Υπάρχει μέλλον για την υδροηλεκτρική ενέργεια;

Το βασικό επιχείρημα των υπέρμαχων της υδροηλεκτρικής ενέργειας είναι ότι από τη στιγμή που κατασκευάζει κανείς μονάδα παραγωγής ενέργειας με βάση το νερό, μπορεί να έχει εξασφαλισμένη ενέργεια ανά πάσα στιγμή. Ωστόσο, με την κλιματική αλλαγή και τις παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας, δεν υπάρχει πλέον βεβαιότητα ότι θα υπάρχει η πρώτη ύλη, δηλαδή το νερό, σε αφθονία. Για παράδειγμα, η τεχνητή λίμνη Μιντ, η μεγαλύτερη των ΗΠΑ, δεν μπορεί να εξασφαλίσει την ύδρευση των 140 εκ. κατοίκων του Λας Βέγκας. Και όχι μόνο αυτό.

«Χάνονται πολύτιμα ιζήματα»

Η ποσότητα νερού από το φράγμα Χούβερ που κατασκευάστηκε για να εκμεταλλευτεί τη ροή του ποταμού Κολοράντο έχει μειωθεί κατά το 1/3. Λόγω της χαμηλής στάθμης νερού το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο εκεί παράγει λιγότερη ενέργεια από το κανονικό. Κυρίως στις χώρες της Αφρικής, η ξηρασία αλλά και οι σφοδρές βροχοπτώσεις και πλημμύρες καθιστούν αβέβαιη την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από νερό. Ένας άλλος αρνητικός παράγων είναι ότι τα φράγματα έχουν «ηλικία» από 50 έως 100 χρόνια. Μετά αποτελούν κίνδυνο σε περίπτωση που εμφανιστούν ρήγματα. Ο Τίλο Παπατσέκ, από την γερμανική ΜΚΟ Gegenströmung, υποστηρίζει ότι υδροηλεκτρικά εργοστάσια μπορεί να είναι όχι μόνο επιθετικά για το οικοσύστημα, αλλά και επικίνδυνα για τους ανθρώπους. Διότι τα φράγματα εμποδίζουν την μετανάστευση ψαριών και την μετακίνηση πολύτιμων ιζημάτων.

«Αυτά τα ιζήματα που απομακρύνονται από το νερό, δεν επικάθονται πια κατά μήκος των κοιλάδων των ποταμών, με αποτέλεσμα να προκαλείται διάβρωση. Μέσω αυτής της διάβρωσης μεγαλώνει το βάθος των ποταμών. Και όταν βρέχει κατακλυσμιαία ο ποταμός είναι τόσο βαθύς που το νερό δεν μπορεί να εξαπλωθεί σε φυσικές περιοχές απορροής του. Τα ιζήματα είναι απαραίτητα  για την ανάπτυξη υγροτόπων και βάλτων. Η έλλειψή τους μπορεί να έχει χειρότερες επιπτώσεις».

«Πού και πώς θα χτίσω τις μονάδες»

Διαφορετική άποψη έχει ο Κλέμεντ Τόκνερ, γενικός διευθυντής της Εταιρίας Ζένκεμπεργκ Ερευνών της Φύσης και καθηγητής Επιστημών Οικοσυστημάτων στο Πανεπιστήμιο Γκαίτε της Φρανκφούρτης. «Η ερώτηση δεν είναι, υδροηλεκτρική ενέργεια, ναι ή όχι. Αλλά η ερώτηση πού θα κατασκευάσω το εργοστάσιο, πώς θα το κατασκευάσω και πώς θα διαχειριστώ τους υδροταμιευτήρες. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να το κάνω εκεί που υπάρχουν περιοχές υπό προστασία. Και πώς θα τα χτίσω; Πρέπει να εξασφαλίσω την κινητικότητα του νερού γιατί μια από τις επιπτώσεις είναι ότι μέσω των ποταμών δεν περνούν μικροοργανισμοί, όπως και ιζήματα, και το νερό κατακρατείται».

Και για να μην κατακρατείται το νερό θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν τουρμπίνες στη μέση του ποταμού. Με τη μηχανική ενέργεια που δημιουργείται, περιστρέφονται οι στρόβιλοι των υδροηλεκτρικών μονάδων και παράγεται ενέργεια. Βέβαια αυτή η τεχνική, και κάθε νέα τεχνική, δεν βοηθά όταν υπάρχουν περίοδοι παρατεταμένης ξηρασίας. Ο Κλέμεντ Τόκνερ παραδέχεται ότι η υδροηλεκτρική ενέργεια έχει τα όριά της και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ασφαλής πηγή παραγωγής ηλεκτρικού.

Ζανέτ Σβίνκ

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου