تلاش برای انتخاب شدن یک زن به مقام رهبری ملل متحد

سازمان ملل متحد از بدو تأسیس اش در سال ۱۹۴۵ تا حال، از سوی مردان رهبری شده است. اگر پیشنهاد سازمان (Forward) پذیرفته شود، دبیر کل بعدی این نهاد بین المللی، یک زن و آن هم  وزالیا آرتئاگا، رئیس جمهور سابق ایکوادور خواهد بود.

آیا او واقعاً شانس موفقیت دارد؟

احتمالاً نه، او بیشتر مطمئن است که آنتونیو گوتریش، نخست وزیر سابق پرتگال، در اواخر سال جاری به سمت دبیر کل سازمان ملل متحد دوباره انتخاب می‌شود. با توجه به اینکه گوتریش قرار است از منافع حدود ۷ میلیارد انسان و ۱۹۳ کشور عضو نمایندگی کند، در مورد انتخاب مجدد وی حرف زیادی زده نمی شود. این یک قانون نوشته ناشده است.

منشور سازمان ملل متحد پیش بینی کرده است که دبیرکل این سازمان توسط شورای امنیت معرفی می شود و سپس توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد انتخاب می گردد. از آنجا که پنج عضو دایمی شورای امنیت دارای حق ویتو هستند، زمانیکه یک نامزد می خواهد موفق شود، باید حمایت این کشورها را با خود داشته باشد. چندین عضو از جمله چین و بریتانیا قبلاً حمایت خود را از گوتریش ابراز داشته اند.

 روزالیا آرتئاگا می تواند بسیاری از الزامات رسمی و غیررسمی آن هم البته روی کاغذ، برآورده کند. او برای مدت کوتاهی رئیس جمهور ایکوادور بود. این خانم، در سمت های معاونیت ریاست جمهوری و وزیر کابینه تجربه کافی دارد. او شهروند امریکای لاتین است، جایی که این بار سمت دبیر کل سازمان ملل به یک شهروند از کشور این حوزه، واگذار شود.

اگر فردی می خواهد رسما به این مقام خود را نامزد کند، این نامزدی وی باید از جانب روسای شورای امنیت و مجمع عمومی در نامه ای اعلام شود. تا به امروز، این امر تنها زمانی اتفاق افتاده است که یک کشور عضو، پیشنهادی را ارائه دهد. در غیر این صورت، نامزدی به مقام دبیر کل سازمان ملل نمادین باقی می ماند.

راهی طولانی برای دبیرکل شدن

کلمب قاهن- سالوادور و با آندره ونزون، ابتکار عمل "انتخاب یک زن" را  یک ماه پیش راه اندازی کرده اند. آنان از جمله بنیاد گذاران جنبش سیاسی پان اروپایی "ولت" هستند و به این باور اند که "روند انتخاب مبهم، غیر دموکراتیک است و آنها حرفی برای گفتن ندارن."

آنان از زمان آغاز مبارزات شان، توانسته اند ۸۰۰۰ هوادار خود را در لندن بسیج کنند و دو نامزد (آرتئاگا و دیپلمات آرجنتاینی پائولا برتول) را برای عضویت در تیم شان نیز پیدا کنند. ۷۱ کشور عضو وعده کرده اند که آنان همکاری می‌نمایند. هدف اصلی آنها جلب توجه به این واقعیت است که انتخابات پست های کلیدی هنوز هم تا حدی پشت درب‌های بسته صورت می گیرد. ونزون به دویچه وله گفت: «واقعیت این است که ما در سال ۲۰۲۱ هستیم، اما سیاست در ۵۰ سال گذشته گیر کرده است.» او در ادامه می گوید که "ما واقعاً باید این امر را تقویت کنیم."

به عنوان مثال، یک کاندید باید توسط یک کشور عضو تأیید شود. این مسئله همیشه وجود داشته است، اگرچه در هیچ جایی به صراحت بیان نشده است. از طرف دیگر، باید چرخش جغرافیایی وجود داشته باشد. به عنوان مثال، یک دبیرکل از افریقا توسط یک نامزد از آسیا جانشین می شود. زمان و نحوه معرفی نامزد توسط شورای امنیت مشخص نیست. امسال، معرفی نامزدها بین ماه های می و اکتوبر خواهد بود.

میزان شفافیت در هنگام انتخاب آنتونیو گوتریش به عنوان دبیرکل سازمان ملل متحد، پنج سال پیش، بی سابقه بود. مجمع عمومی، قطعنامه ای را تصویب کرد که جزئیات روند انتخاب را مشخص می کرد. برای اولین بار، همه نامزدها مجبور بودند چشم انداز کاری خود را ارائه دهند: جلسات عمومی راه اندازی شدند و جلسات پرسش و پاسخ با نمایندگان جامعه مدنی نیز برگزار شدند.

آندریاس بامل که تجربه زیادی در زمینه اصلاحات سازمان ملل دارد، می گوید: «این اقدامات نمادین برای ایجاد علاقمندی، کاملاً ضروری اند.» او که اکنون ۴۵ ساله است به دویچه وله گفت، از ۱۶ سالگی در حال بررسی سازمان ملل و این امر که چگونه این نهاد می تواند از نظر دموکراسی قانونمندتر، شفاف تر و برای جامعه مدنی بازتر شود، می باشد.

 گروه وی که به نام "دموکراسی بدون مرز" است، اخیراً با ۱۰۰ سازمان دیگر سه پیشنهاد برای اصلاح سازمان ملل از جمله تأسیس مجمع پارلمانی را منتشر کرده است. 

بومل گفت: «البته سازمان ملل مهمترین سازمان چندجانبه گرایی است كه هم اكنون در دسترس ما قرار دارد. به نفع همه کشورهای عضو است که یک سازمان ملل متحد کارآمدتر و قانونمند تر باشند.»

در همین حال، ابتکار "فوروارد" می خواهد که به مبارزات خود همچنان ادامه دهد. این نهاد در تلاش است که با برپایی اعتراضات در راستای دریافت راه های اینکه سازمان ملل از خارج در حرکت شود، به پیشرفت هایی نایل شوند. کلمب کوهن-سالوادور افزود: «ما کاملا باورمند هستیم که اگر اکنون سر و صدا بلند کنیم، می توانیم در آینده روند کار را تغییر دهیم.»

nk, aj (von Hammerstein)