Φ. Παπαγεωργίου: Το δημόσιο πανεπιστήμιο δεν είναι φετίχ

Δεν συμβαίνει και πολύ συχνά ένας ή μία καγκελάριος να επισκέπτεται ένα πανεπιστήμιο, και μάλιστα ιδιωτικό εν μέσω θέρους. Αλλά στη Γερμανία τέτοιου είδους “δυσανεξίες” δεν υπάρχουν. Μέσα του περασμένου Αυγούστου το Πανεπιστήμιο Gisma Εφαρμοσμένων Επιστημών με έδρα το Πότσνταμ υποδέχθηκε τον Όλαφ Σολτς. “Η κινητοποίηση των φοιτητών ήταν εκπληκτική, αποφάσισαν να μην φύγουν για διακοπές, όλο το προσωπικό ήταν υπ' ατμόν. Δεν έρχεται τυχαία ένας καγκελάριος σε οποιοδήποτε χώρο, δεν νομίζω ότι το έχει ξανακάνει να επισκεφθεί ιδιωτικό πανεπιστήμιο. Αυτό ήταν για μας απόδειξη ότι κάτι κάνουμε καλά” μας είπε ο καθηγητής Φώτης Παπαγεωργίου, ακαδημαϊκός αντιπρόεδρος του Πανεπιστημίου, μια αιρετή θέση από την πανεπιστημιακή σύγκλητο. “Το θέμα που συζητήσαμε με τον καγκελάριο ήταν η έλλειψη εργατικού δυναμικού στα επιστημονικά και τεχνικά επαγγέλματα στη Γερμανία. Έλλειψη θέσεων εργασίας που υπερβαίνει τις 300.000 χιλιάδες”. Ο κ. Παπαγεωργίου διδάσκει εφαρμοσμένη φιλοσοφία, ρητορική, επικοινωνία, σημαντικές δεξιότητες για έναν φοιτητή.

“Το διδακτορικό μου ήταν πάνω στην ιστορία της φιλοσοφίας, η φιλοσοφία και η ρητορική είναι τα αντικείμενά μου, επισήμως η έδρα μου είναι εκείνη των κοινωνικών επιστημών’”. Αλλά ο Έλληνας καθηγητής είναι κάτι περισσότερο, είναι η ψυχή του προγράμματος σπουδών του ιδιωτικού πανεπιστημίου Gisma, ο επιστήμων της πρώτης στιγμής, υπεύθυνος για όλη την εκπαιδευτική εμπειρία των φοιτητών. Δηλαδή τη διαμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών, των ακαδημαϊκών κανονισμών και την τήρησή τους, τη διασύνδεση των προγραμμάτων με την αγορά εργασίας, είναι μια θέση μεγάλης ευθύνης και μέλος μιας ομάδας που “επένδυσε πολύ ζεστά σε αυτό το όραμα”.

"Ένα ταξίδι που θα θυμάμαι πάντα"

Όχι, ο Φώτης Παπαγεωργίου δεν είναι ακαδημαϊκός της “κρίσης”. Δεν ήρθε στη Γερμανία γιατί δεν είχε δουλειά στην Ελλάδα. Πριν 4 χρόνια έκανε “απλά” αίτηση στο νεοσύστατο τότε γερμανικό πανεπιστήμιο και λίγες ημέρες αργότερα πήρε την απάντηση. Η επιλογή στο πρόσωπό του δεν ήταν τυχαία. Ο κ. Παπαγεωργίου έχει μεγάλη εμπειρία στην ιδιωτική τριτοβάθμια παιδεία από προηγούμενα πόστα του, μεταξύ άλλων ως διευθυντής σπουδών στο Μητροπολιτικό Κολλέγιο, το μεγαλύτερο κολλέγιο πανεπιστημιακών σπουδών στην Ελλάδα. “Όταν πήρα την απάντηση το πανεπιστήμιο ήτανε στα σπάργανα, το 2021 υποδεχθήκαμε τους πρώτους μας φοιτητές. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το συναρπαστικό ταξίδι του να ιδρύεις ένα πανεπιστήμιο, δεν μπορώ να σας περιγράψω πόσο με γέμισε. Σκεφτείτε τώρα πώς είναι κάτι το οποίο είναι στα χαρτιά, ας πούμε κανονισμοί, πρόγραμμα σπουδών, να το κάνεις κάτι ζωντανό. Να πάρουν σάρκα και οστά τα μαθήματα, να στελεχωθεί με καθηγητές, με διοικητικό, διδακτικό προσωπικό, να έρθουν οι πρώτοι φοιτητές, να δημιουργηθεί μια κοινότητα, ένας πρώτος πυρήνας ζωντανών ανθρώπων μέσα στο πανεπιστήμιο, να φτιαχτεί το κτίριο, να γίνει πιο φιλόξενο για τους φοιτητές, όλα αυτά ήτανε για μένα κάτι το μοναδικό, ένα ταξίδι το οποίο θα θυμάμαι για πάντα”. Η πολεμική που αναπτύχθηκε στην Ελλάδα με αφορμή το νομοσχέδιο για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, ο ατέρμονος διάλογος υπέρ και κατά, όλα αυτό το συγκρουσιακό κλίμα εισπράττεται ως “εξωτικό” είδος στη γερμανική πραγματικότητα και είναι εν πολλοίς ανούσιο. 

Υπάρχει μια αντικειμενική διαφορά σε σχέση με την Ελλάδα, δεδομένου ότι η παιδεία στη Γερμανία είναι υπόθεση κρατιδίων. Άρα και η ίδρυση ενός ιδιωτικού πανεπιστημίου, το πλαίσιο λειτουργίας του, τα προγράμματα σπουδών και το καθηγητικό προσωπικό ρυθμίζονται και εποπτεύονται από το αρμόδιο τοπικό υπουργείο αλλά - κι αυτό είναι σημαντικό - ανεξαρτήτως εάν το πανεπιστήμιο είναι ιδιωτικό ή δημόσιο. Η διαδικασία ελέγχου μπορεί ωστόσο να υπερβαίνει και το κρατίδιο, όταν τίθεται θέμα πιστοποίησης πχ ενός προγράμματος σπουδών. “Υπάρχουν κάποιοι ιδιωτικοί μη κερδοσκοπικοί φορείς πιστοποίησης, που ξετινάζουν το πρόγραμμα για να δουν εάν έχει νόημα και λογική, αν έχεις τις δυνατότητες να το προσφέρεις σωστά, τους πόρους, το προσωπικό. Αφού ολοκληρωθεί αυτό, πάμε στο δεύτερο στάδιο της πιστοποίησης, από κρατικό φορέα σε ομοσπονδιακό επίπεδο”. Αλλά κυρίως η ψυχολογική προσέγγιση σε ό,τι είναι ιδιωτικό ή δημόσιο πανεπιστήμιο στη Γερμανία είναι εντελώς διαφορετική και ίσως εδώ να βρίσκεται το πρόβλημα, ίσως και η λύση του. Η συντριπτική πλειονότητα της τριτοβάθμιας παιδείας στη Γερμανία είναι δημόσια, τα λιγότερα πανεπιστήμια είναι ιδιωτικά, γύρω στα 115 περίπου. Κανείς δεν τα αμφισβήτησε. Κανείς δεν τα περιφρόνησε. Συνυπάρχουν αρμονικά με τα δημόσια και προσφέρουν ύψιστη υπηρεσία στη γερμανική εκπαίδευση.

"Μια περιφρόνηση που ισχύει μόνο σε ελληνικό έδαφος"

“Πρέπει να σταματήσει να είναι φετίχ το δημόσιο πανεπιστήμιο στην Ελλάδα, ό,τι είναι δημόσιο δεν πάει να πει ότι είναι καλό και ό,τι ιδιωτικό κακό” λέει ο Φώτης Παπαγεωργίου. “Αυτή τη στιγμή εγώ εργάζομαι σε ένα ιδιωτικό πανεπιστήμιο, δεν βλέπουν κάποια διαφορά. Θέλω να πιστεύω ότι δεν υποτιμούν το ιδιωτικό, δεν έχω εισπράξει ποτέ κάτι τέτοιο. Είναι μια, αν θέλετε, περιφρόνηση, που ισχύει μόνο σε ελληνικό έδαφος. Στην Ελλάδα υπάρχει το καθεστώς, πώς να το πω, κτητικής διάθεσης απέναντι στην ανώτερη εκπαίδευση, ότι είναι κάτι το οποίο είναι αποκλειστικά κρατική υπόθεση”. Γενικότερα πάντως ο Έλληνας καθηγητής θεωρεί ότι το ελληνικό υπουργείο κινήθηκε πολύ διστακτικά στο δρόμο ιδιωτικοποίησης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και με τρόπο έμμεσο. Θα ήταν πολύ διαφορετικά, αν προχωρούσε σε συνταγματική αναθεώρηση του άρθρου 16, εκτιμά. “Άρα κάθε σύγκριση με τη Γερμανία είναι πρόωρη. Έγινε ένα στρίβειν δια του αρραβώνος με το πρόσφατο νομοθέτημα. Όταν θα φτάσουμε με το καλό στην αναθεώρηση του άρθρου 16 και στο να επιτρέπεται να ιδρυθεί και να λειτουργήσει ένα αυτούσιο ιδιωτικό πανεπιστήμιο και όχι ένα παράρτημα ενός ξένου, τότε θα κάνουμε άλλη συζήτηση”. Και υπάρχει κι ένα αξίωμα με παγκόσμια ισχύ: το δημόσιο θα υπερτερεί πάντα του ιδιωτικού. “Ας μην το ξεχνάμε αυτό, δεν απειλείται από την ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση το δημόσιο με κανένα τρόπο. Σε γενικές γραμμές, η εμπιστοσύνη της κοινότητας των φοιτητών πάντα θα είναι μεγαλύτερη στο δημόσιο. Στη Γερμανία το 13% των φοιτητών σπουδάζουν σε ιδιωτικό. Στην Ελλάδα αυτήν τη στιγμή δαιμονοποιούμε το ιδιωτικό, γιατί απλώς δεν κατανοούμε πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει παράλληλα”.

Στη Γερμανία όχι μόνο δεν δαιμονοποιείται το ιδιωτικό πανεπιστήμιο, αλλά αναγνωρίζεται η προσφορά του σε ανώτατο επίπεδο, όπως δείχνει η σύντομη αλλά επιτυχημένη πορεία του Gisma Εφαρμοσμένων Επιστημών στο Πότσνταμ. Μέσα σε μόλις 3 χρόνια ανέβασε τον αριθμό φοιτητών σε 1000 από 80 χώρες του κόσμου. “Είναι πολύ μεγάλη επιτυχία, απλώς σε βάθος χρόνου εμείς δε φανταζόμαστε να γίνουμε ένα πανεπιστήμιο με τους δεκάδες χιλιάδες φοιτητές, δεν το θέλουμε αυτό. Θέλουμε να γίνουμε ένα μπουτίκ πανεπιστήμιο, γιατί στο αντικείμενό μας έχουμε σπουδές μπίζνες και τεχνολογίας, είμαστε ένα biz-tech πανεπιστήμιο“. Μετά την πρώτη πιστοποίηση από την Assosiation of MBAs, την οποία έχουν πάρει μόλις 6 δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς στη Γερμανία, στρατηγικός στόχος είναι κι οι άλλες δύο πιστοποιήσεις, από την AACSB (Association to Advance Collegiate Schools of Business) και την EFMD (European Foundation for Management Development). “Στα business schools η τριπλή πιστοποίηση είναι πολύ σημαντική, κι όταν θέλεις αυτές τις πιστοποιήσεις δεν παρέχεις αδιακρίτως προγράμματα, πάρε κόσμε έτσι, δεν δέχεσαι ως φοιτητή τον οποιοδήποτε”…

"Το ταλέντο που έρχεται από το εξωτερικό"

Στη συνάντηση με τον Σολτς παρόντες ήταν και εκπρόσωποι από τη βιομηχανία. Τον δρόμο προς το πανεπιστήμιο τον ξέρουν, γιατί events επαγγελματικής αποκατάστασης γίνονται όλο τον χρόνο. Πάνω από το 92% των αποφοίτων βρίσκει δουλειά στους πρώτους 4 μήνες μετά την αποφοίτηση, η αγορά εργασίας τους έχει απόλυτη ανάγκη. “Η Γερμανία δεν έχει τους μηχανικούς και τους επιστήμονες που χρειάζεται ακόμη για να συντηρηθεί η βιομηχανία της. Το ταλέντο που έρχεται από το εξωτερικό, που αντιπροσωπεύει το δικό μας πανεπιστήμιο, που είναι διεθνές, ήταν αυτό που κέντρισε το ενδιαφέρον του Σολτς και απετέλεσε το επίκεντρο της συζήτησης”. Εκείνη την ηλιόλουστη ημέρα του Αυγούστου ο καγκελάριος δεν κουράστηκε να βγάζει υπομονετικά selfies με τους 160 φοιτητές, μελλοντικούς μάνατζερ, σε ένα καταξιωμένο γερμανικό πανεπιστήμιο, ιδιωτικό...