Όχι στις άτυπες "απελάσεις" προσφύγων

Στο ασυνήθιστα μικρό χρονικό διάστημα του ενός μήνα η γερμανική κυβέρνηση έδωσε απαντήσεις σε 32 ερωτήσεις που είχε καταθέσει το Κόμμα της Αριστεράς. Πιθανώς ο λόγος για αυτή τη γρήγορη αντίδραση να σχετίζεται με τις πολλαπλές επερωτήσεις τα τελευταία χρόνια τόσο από το συγκεκριμένο κόμμα όσο και τους Πράσινους αλλά και τους Σοσιαλδημοκράτες για την αντιμετώπιση των προσφύγων στα σύνορα της Ελλάδας.

Όχι στην άμεση επαναπροώθηση προσφύγων

Η επερώτηση του Κόμματος της Αριστεράς βασίζεται σε έρευνα της γερμανικής ανθρωπιστικής οργάνωσης PRO ASYL για “συστηματικές άτυπες επαναπροωθήσεις” (push-backs) προσφύγων στην Τουρκία από τις ελληνικές συνοριακές αρχές. Η πρακτική αυτή εντός της ελληνικής επικράτειας στο Αιγαίο και στον Έβρο χαρακτηρίζεται ως παράνομη επειδή δεν δίνει στους πρόσφυγες τη δυνατότητα πρόσβασης σε διαδικασίες χορήγησης ασύλου. Στην απάντηση της η γερμανική κυβέρνηση δηλώνει ότι γνωρίζει την σχετική έκθεση, αλλά ότι πέραν αυτού δεν έχει σχετική ενημέρωση για “συστηματικές επαναπροωθήσεις”. Στη συνέχεια παραδέχεται πάντως ότι είναι ενήμερη για το γεγονός ότι η FRONTEX έχει απευθυνθεί στις ελληνικές αρχές για πιθανές “παράνομες” επαναπροωθήσεις προσφύγων, απορρίπτει όμως την κατηγορία της PRO ASYL ότι γερμανός αστυνομικός συμμετείχε σε ελληνική επιχείρηση "push-back" ή σε κάποια άλλα επιχειρησιακά μέτρα ελληνικών αρχών.

Επανειλημμένως στην απάντηση της η γερμανική κυβέρνηση παραπέμπει στο ισχύον νομικό καθεστώς της ΕΕ όσον αφορά την αντιμετώπιση των προσφύγων που εισέρχονται στη χώρα. Όπως τονίζει, σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να τηρούνται οι σχετικές προβλέψεις του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Σύμβαση της Γενεύης για το Καθεστώς των Προσφύγων “και ιδίως η αρχή της μη επαναπροώθησης” (non-refoulement). Επικαλούμενο τη δικαιοδοσία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το Βερολίνο είναι της άποψης ότι αυτή η αρχή θα πρέπει να ισχύει τόσο σε κρατικά πλεούμενα όσο και σε πολεμικά των κρατών που έχουν υπογράψει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Με άλλα λόγια, η απέλαση προσφύγων επιτρέπεται μόνον αφότου έχει προηγηθεί αρνητική απόφαση κατά την ολοκλήρωση της διαδικασίας χορήγησης ασύλου. Η άμεση όμως επαναπροώθηση τους από τις συνοριακές αρχές θα τους στερούσε αυτό το δικαίωμα. Και κάτι τέτοιο θα ήταν παράνομο.

Κριτική προς την Ελλάδα

Όπως και στο παρελθόν έτσι και αυτή τη φορά, η γερμανική κυβέρνηση αποφεύγει να ασκήσει άμεση κριτική στην Ελλάδα. Εμμέσως όμως το Βερολίνο εκφράζει σε αρκετά σημεία τη δυσαρέσκεια του για τον τρόπο αντιμετώπισης των προσφύγων από τις ελληνικές αρχές. Στην απάντηση που κατέθεσε εκ μέρους της γερμανικής κυβέρνησης, ο υφυπουργός εσωτερικών Όλε Σμιτ, αναφέρεται για παράδειγμα ότι η Γερμανία παραιτείται ως τις 12 Ιανουαρίου 2015 από το δικαίωμα της να επαναπροωθήσει πρόσφυγες στην Ελλάδα, οι οποίοι έχουν έρθει από τη συγκεκριμένη χώρα.

Σε άλλο σημείο της απάντησης στην επερώτηση του Κόμματος της Αριστέρας, η γερμανική κυβέρνηση τυπικά δεν επιβεβαιώνει τις κατηγορίες της PRO ASYL για “παράνομη αντιμετώπιση από τις ελληνικές συνοριακές αρχές των προσφύγων που εισέρχονται στην ελληνική επικράτεια". Όπως όμως τονίζεται στην κυβερνητική απάντηση οι γερμανοί αστυνομικοί που έχουν σταλεί στα πλαίσια της FRONTEX στην Ελλάδα είχαν ήδη από τις αρχές της αποστολής τους το 2010 καταθέσει “υποδειγματικές ενστάσεις” και “απέδειξαν” κατά αυτόν τον τρόπο ότι “έχουν αίσθηση για την σημασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων” και την πρόθεση σε περίπτωση “πιθανών παραβιάσεων” αυτών των δικαιωμάτων θα αναλάβουν πρωτοβουλίες “δραστικών μέτρων διαλεύκανσης, δίωξης και πρόληψης”.

“Σκληρόκαρδη άγνοια” της γερμανικής κυβέρνησης

Αντιδρώντας στην απάντηση της γερμανικής κυβέρνησης, η βουλευτής του Κόμματος της Αριστεράς Ούλα Γέλπκε της αποδίδει την κατηγορία της “σκληρόκαρδης άγνοιας” έναντι των προσφύγων επειδή, όπως υποστηρίζει, δεν θέλει να παραδεχθεί ότι γνωρίζει για “παράνομες επαναπροωθήσεις” προσφύγων από τις ελληνικές συνοριακές αρχές. Η εκπρόσωπος για θέματα εσωτερικής πολιτικής της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος της, κάνει λόγο για “αυξανόμενη βιαιότητα” απέναντι στους πρόσφυγες στα ελληνικά σύνορα. Συνυπεύθυνη γι αυτή την εξέλιξη είναι η γερμανική κυβέρνηση: “Στην ουσία αυτή μαζί με άλλα κράτη της ΕΕ απείλησαν την Ελλάδα ανοιχτά να την πετάξουν έξω από το χώρο Σένγκεν εάν δεν καταπολεμηθεί αποτελεσματικά η παράνομη μετανάστευση, δηλαδή οι πρόσφυγες.” Η κ. Γέλπκε κατηγορεί το Βερολίνο ότι κλείνει τα μάτια μπροστά στις συνέπειες της στάσης του.

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο

Υπεύθ. σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου