مهاجران بیسواد با چه چالش هایی دست و پنجه نرم می کنند؟

مقام های "بامف" از رقم بلند افراد بی سواد به شمول افغان ها در کورس های آموزش زبان نگران هستند. این اداره گفته است که از هر شش شرکت کننده یکی خواندن و نوشتن را یاد ندارد. این امر آموزش زبان آلمانی را بسیار دشوار ساخته است. زینب ک. یکی از زنان مهاجر افغان است که خواندن و نوشتن به زبان مادری اش ( دری) نمی تواند و می گوید: «من زمانیکه وارد یکی از کورس های آموزش زبان مادری در شهر بن آلمان شدم، حتی قلم گرفتن برایم مشکل بود. کوشش می کردم که چیزی که برای ما درس می دهند به یک شکلی از اشکال سر حفظ کنم، اما تا خانه می آمدم دوباره یادم رفته بودند.» زینب می گوید که توانسته بودم، چند کلمه ای در روی کاغذ بنویسم، یا بهتر بگویم رسامی کنم، از فرزندانم می پرسیدم و بار ها تکرار می کردم که در حافظه ام درج شوند. اما بعد از شش ماه مجبور شدم کورس را رها کنم، چون نمی توانستم با دیگر هم صنفی هایم هم پا باشم.

هانس اکهارد زومر، رئیس اداره فدرال مهاجرت و پناهندگی (بامف) می گوید تقریبا ۱۷ درصد از شرکت کنندگان در دوره های کورس های آموزش زبان و ادغام نمی توانند بخوانند یا بنویسند که اکثر آنها پناهجویان هستند. در جمع افغان های مهاجر بیشتر زنان با این معضل روبرو اند.

زینب ک. می گوید "اگر کورس زبانی که من می رفتم، فقط برای مهاجران بیسواد می بود، شاید می توانستم زبان آلمانی را بیشتر یاد بگیرم».

زینب ک. با زبان بسیار شکسته و اغلب بدون استفاده از فعل می تواند به قول خودش "جول اش را از آب" بکشد.

در این میان در شماری از ایالات و شهر های آلمان کورس های آموزش زبانی ایجاد شده که ویژه مهاجران بیسواد هستند. اما این امکانات سرتاسری نیست و در همه شهرها به اندازه کافی دایر نمی شود.

با این حال رئیس این اداره تلاش های مهاجران را برای یادگیری زبان ستایش می کند. زومر می گوید: «از كسانی كه قبلاً سواد نداشتند، ۱۳ درصد شان به سطح "B1" رسیده اند كه این به اندازه شش سال آموزش در یك زبان خارجی است. از این گذشته، ۴۰ درصد به سطح پائینتر "A2" رسیده اند.» زومر این امر را یک دستاورد بزرگ عنوان کرده است.

عاطفه خانم جوان افغان که از سه سال به این طرف به آلمان آمده و مادر سه طفل است، می گوید برای رسیدگی به امور زندگی روزمره و کار های مربوط به فرزندانم چو رفتن پیش داکتر، تماس با کودکستان و کار های اداری مجبور بودم زبان آلمانی را بیاموزم. او در ادامه می گوید:

« من تا صنف شش در افغانستان به مکتب رفتم. درست است که حداقل می توانم به صورت محدود بخوانم و بنویسم، اما برای کورس زبان کافی نبود به ویژه که تا این زمان با زبان های خارجی آشنایی نداشتم. تاB1  با مشکلات زیادی پیش رفتم اما با تاسف موفق نشدم به کورس های B2  بروم، چون بسیار سخت بودند.»

عاطفه فعلا می تواند به زبان آلمانی نسبتا خوب صحبت کند، اما  در اجرای کار های اداری نیاز به کمک دارد. او می تواند در تماس با کودکستان اطفال و یا در جلسات والدین به نوعی مشکل اش را حل کند، اما تا این حدی که بتواند کار پیدا کند، به زبان آلمانی مسلط نیست.

گفته می شود که رقم بالای بیسوادان مشکلی را برای ادغام در بازار کار ایجاد می کند. در این بخش نیز شماری از مهاجران افغانی که بر زبان آلمانی مسلط نیستند، به نوعی توانسته اند، مشکل بیکاری شان را حل کنند.

خالد الرحمان اوزبک ۳۶ سال دارد و چهار سال پیش از ولسوالی علی آباد ولایت کندز به آلمان آمده است. او در حال حاضر در یک مغازه ترکی در بخش قصابی اش کار می کند. او با مشکل زبان به طور دیگر کنار آمده است: «من در افغانستان مکتب نرفتم و اینجا که آمدم برایم رفتن به کورس زبان مشکل بود. اما از آنجایی که تا حدی به زبان ترکی وارد هستم، در یک مغازه ترکی کار پیدا کردم و اینک در جای کار کمتر مشکل دارم.»

او زبان آلمانی را در جریان کار و تماس با مشتریان به مقدار کمی آموخته است. خالد الرحمان اوزبک سه فرزند دارد. در برابر این سوال که وقتی در جلسات والدین در مکتب اشتراک می کند و یا به کودکستان طفل اش می رود، چگونه با مشکل زبان کنار می آید، گفت که " تا جای که مسایل پیچیده نباشد خودم حل مشکل می کنم در غیر آن با خود ترجمان می برم. هستند دوستانی که مرا کمک می کنند.»

نبیله کریمی الکوزی

برگرفته از رسانه همکار ماااینفوماگراند