اولتیماتوم امریکا برای روسیه در پیوند به پیمان خلع سلاح

ایالات متحده امریکا برای روسیه ۶۰ روز مهلت تعیین کرد تا با تخریب راکت های جدید خود موافقت کند. مایک پومپئو وزیر خارجه ایالات متحده امریکا روز سه شنبه، پس از مشوره با همتایان خود از کشور های دیگر عضو پیمان نظامی ناتو در بروکسل اظهار داشت که این راکت ها از نوع "SSC-8" تخطی آشکار از قرارداد منع تولید و استفاده از راکت های میان‌برد با توانایی حمل کلاهک های هسته یی است. پومپئو علاوه کرد اگر روسیه از این قرارداد عدول می‌کند، باقی ماندن ایالات متحده در این قرارداد دیگر مفهومی نمی داشته باشد. به قول وی ایالات متحده در آن صورت از لحاظ نظری طی ۶۰ روز می‌تواند به تولید و نصب راکت های میان‌برد‌که قابلیت حمل کلاهک هسته یی را داشته باشند، دست بزند.

پومپئو گفت که ایالات متحده امریکا در گذشته "حوصله‌مندی اعظمی" خود را نشان داده است. به قول وی راکت های جدید روسیه ده ها هزار سرباز امریکایی مستقر در اروپا و همچنان میلیون ها فرد ملکی را با خطر روبرو می‌سازند.
ماسکو این اتهامات را بار دیگر رد کرد. به اساس گزارش خبرگزاری انترفکس، سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفته است: «روسیه کاملاً به شرایط قرارداد پابند باقی مانده و این برای جانب امریکایی نیز معلوم است.» ولادیمیر شمانوف رئیس کمیته امور دفاعی پارلمان روسیه افزون بر آن از این مهلت تعیین شده به شدت انتقاد کرده است. او گفته است: «روسیه کشوری نیست که برایش اولتیماتوم صادر شود. از همین خاطر به اتهامات پاسخ داده نخواهد شد.»

ایالات متحده، قبل از اظهارات پومپئو، از حمایت شرکای خود در پیمان ناتو اطمینان حاصل کرده بود. وزیران خارجه کشورهای عضو ناتو در نشست خود در بروکسل روی یک موضعگیری مشترک به توافق رسیدند که در آن برای اولین بار، روسیه بدون هیچ محدودیتی، به تخطی از قرارداد منع تولید و استفاده از راکت های میان‌برد با توانایی حمل کلاهک هسته یی متهم گردیده است. ینس استولتنبرگ دبیر کل ناتو از روسیه خواست تا اعتماد کامل به پابندی به این پیمان را به گونه قابل تشخیص دوباره تأمین کند.

با تعیین این اولتیماتوم گویا به روسیه آخرین فرصتی داده شده است تا آنچه را ناتو بی اعتنایی به قرارداد منع تسلیحات میان برد هسته یی حدس می‌زند، پایان بدهد. گفته شده است که اگر روسیه به چنین اقدامی دست نزند، در آنصورت طور مثال در سطح کشور های عضو ناتو روی گسترش سیستم های دفاع راکتی تصمیم گرفته خواهد شد. به قول پومپئو، اگر روسیه از موضعگیری اش برنگردد، آنگاه ایالات متحده با حمایت سیاستمداران کشور های هم پیمانش، قرارداد منع تولید و استفاده از راکت های میان‌برد با توانایی حمل کلاهک هسته یی را فسخ خواهد کرد.
دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده امریکا قبلاً در ماه اکتوبر امسال گفته بود که به خاطر راکت های جدید روسی از نوع "9M729"، می خواهد از قرارداد منع تولید و استفاده از راکت های میان‌برد با توانایی حمل کلاهک هسته یی بیرون شود. روسیه برعکس تا کنون چند بار ایالات متحده را به تخطی از شرایط این قرارداد متهم ساخته است. از همین رو یک تغییر مشی از جانب ماسکو غیر محتمل پنداشته می‌شود. شرکای ناتو، مانند آلمان، نگران آن اند که چنین چیزی یک نشانه ای مرگبار و یک مسابقه جدید تسلیحاتی را سبب خواهد شد. این کشور ها می‌خواهند از همه امکانات برای نجات این قرارداد استفاده کنند.

هایکو ماس وزیر خارجه آلمان فدرال، پس از نشست مشورتی وزیران خارجه ناتو در بروکسل گفت: «ما اصلاً تسلیحات جدید و فزاینده را در اروپا نمی‌خواهیم، چه رسد به تسلیحات فزاینده هسته یی.» ماس این را که ایالات متحده از قرارداد منع تولید و استفاده از راکت های میان‌برد با توانایی حمل کلاهک هسته یی تا هنوز بیرون نرفته است، یک موفقیت خواند. او گفت که حالا تلاش صورت می‌گیرد تا کنترول تسلیحات در سطح جهانی دوباره شامل اجندای بین المللی گردد.

قرارداد منع تولید و استفاده از راکت های میان‌برد با توانایی حمل کلاهک هسته یی در ۸ دسمبر ۱۹۸۷ میان ایالات متحده امریکا و اتحاد جماهیر شوروی پیشین عقد گردید و از اول جون ۱۹۸۸ در دیدار رونالد ریگن رئیس جمهور ایالات متحده امریکا با میخائیل گرباچوف همتای روسی اش در ماسکو به مرحله اجرا گذاشته شد. با این قرارداد هردو جانب روی خلع همه انواع راکت های بالستیک با بُرد ۵۰۰ تا ۵۵۰۰ کیلومتر تعهد کرده اند. این قرارداد همچنان تولید و آزمایش اینگونه سیستم های تسلیحات را منع قرار داده است.
تا کنون روشن نیست که اگر روسیه پس از سپری شدن مهلت ۶۰ روزه به خواست امریکا عمل نکند، واشنگتن چه موضعگیری اختیار خواهد کرد. بیرون رفتن از قرارداد نامبرده در اصل باید در مدت شش ماه صورت بگیرد. پومپئو گفته است که این مرحله شش ماهه پس از ۶۰ روز آغاز خواهد شد.

dpa/si/af