«Χρειαζόμαστε τη Συρία και το Ιράν»

Πολλοί πιστεύουν ότι η πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι σηματοδοτεί την «11η Σεπτεμβρίου της Ευρώπης». Ο παραλληλισμός με το χτύπημα στους δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκης υποδηλώνει όχι μόνο τη σφοδρότητα της επίθεσης, αλλά και την έλευση μίας ιστορικής καμπής: όπως η 11η Σεπτεμβρίου οδήγησε την Αμερική σε μία αυστηρή και παρεμβατική εξωτερική πολιτική, έτσι και η 13η Νοεμβρίου θα μπορούσε να αλλάξει το πρόσωπο της Ευρώπης. Ή μήπως όχι; Ο Ζαν Άσελμπορν δεν φαίνεται να αποδέχεται τη σύγκριση: «Νομίζω ότι το πρόσωπό της Ευρώπης παραμένει το ίδιο, μόνο που αυτό το πρόσωπο εμφανίζει πλέον κάποιες ρυτίδες» δηλώνει χαρακτηριστικά. «Δεν έχουμε άλλη επιλογή. Πιστεύω ωστόσο ότι μετά τη 13η Νοεμβρίου το ευρωπαϊκό εγχείρημα παραμένει αναλλοίωτο και εξακολουθεί να θεμελιώνεται στην ανθρωπιά, τη δημοκρατία και την ελευθερία. Δεν επιτρέπεται να το καταστρέψουμε. Και πιστεύω ότι το Παρίσι αποτελεί κίνητρο για να αφήσουμε κατά μέρος τους εθνικούς εγωϊσμούς και να συμπαρασταθούμε ο ένας στον άλλον».

Αίσθηση προκάλεσε η πρωτοβουλία του γάλλου προέδρου Φρανσουά Ολάντ να επικαλεστεί, για πρώτη φορά, τη ρήτρα αμοιβαίας στρατιωτικής συνδρομής που καθιέρωσε στην ΕΕ η Συνθήκη της Λισσαβώνας. Η σχετική διάταξη προβλέπει ότι όταν μία χώρα δέχεται επίθεση στην επικράτειά της, τα υπόλοιπα κράτη-μέλη έχουν την υποχρέωση να της παράσχουν βοήθεια, με στρατιωτικά μέσα, στα «πλαίσια των δυνατοτήτων τους». Τί ακριβώς σημαίνει αυτό στη συγκεκριμένη περίπτωση; «Νομίζω ότι οι λεπτομέρειες θα προκύψουν από τις σχετικές διαβουλεύσεις που θα γίνουν με τη Γαλλία. Σε κάθε περίπτωση δεν πρόκειται για σταυροφορία με στόχο μία συγκεκριμένη χώρα ή έναν λαό» υποστηρίζει ο υπ.Εξωτερικών του Λουξεμβούργου.

Φόβος για «δεύτερο Ιράκ»

Πολλές ευρωπαϊκές χώρες φαίνεται να αποδέχονται την έκκληση Ολάντ για στρατιωτική συνδρομή. Η αντίστοιχη πρωτοβουλία των Αμερικανών μετά την 11η Σεπτεμβρίου είχε οδηγήσει στη διαμόρφωση μίας διεθνούς συμμαχίας για στρατιωτική επέμβαση στο Ιράκ. Μπορεί η Γαλλία να επιδιώκει μία αντίστοιχη στρατιωτική περιπέτεια; Για τον προδρεύοντα στην ΕΕ η απάντηση είναι σαφής: «Δεν θεωρώ ότι η Γαλλία θέλει να επαναλάβει αυτό που έγινε το 2003. Ωστόσο επιδεικνύει ιδιαίτερη δραστηριότητα, η οποία αποκτά άλλη διάσταση με τη συμμετοχή των ΗΠΑ. Ελπίζω να έχει αποφέρει αποτελέσματα η συνάντηση Ομπάμα-Πούτιν, ώστε να αντιληφθούμε ότι ο εχθρός στη Μέση Ανατολή, ιδιαίτερα στη Συρία και στο Ιράκ, είναι το Ισλαμικό Κράτος. Με αυτόν τον εχθρό δεν μπορείς να καθήσεις σε ένα τραπέζι και να διαπραγματευθείς, αυτό όλοι το γνωρίζουν πλέον. Γι αυτό χρειάζεται μία στοχευμένη στρατιωτική επιχείρηση».

Ένα πρώτο πλαίσιο συνεργασίας ανάμεσα στα κράτη-μέλη της ΕΕ αναμένεται να διαμορφωθεί μετά τη σύνοδο των υπουργών Άμυνας που έγινε την Τρίτη, αλλά και την επικείμενη συνάντηση των υπουργών Εσωτερικών την Παρασκευή. Ο Γιαν Άσελμπορν υποστηρίζει ότι το ζητούμενο δεν είναι μόνο η στρατιωτική απάντηση και ότι υπάρχει μία σειρά από «απλούστερα ζητήματα» που απομένει να διευθετηθούν. «Κατ΄αρχήν χρειάζεται καλύτερη συνεργασία ανάμεσα στις μυστικές υπηρεσίες, οι οποίες δεν θα πρέπει να δρουν ανταγωνιστικά μεταξύ τους» υποστηρίζει. «Από την άλλη πλευρά πρέπει να προσέξουμε, ώστε να μην ενδώσουμε στον πειρασμό να συνδέσουμε την προσφυγική κρίση με την τρομοκρατία».

Ο ρόλος της Ρωσίας

Η σύνοδος του G20 στην Αττάλεια έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην οικονομική διάσταση της τρομοκρατική δράσης, με στόχο να εντοπίσει και να εξαρθρώσει τις πηγές χρηματοδότησης του Ισλαμικού Κράτους. Παράλληλα συνεχίζονται οι προσπάθειες για καλύτερη συνεργασία των μυστικών υπηρεσιών, ενώ σχεδιάζεται και το στρατιωτικό σκέλος των επιχειρήσεων. Ρόλο κλειδί στη συνολική προσπάθεια αναλαμβάνουν τέσσερις χώρες, επισημαίνει ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου: «Χρειαζόμαστε τη Ρωσία, την Αμερική, το Ιράν και τη Σαουδική Αραβία για να τερματίσουμε αυτόν τον πόλεμο. Μπορούμε να συζητούμε όσο θέλουμε, αλλά αν πραγματικά θέλουμε να τερματίσουμε τον πόλεμο, χρειαζόμαστε τις χώρες αυτές και πρέπει να συνεργαστούμε μαζί τους. Πριν από ένα μήνα θα ήταν αδύνατον να καθήσουμε όλοι μαζί σε ένα τραπέζι. Τελικά καθήσαμε δύο φορές στο τραπέζι. Σε αυτή τη βάση πρέπει να συνεχίσουμε- και στην ΕΕ».

Ντιρκ Μίλερ / Γιάννης Παπαδημητρίου