Υπονομεύει ο κορωνοϊός τη δημοκρατία;

Ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για πολλούς γερμανούς βουλευτές. Ο λόγος για τα σχέδια του υπουργείου Υγείας να παρατείνει και να διευρύνει με συνοπτικές διαδικασίες πέρα από την 31η Μαρτίου του 2021 τις αρμοδιότητες και εξουσίες του υπουργού Γενς Σπαν στην καταπολέμηση της πανδημίας. Μεταξύ άλλων ο γερμανός υπουργός θα αποκτούσε το δικαίωμα να εκδίδει διατάγματα «όταν το κρίνει αναγκαίο για την προστασία του πληθυσμού από μια επικίνδυνη μολυσματική ασθένεια». Επίσης ο υπουργός θα είχε το δικαίωμα να αποφασίζει για επιπλέον ελέγχους σε διεθνείς και εγχώριες μετακινήσεις, καθώς και τους ισχύοντες κανόνες σε αεροδρόμια και λιμάνια.

Αρκετοί βουλευτές ενοχλήθηκαν και από την πρόσφατη συνάντηση της καγκελαρίου Μέρκελ με τους τοπικούς πρωθυπουργούς των κρατιδίων με σκοπό τον καλύτερο συντονισμό για την αντιμετώπιση του δεύτερου κύματος της πανδημίας που πλήττει τη Γερμανία. Οι βουλευτές δεν επικρίνουν τις αποφάσεις, αλλά τον τρόπο που ελήφθησαν, όπως ισχυρίζονται, από μια ομάδα και κεκλεισμένων των θυρών χωρίς να ληφθεί υπόψη το γερμανικό κοινοβούλιο.

Μια από τις πιο επικριτικές φωνές είναι εκείνη του σοσιαλδημοκράτη βουλευτή Φλόριαν Ποστ, ο οποίος δήλωσε στην εφημερίδα Bild πως «εδώ και αρκετούς μήνες ομοσπονδιακή κυβέρνηση, κρατίδια και τοπική αυτοδιοίκηση λαμβάνουν αποφάσεις, οι οποίες άπτονται θεμελιωδών δικαιωμάτων χωρίς ούτε μια φορά να υπάρξει ψηφοφορία κοινοβουλίου σε τοπικό ή ομοσπονδιακό επίπεδο».

Παρέμβαση Σόιμπλε υπέρ ενός ενεργού ρόλου της βουλής

Αυστηρή είναι η κριτική και από τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Ο πρόεδρος των Φιλελευθέρων Κρίστιαν Λίντνερ δηλώνει για παράδειγμα: «Δεν είναι δυνατόν να ενημερωνόμαστε από τις συνεντεύξεις τύπου και τα podcast της καγκελαρίου. Η βουλή δεν έχει λόγο και ρόλο κι ας πρόκειται για βαθιές τομές στα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες μας». Από την πλευρά του κόμματος Η Αριστερά ο βουλευτής Γιαν Κόρτε επικρίνει ότι «από τη συνάντηση της καγκελαρίου με τους πρωθυπουργούς των 16 κρατιδίων προέκυψαν αποφάσεις παρακάμπτοντας τα κοινοβούλια». Σε παρόμοιες δηλώσεις προχώρησαν τόσο βουλευτές των Πρασίνων όσο και των Χριστιανοδημοκρατών.

Στη δημόσια συζήτηση παρενέβη και ο πρόεδρος της Βουλής Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στέλνοντας στις κοινοβουλευτικές ομάδες εγγράφως προτάσεις για έναν πιο ενεργό ρόλο της βουλής στη λήψη αποφάσεων. Ο πρόεδρος της βουλής σημειώνει μεταξύ άλλων: «Το κοινοβούλιο θα πρέπει να υπογραμμίσει δημόσια το ρόλο του ως νομοθετική εξουσία για να μην δημιουργηθεί η λανθασμένη εντύπωση ότι η καταπολέμηση της πανδημίας είναι αποκλειστικά υπόθεση της εκτελεστικής και της δικαστικής εξουσίας».

Συζήτηση στη βουλή για τη κυβερνητική στρατηγική

Μιλώντας στην DW o πολιτικός επιστήμονας Κλάους Στούβε από το Καθολικό Πανεπιστήμιο Άιχστετ-Ίνγκολστατ δηλώνει ότι: «Τα κοινοβούλια θα πρέπει να συμμετάσχουν όσο το δυνατόν περισσότερο στη λήψη σημαντικών αποφάσεων. Ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσεων, όπως η πανδημία του κορωνοϊού, ο αντίλογος και η κριτική με τη μορφή αντιπολιτευτικής φωνής αποκτούν καθοριστική σημασία». Κατά την άποψη του γερμανού επιστήμονα «ο κοινοβουλευτικός έλεγχος και η ενδελεχής εξέταση των προθέσεων της εκτελεστικής εξουσίας βοηθά τις κυβερνήσεις να εξετάζουν πιο προσεκτικά τα σχεδιαζόμενα μέτρα και να βρίσκουν τη χρυσή τομή».

Ήδη από την αρχή της πανδημίας στις αρχές του χρόνου, σήμανε η ώρα της εκτελεστικής εξουσίας προφανώς και για πρακτικούς λόγους, μιας και απαιτούνταν γρήγορες αποφάσεις. Την ίδια στιγμή όμως η νομοθετική εξουσία, δηλαδή τα κοινοβούλια, οφείλουν να ελέγχουν τις κυβερνητικές αποφάσεις και να εκπροσωπούν το λαό στο κοινοβούλιο, όπως προβλέπει το άρθρο 20 του γερμανικού συντάγματος. Οι επικριτές της κυβερνητικής τακτικής θεωρούν ότι παρακάμπτοντας τα κοινοβούλια τίθεται σε κίνδυνο η διάκριση εξουσιών. Την ερχόμενη εβδομάδα οι βουλευτές θα έχουν τη δυνατότητα να εκφράσουν δημόσια την δυσαρέσκεια τους για τη στάση της κυβέρνησης σε εφ΄ όλης της ύλης συζήτηση στη βουλή για αντιμετώπιση της πανδημίας.

Φόλκερ Βίτινγκ

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος