Το ξύλο δεν βγαίνει από τον παράδεισο

Ο παιδίατρος Δρ. Ζαραού σε μια κλινική στην πόλη Κάνο της Νιγηρίας καθημερινά έρχεται αντιμέτωπος με σοβαρές περιπτώσεις παιδικής κακοποίησης. Ο ίδιος μίλησε στη DW για το φαινόμενο αυτό, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Δικαιωμάτων του Παιδιού. «Είχε έρθει μια κοπέλα στο νοσοκομεία με πολλαπλά εγκαύματα που της είχε προκαλέσει η μητριά της με καυτό κουτάλι». Πρόκειται για μία μόνο από τις πολλές περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας που καταγράφονται καθημερινά σε πολλά αφρικανικά νοσοκομεία. Ο ίδιος παιδίατρος μάλιστα είπε στη DW ότι δηλώνει παρόμοια περιστατικά στην αστυνομία προκειμένου να κινηθούν στη συνέχεια οι απαραίτητες νομικές διαδικασίες.

Τρία στα τέσσερα παιδιά παγκοσμίως πέφτουν θύματα βίας, σωματικής ή ψυχικής, από γονείς, συγγενείς ή άτομα που έχουν αναλάβει την επιμέλειά τους. Αυτό αναφέρει σε πρόσφατη έκθεσή της η UNICEF. Επίσης σύμφωνα να την ίδια έκθεση έξι στα δέκα παιδιά, υφίστανται σωματική επίπληξη ή τιμωρία από τους γονείς τους.

Οι γονείς συχνά νιώθουν ότι πράττουν σωστά

Σίγουρα όλες οι περιπτώσεις παιδικής κακοποίησης δεν έχουν την ίδια βαρύτητα. Πολλοί γονείς συχνά θεωρούν ότι το «ξύλο» είναι ένα θεσμικό μέσο διαπαιδαγώγησης για τα παιδιά τους. Όπως αναφέρει ο Ντ. Σοσάνα, επικεφαλής της διεθνούς οργάνωσης Save the Children στη Νότια Αφρική, χώρα στην οποία το πρόβλημα της παιδικής κακοποίησης εμφανίζεται ιδιαίτερα έντονο, πολλοί γονείς πιστεύουν ότι έχουν δίκιο και ότι με την συμπεριφορά αυτή θα δείξουν στα παιδιά τους τον σωστό δρόμο. Όπως σημειώνει ο ίδιος η όποια τιμωρία, ακόμη και σε ήπια μορφή, μπορεί να αποτελέσει βαθιά τραυματική εμπειρία στα παιδιά. «Στην Αφρική, έχουμε μεγαλώσει με την πεποίθηση ότι όποιος ως παιδί δεν φάει ξύλο, δεν θα γίνει καλό παιδί», αναφέρει ο ίδιος λέγοντας: «Μεγαλώσαμε με αυτή τη βία και την εσωτερικοποιήσαμε. Αλλά το να χτυπάς ένα παιδί δεν αποτελεί μέρος της αφρικανικής κουλτούρας».

H οργάνωση Save the Children έχει θέσει ως στόχο μαζί με άλλες ΜΚΟ να ασκήσουν πίεση για τη νομοθετική απαγόρευση της σωματικής τιμωρίας στη Ν. Αφρική. Ήδη το πρώτο βήμα έκανε ένα δικαστήριο της χώρας, που έκρινε ότι η ενδοοικογενειακή άσκηση σωματικής βίας σε παιδιά απαγορεύεται. Μέχρι πρότινος οι γονείς μπορούσαν να επικαλεστούν ενώπιον νοτιοαφρικανικών δικαστηρίων το γεγονός ότι η άσκηση βίας είχε το χαρακτήρα μιας πράξης οικογενειακής διαπαιδαγώγησης. Πλέον η πρόσφατη δικαστική απόφαση ορίζει ότι ένα τέτοιο επιχείρημα δεν μπορεί να γίνει πλέον ανεκτό ως θεμιτό.

Μακροπρόθεσμες οι συνέπειες της τιμωρίας στα παιδιά

Η Ν. Αφρική δίνει έτσι ένα καλό παράδειγμα, στέλνοντας σημαντικό μήνυμα σε όλον τον κόσμο. Σύμφωνα με την πρωτοβουλία Global Initiative to End All Corporal Punishment μόλις εξήντα χώρες στον κόσμο έχουν απαγορεύσει με νομοθετικά μέσα τη σωματική τιμωρία. Σύμφωνα με την ίδια πρωτοβουλία, θα πρέπει να γίνουν διεθνώς περισσότερες προσπάθειες προκειμένου οι γονείς να μάθουν να διαπαιδαγωγούν τα παιδιά χωρίς τιμωρία, αλλά αντίθετα, ανταμείβοντας τη θετική προσπάθεια.

Σε αυτό το πεδίο εργάζονται πολλές οργανώσεις και δίκτυα προστασίας των δικαιωμάτων του παιδιού παγκοσμίως. Το σίγουρο είναι ότι οι ειδικοί καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η σωματική τιμωρία έχει μακροπρόθεσμα αρνητικές συνέπειες στην ανάπτυξη του παιδιού, ενώ τα ψυχικά τραύματα παραμένουν όσα χρόνια κι αν περάσουν.

Φίλιπ Σάντνερ / Δήμητρα Κυρανούδη