Το Ολοκαύτωμα δεν μονοπωλεί τις γερμανοϊσραηλινές σχέσεις

Οι σχέσεις των δυο χωρών έχουν σφραγιστεί ανεξίτηλα από την Ιστορία. Οι διπλωματικές σχέσεις ξεκίνησαν το 1965 και η πρόοδος που έχουν σημειώσει είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Καταλυτικό ρόλο στη σχετικά γρήγορη αποκατάσταση των σχέσεων των δυο χωρών έπαιξε ο πρώτος πρωθυπουργός του κράτους του Ισραήλ Μπεν Χουριόν. Ο Χουριόν και ο πρώτος καγκελάριος της Ομοσπονδιακής Γερμανίας Κόνραντ Αντενάουερ συναντήθηκαν μόνο δυο φορές, μια φορά το 1960 και μια φορά το 1966 κι όμως έμοιαζαν σχεδόν σαν φίλοι.

Σήμερα οι σχέσεις των δυο χωρών είναι εταιρικές. Ο υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας τις περιέγραψε ως εξής λίγο πριν από το ταξίδι του στο Ισραήλ φέτος την άνοιξη:

«Πιστεύω ότι οι στόχοι μας συγκλίνουν σχεδόν σε όλα τα επίπεδα, όχι όμως στον τρόπο επίτευξής τους. Ωστόσο η θέση της Γερμανίας είναι δίπλα στο Ισραήλ».

Το Ολοκαύτωμα εξακολουθεί να παίζει σημαντικό ρόλο, αλλά δεν είναι ο μοναδικός καθοριστικός παράγοντας, λέει ο Γερμανοϊσραηλινός συγγραφέας Μίχαελ Βόλφσον. Δεν πιστεύει στο μύθο ότι μόνο το Ολοκαύτωμα οδήγησε στην ίδρυση του κράτους του Ισραήλ το 1948, όπως λέει:

«Θα πρέπει να διορθώσουμε λίγο τα πράγματα. Το Ισραήλ θα υπήρχε και χωρίς το Ολοκαύτωμα. Ακόμη κι αν επιβίωναν εκείνα τα έξι εκατομμύρια των Εβραίων».

Προβλήματα αλληλοκατανόησης

Σήμερα πλέον Ισραήλ και Γερμανία συμφωνούν σε πολλά, αλλά όχι σε όλα. Υπάρχουν και ζητήματα διαφωνιών όπως η εποικιστική πολιτική των Ισραηλινών. Οι Ισραηλινοί επιρρίπτουν στη Γερμανία και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη ότι δεν μπορούν να κατανοήσουν τους φόβους του Ισραήλ, δεδομένου ότι περιβάλλονται κυρίως από εχθρικά κράτη. Η Γερμανία πάντως συνεχίζει να θεωρεί ότι παίζει καταλυτικό ρόλο στην ασφάλεια του Ισραήλ. Ιδιαίτερα εμφανής είναι αυτή η θέση στην ομιλία της Άγκελα Μέρκελ στην Κνεσέτ το 2008:

«Κάθε γερμανική κυβέρνηση και κάθε καγκελάριος πριν από εμένα συναισθάνονται την ευθύνη για την ασφάλεια του Ισραήλ».

Οι Ισραηλινοί πάντως κοιτούν σήμερα με απορία την Γερμανία αλλά και άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπου καταγράφεται αύξηση του αντισημιτισμού. Και από την άλλη πλευρά αυτό που λείπει από την Γερμανία είναι σαφή μηνύματα που αφορούν την ειρηνευτική διαδικασία μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Η Γερμανία είναι ο δεύτερος σπουδαιότερος εμπορικός εταίρος του Ισραήλ και το προμηθεύει με υποβρύχια. Παράλληλα υπάρχουν και σημαντικά κοινά ερευνητικά προγράμματα. Ωστόσο οι πολιτικές σχέσεις δεν είναι ανέφελες.

Κέρστεν Κνιπ / Μαρία Ρηγούτσου