Όταν η Κύπρος βοηθάει τους Ρώσους ολιγάρχες

Τα πορίσματα μίας νέας, εκτενούς έρευνας με τίτλο «Cyprus Confidential» («Κύπρος, Εμπιστευτικό») συνοψίζει το Spiegel Online. Πρόκειται για μία έρευνα της Διεθνούς Σύμπραξης Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ), στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 270 δημοσιογράφοι από 69 διεθνή μέσα ενημέρωσης, μεταξύ αυτών το SPIEGEL, το τηλεοπτικό δίκτυο ZDF, η Washington Post και ο ελβετικός όμιλος ΜΜΕ Tamedia. Η έρευνα επιδιώκει να ρίξει φως στο πώς η Κύπρος επιτρέπει σε Ρώσους ολιγάρχες, όπως ο Ρόμαν Αμπράμοβιτς, να παρακάμπτουν τις δυτικές οικονομικές κυρώσεις.

Όπως εξηγεί το Spiegel, η έρευνα βασίζεται μεταξύ άλλων «σε εσωτερικά έγγραφα έξι κυπριακών εταιρειών παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, […] που ειδικεύονται στο να βοηθούν πλούσιους πελάτες να ιδρύουν και να διαχειρίζονται εταιρείες-σφραγίδες. Τα έγγραφα χρονολογούνται από την περίοδο 1995-2002, κατά κύριο λόγο στην αγγλική, ελληνική και ρωσική γλώσσα».

Γιατί όμως οι Ρώσοι ολιγάρχες στράφηκαν στην Κύπρο; «Ακόμη και κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου η Κύπρος διατηρούσε στενούς δεσμούς με τη Σοβιετική Ένωση. Τη δεκαετία του 1990 πολλοί πλούσιοι Ρώσοι μετέφεραν τα χρήματά τους στην Κύπρο - διότι γοητεύτηκαν από τη χαμηλή φορολογία, τις ευνοϊκές διακρατικές συμφωνίες περί διπλής φορολόγησης, αλλά και τις εταιρείες παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και τις τράπεζες, που ειδικεύονταν στο ρωσικό πελατολόγιο. Για μία περίοδο όσοι επένδυαν αρκετά χρήματα στο νησί, μπορούσαν ακόμη και να εξαγοράσουν την κυπριακή υπηκοότητα».

Όσον αφορά το γιατί η Κύπρος βοηθά τους Ρώσους ολιγάρχες: «Ο πυρήνας του προβλήματος είναι η εξάρτηση της Κύπρου από τη Ρωσία: για πολλά χρόνια η κυπριακή οικονομία ήταν εξαρτημένη από τα χρήματα της Μόσχας. Ταυτοχρόνως, όμως, υφίσταται και μια πολιτική εξάρτηση από τη Ρωσία λόγω και της διαίρεσης του νησιού στην ελληνοκυπριακή και την τουρκοκυπριακή περιοχή. Η αποστολή της ειρηνευτικής δύναμης των Ηνωμένων Εθνών που βρίσκεται στο νησί πρέπει να ανανεώνεται ετησίως από το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. - και εκεί η Ρωσία έχει δικαίωμα βέτο».

Είναι δύσκολο να προσδιορίσει κανείς την αξία των περιουσιακών στοιχείων που είναι «κρυμμένα» στην Κύπρο. Εξάλλου, οι κυπριακές αυτές εταιρείες προσελκύουν κυρίως «παραβάτες, άτομα που υφίστανται κυρώσεις και φοροφυγάδες», αναφέρει το Spiegel Online. Σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις του EU Tax Observatory «το 2022 επενδύθηκαν στο νησί περίπου 65 δισεκατομμύρια δολάρια Η.Π.Α. από μη Κύπριους πολίτες, ένα ποσό υπερδιπλάσιο του ετήσιου κυπριακού ΑΕΠ».

Όπως αποδεικνύουν τα έγγραφα που περιήλθαν στην κατοχή των ερευνητών δημοσιογράφων, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τονίζει το Spiegel Online, οι κυπριακοί πάροχοι χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών όχι μόνο «εξακολουθούσαν να εξυπηρετούν Ρώσους ολιγάρχες», αλλά ενίοτε «συνέβαλαν μάλιστα και στη μεταφορά περιουσιακών στοιχείων τους σε ασφαλείς τοποθεσίες, λίγο προτού τεθούν σε ισχύ οι κυρώσεις». Και αυτό άρχισε να αλλάζει μονάχα «όταν οι Η.Π.Α. και το Ηνωμένο Βασίλειο ξεκίνησαν να επιβάλλουν κυρώσεις λόγω των ανωτέρω σε Κυπρίους και σε κυπριακές εταιρείες».

Οι πρόωρες αποπληρωμές του ελληνικού χρέους

Η ελληνική οικονομία ακολουθεί πλέον πορεία εξόδου από την κρίση, όμως η χώρα θα χρειαστεί πολλά χρόνια ακόμη για να εκπληρώσει τον στόχο μείωσης του χρέους της, φτάνοντάς το στο 60% επί του ΑΕΠ.

«Η Ελλάδα αποτελεί την πιο χρεωμένη χώρα μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. Το ελληνικό χρέος θα βρίσκεται περίπου στο 160% επί του ΑΕΠ κατά το τέλος της χρονιάς, τη στιγμή που ο μέσος όρος στην Ευρωζώνη φτάνει στο 90%», παρατηρεί το Γερμανικό Δημοσιογραφικό Δίκτυο (RND). Ταυτοχρόνως, πάντως, «υπάρχει μία τέτοια οικονομική σταθερότητα, που ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης μπορεί να αποπληρώσει νωρίτερα μέρος των χρεών. Στόχος είναι η πληρωμή 5,29 δισεκατομμυρίων ευρώ στις χώρες του Eurogroup πριν το τέλος του έτους. […] Ήδη στα τέλη του 2022 η Ελλάδα είχε αποπληρώσει νωρίτερα το ποσό που προβλεπόταν για το 2023 και τώρα ο υπουργός Οικονομικών θέλει να κάνει το ίδιο για τις δόσεις του 2024 και του 2025». Το γερμανικό δίκτυο τονίζει πως η πρόωρη αποπληρωμή «έχει νόημα», διότι το εν λόγω πακέτο που αποπληρώνεται, το Greek Loan Facility, είχε καταφανώς υψηλότερο επιτόκιο από τα επόμενα πακέτα βοήθειας. Αν και το ελληνικό δημόσιο χρέος παραμένει άκρως υψηλό, η Ε.Ε. το θεωρεί πάντως ως βιώσιμο - «επειδή το 71% αυτού κατέχεται από δημοσίους πιστωτές, […] με μέσο επιτόκιο μόλις 1,4%».

Ωστόσο, θα χρειαστούν δεκαετίες ακόμη έως ότου οι στόχοι επιτευχθούν. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους στην Ελλάδα «το χρέος αναμένεται να πέσει κάτω από το 100% επί του ΑΕΠ μόλις το 2038, για πρώτη φορά μετά από 47 χρόνια. Όσον αφορά τον δε στόχο του 60% που προβλέπει το Σύμφωνο Σταθερότητας, αυτός πρόκειται να επιτευχθεί μόλις το 2051».