1. رفتن به محتوا
  2. رفتن به مطالب اصلی
  3. رفتن به دیگر صفحات دویچه وله

چه کسی مسئول قتل 100 فرد ملکی در کندز است؟

دویچه وله، رسول رحیم۱۳۹۲ آبان ۹, پنجشنبه

در بمباران تانکرهای تیل در ولایت کندز افغانستان در سال 2009 که منجر به قتل نزدیک به 100 فرد ملکی شد، چه کسی مقصر است؟ این سوالی است که محکمه یی در شهر بن آلمان می خواهد به آن پاسخ بیابد.

https://p.dw.com/p/1A9dG
مخالفان جنگ در پلاکاردها عکس دگروال کلاین را حمل می کنند
مخالفان جنگ در پلاکاردها عکس دگروال کلاین را حمل می کنندعکس: picture-alliance/dpa

آیا گیورگ کلاین، دگروال آلمانی که دستور بمباران سال 2009 در کندز را صادر کرده بود، می دانست که در اطراف تانکرهای تیل افراد ملکی زیادی حضور دارند؟ فعالان گروه های مختلف که برای صلح کار می کنند و روز چهار شنبه در برابر محکمه منطقه بن تظاهر کردند، به این سوال پاسخ مثبت می دهند. ایمان نهالی، عضو گروه چپ رادیکال ضد سرمایه داری گفت: «کلاین حقوق بین المللی را نقض کرده است. او عامل قتل عام و یک جنایتکار جنگی است».

تظاهرکنندگان پلاکاردهایی را با خود حمل می کردند که در آن عکس هایی از کلاین چاپ شده بود. آنها همچنان لوحه هایی را با خود حمل می کردند که در آن نام و سن قربانیان بمباران قندوز درج شده بود. بنا به ارزیابی یک مقام پولیس در منطقه، در این اجتماع بین 100 تا 150 تن از مخالفان جنگ حضور داشتند.

بمباردمان با قربانیان زیاد

کریم پوپل و پیتر درلیدر، وکلای مدافع وابستگان قربانیان بمباران سال 2009 هستند. در این دادرسی ملکی در محکمه بن، یک پدر اقامه دعوا کرده است که به گفته پوپل، دو پسرش را در اثر این بمباران از دست داده است. همچنان یک بیوه اقامه دعوا کرده است که مادر شش فرزند می باشد و شوهرش را در اثر این حمله هوایی از دست داده بود. به طور مجموعی هر دو مدعی از وزارت دفاع آلمان فدرال که پیشتیبان دگروال کلاین است، خواستار جبران خسارت 90 هزار یورو یی شدند.

کریم پوپل وکیل مدافع خانواده های قربانیان
کریم پوپل وکیل مدافع خانواده های قربانیانعکس: picture-alliance/dpa

در 3 سپتمبر 2009 جنگجویان طالب در یک پسته کنترول جعلی در کندز دو تانکر تیل را اختطاف کردند و یک راننده آن را به قتل رساندند. چند ساعت بعدتر این دو تانکر تیل در یک رودخانه نیمه خشک در پنجاه کیلومتری اردوگاه سربازان ناتو در قندوز بند ماندند. نزدیک به ساعت 2 نیمه شب 4 سپتمبر دگروال کلاین امر بمباران آنها را داد. سرانجام در اثر این بمباران حدود 91 فرد ملکی کشته و 137 تن دیگر زخمی گردیدند.

پوپل گفت: «آقای کلاین اشتباه آمیز عمل کرده است. او خودش تصمیم گرفت، هرچند که مردم ملکی را دیده بود. علی الرغم این او آگاهانه و خودسرانه امر بمباران را داد».

رد «نمایش قدرت»

دو هواپیمای امریکایی برای ساعت ها بر فراز تانکر ها دور می زدند تا اوضاع را ارزیابی کنند. آنها چندین بار پیشنهاد کردند که یک پرواز پایین بالای رودخانه صورت گیرد تا مردم ملکی را بترساند و آنها خود را از تانکرها دور کنند. این پیشنهاد به اصطلاح «نمایش قدرت» را دگروال کلاین رد کرد.

مارک سیمر، وکیل مدافع وزارت دفاع آلمان فدرال در هنگام شروع این محاکمه در ماه مارچ 2013 تقاضا نمود تا این دعاوی به زودی رد شوند. به نظر مارک سیمر، وزارت دفاع آلمان فدرال طرف اصلی دعوا نیست. سیمر در آغاز محاکمه به دویچه وله گفت: «در موردی که ما داریم، دگروال کلاین در قدم اول با تجویز آلمان فدرال دست به عمل نزده است، بلکه وی متعلق به ماموریت ناتو می باشد. در عین زمان او یک افسر ارشد ناتو است». چنین استدلالی برای محکمه مدار اعتبار نیست.

کشف با فلمبرداری از هوا

اکنون باید آن مواد ویدیویی که جت های امریکایی فلمبرداری کرده اند، در رابطه به این موضوع روشنی بیاندازد. در بدو امر مشکل تخنیکی وجود داشت. نوار ویدیویی حرکت نمی کرد. هینس زونینبرگر، رئیس قضات وعده نمود که یک کارشناس تکنولوژی معلوماتی در فعال ساختن این ویدیو کمک می کند. یکی از نمایندگان مطبوعات حاضر در جلسه گفت: «این محاکمه غیرحرفه یی و رنج آور است».

بدنه نیم سوخته تانکر ها در رود خانه نیمه خشک
بدنه نیم سوخته تانکر ها در رود خانه نیمه خشکعکس: picture-alliance/dpa

ده دقیقه بعدتر ویدیو فعال شد. در تصاویری که با شعاع مادون قرمز گرفته شده اند، نقاط سیاه رنگ کوچکی قابل تشخیص بودند که بین تانکرها در رفت و آمد و حرکت بودند. سوال مطرح این بود که اگر دگروال کلاین این تصاویر را می دید، آیا می دانست که این ها مردم ملکی اند که برای جمع آوری مجانی تیل تجمع کرده اند؟

جانب مدعی علیه چنین استدلالی را رد می کند. سیمر تصویر را «مغشوش» عنوان کرد که برای کارشناسان وزارت دفاع دقیقاً معلوم نمی شود که این ها افراد ملکی اند یا جنگجویان طالب.

اما برعکس، مدعیان در فلم واضحاً حرکاتی را می بینند که دلالت می کند کسانی که در فلم دیده می شوند افراد ملکی اند که با پیپ ها به سوی تانکرهای تیل می آیند و بعداً در جهت های مختلف به سوی قریه های شان می روند.

طالبان در گروه های کوچک عملیات می کنند

در پایان محکمه به اظهارات یک کارشناس گوش داده شد. او توماس رویتگ بود که در مورد افغانستان کار می کند. روتیگ در مورد طرز رفتار عادی مردم روستایی افغانستان و طالبان سخن می گفت. او گفت در ماه رمضان که حمله اتفاق افتاده است، عادتاً مردم بیشتر تا ناوقت ها بیدار می باشند. وقتی که پای مواد سوخت مجانی مطرح باشد، این تحفه بزرگی است و مردم را به سوی تانکرها می کشاند.

علاوه بر این روتیگ بعد از محاکمه به دویچه وله گفت: بسیار به ندرت اتفاق می افتد که طالبان با بیشتر از ده نفر در عملیات جنگی شرکت کنند، در حالی که در عکس نقاط بسیار زیاد قابل تشخیص است. او افزود: «کسی که این واقعیت را بفهمد، باید حتماً بداند که چنین گروه بزرگ تنها طالبان بوده نمی تواند. برای من این حرکت ها بیشتر به خیل مرغان می ماند».

میعاد جلسه بعدی محکمه 11 دسمبر است. فلیپ پریتسه، سخنگوی محکمه به دویچه وله گفت که یا ادعا رد می شود و یا این که دست کم قضات برای مقصر شناختن احتمالی دگروال کلاین، علایم و شاهدان بیشتر تقاضا می کنند.