) شوند.
گزینه های دیگر
پس از این که ترامپ همه همکاری های نظامی با پاکستان را به اتهام ارتباط این کشور با شبکه حقانی متوقف کرد، روابط پرتنش پاکستان با ایالات متحده به سرعت به وخامت گرایید.
چندی پیش حکومت ترامپ پرسشنامه ای را در میان نمایندگان ارشد ایالات متحده امریکا توزیع کرد. از جمله سوالات این بود که واشنگتن با اسلام آباد که زمانی در جنگ علیه ترور یک متحد قوی بود، چگونه برخورد کند؟
سخنگوی وزارت خارجه امریکا گفت: «روابط میان ایالات متحده امریکا و پاکستان می تواند در زمان هایی به چالش کشیده شود». او ادامه داد: «ما بر پایه ارتباط روزانه جهت تقویت روابط استراتژیک مان تلاش می کنیم». اما چنین رابطه ای باید بر پایه "منافع مشترک ما، حفظ گفتگوهای فشرده و مداوم از طریق کانال های ملکی و نظامی" باشد.
این سخنگو گفت: «پاکستان و ایالات متحده امریکا در گذشته از رابطه دوجانبه بهره زیادی برده اند و ما امیدواریم که در آینده نزدیک نیز اینگونه باشد». او افزود که برای رسیدن به این هدف، پاکستان باید علیه تروریست ها اقداماتی قاطعانه انجام دهد.
مایکل کوگلمن، یک کارشناس دیگر ایالات متحده امریکا در امور آسیای جنوبی گفت که رابطه میان ایالات متحده امریکا و پاکستان از زمانی که ترامپ در ماهه اگست سال گذشته استراتژی جدیدش را در قبال جنوب آسیا معرفی کرد، به طور بی سابقه ای ضربه خورده است. او به دویچه وله گفت: «و این وضعیت کسب دوباره اعتماد لازم، حسن نیت برای پیشرفت و آوردن ثبات در روابط دوطرف را دشوارتر می کند».
تلاش های واشنگتن برای پیداکردن یک راه حل در افغانستان بدون مشارکت پاکستان نشان دهنده این است که حکومت ترامپ فکر نمی کند که روابطش با اسلام آباد به این زودی بهبود یابد و می خواهد که پاکستان متوجه شود با وجود اهمیت نقشش در منطقه، واشنگتن گزینه هایی دیگری هم دارد.
انور اقبال / م. ا.