Το «πλαστικό χρήμα» γίνεται φθηνότερο

Κάθε συναλλαγή μέσω πιστωτικής ή χρεωστικής κάρτας κοστίζει, ακόμη κι αν δεν γίνεται αντιληπτό αμέσως μετά την αγορά. Η διαδικασία προβλέπει την καταβολή προμήθειας από την τράπεζα του αγοραστή-κατόχου της κάρτας στην τράπεζα του εμπόρου. Αυτή η προμήθεια συχνά συμπεριλαμβάνεται στις τιμές των προϊόντων, με αποτέλεσμα να επιβαρύνονται εν αγνοία τους ακόμη και οι καταναλωτές που επιλέγουν την πληρωμή με μετρητά. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει τώρα να περιορίσει αυτές τις διατραπεζικές προμήθειες, όπως ανακοίνωσε την περασμένη Τετάρτη ο ευρωπαίος επίτροπος Ανταγωνισμού. Ο Χοακίν Αλμούνια επισήμανε ότι «οι καταναλωτές πληρώνουν σήμερα με κεκαλυμμένο τρόπο. Οι λιανικές τιμές αυξάνονται εξαιτίας αυτών των διατραπεζικών προμηθειών».

Ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Μισέλ Μπαρνιέ παρουσίασε στις Βρυξέλλες τις προτάσεις της Κομισιόν εξηγώντας ότι «προτείνουμε την επιβολή ανώτατου ορίου για τις εγχώριες και τις διασυνοριακές συναλλαγές με πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες: 0,2% επί του ποσού πληρωμής για χρεωστικές κάρτες και 0,3% για τις πιστωτικές». Η προαναφερθείσα προμήθεια κυμαίνεται σήμερα περίπου στο 1,5% του ποσού και άνω.

Αντιδρούν οι μεγάλες εταιρίες

Τις εξελίξεις παρακολουθούν στενά οι μεγάλες εταιρίες έκδοσης πιστωτικών καρτών. Επιχειρήσεις όπως οι αμερικανικές Visa και Mastercard κυριαρχούν στην αγορά και απειλούν να αυξήσουν περαιτέρω την ετήσια συνδρομή για τους κατόχους καρτών, ενώ, όπως λένε, οι σχεδιαζόμενες από την Κομισιόν ρυθμίσεις δεν πρόκειται να οδηγήσουν σε πτώση των τιμών για προϊόντα και υπηρεσίες.

Αντιθέτως, άμεσα οφέλη για τον καταναλωτή διακρίνει ο Χοακίν Αλμούνια, διαψεύδοντας τις μεγάλες εταιρίες του κλάδου. Όπως εξηγεί ο επίτροπος Ανταγωνισμού, «βεβαίως έχουμε να κάνουμε εδώ με ομάδες συμφερόντων, που επιχειρούν να αποτρέψουν τη μείωση των προμηθειών. Προσπαθούν να πείσουν τους καταναλωτές ότι οι σχεδιαζόμενες ρυθμίσεις θα οδηγούσαν σε υψηλότερες ετήσιες συνδρομές και οι λιανικές τιμές δεν θα έπεφταν. Ωστόσο, εμείς έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι οι καταναλωτές θα επωφελούνταν από την εξάλειψη των κρυφών επιβαρύνσεων, καθώς οι έμποροι ανταγωνίζονται στη βάση διαφανών λιανικών τιμών. Από την άλλη δεν υπάρχει κανένας λόγος η μείωση των προμηθειών συναλλαγής να οδηγήσει σε αύξηση της ετήσιας συνδρομής. Κι αυτό γιατί, ενώ οι προμήθειες επί της πληρωμής είναι ‘κρυφές’, οι τράπεζες ανταγωνίζονται προσφέροντας στους πελάτες τους πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες με ξεκάθαρες ετήσιες συνδρομές».

Αμφιβολίες για την αποδοτικότητα των μέτρων

Εκτός από την επιβολή πλαφόν στις προμήθειες των πληρωμών με «πλαστικό χρήμα» όμως, οι προτάσεις της Κομισιόν περιλαμβάνουν και μέτρα που θα κάνουν ασφαλέστερες τις διαδικτυακές πληρωμές. Για παράδειγμα, μέσω αυστηρότερου ελέγχου των εταιριών πληρωμών, ενώ, μεταξύ άλλων, προβλέπεται ευκολότερη ανάκληση μίας πληρωμής λόγω λάθους. Μέχρι στιγμής πάντως όλα αυτά αποτελούν απλές προτάσεις της Κομισιόν, που απαιτούν την έγκριση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωκοινοβουλίου. Ο επίτροπος Μπαρνιέ πάντως είναι βέβαιος ότι και τα δύο ευρωπαϊκά όργανα διάκεινται θετικά στις προτεινόμενες αλλαγές. Θετική είναι σίγουρα η ανταπόκριση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Καταναλωτών (BEUC), η οποία εκτιμά ότι η μείωση των διατραπεζικών προμηθειών θα δώσει, μεταξύ άλλων, «ώθηση στην καινοτομία και τον ανταγωνισμό».

Ωστόσο, οι εταιρίες έκδοσης πιστωτικών καρτών δεν είναι οι μόνες που αμφιβάλλουν για τα οφέλη των νέων σχεδίων στην τσέπη των καταναλωτών. Η ισπανική οργάνωση προστασίας καταναλωτών ADICAE καταγγέλλει ότι η εφαρμογή αντίστοιχων μέτρων στην Ισπανία προ μερικών ετών οδήγησε τότε σε αύξηση της ετήσιας συνδρομής για τις κάρτες, με τους εμπόρους να παρακρατούν την ίδια στιγμή το πλεόνασμα χρημάτων που προέκυπτε από τη μείωση των προμηθειών επί των πληρωμών.

Christoph Hasselbach / Άρης Καλτιριμτζής

Υπεύθ. σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη