Το κινηματογραφικό «Plan B» του Θ. Κουρεντζή
5 Σεπτεμβρίου 2020
Τον περασμένο Μάρτιο, αν δεν είχε συμβεί η πανδημία, ο διάσημος Έλληνας αρχιμουσικός και διευθυντής της ανατρεπτικής ρωσικής ορχήστρας MusicAeterna, θα είχε έρθει στη Βόννη στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Μπετόβεν, που φέτος γιορτάζει τα 250 χρόνια από τη γέννηση του Γερμανού συνθέτη. Θα παρουσίαζε μια νέα εκτέλεση έργων του Μπετόβεν, στην οποία ο Κουρεντζής δουλεύει εδώ και χρόνια με την ορχήστρα του. Ο κορωνοϊός ανέστειλε τα σχέδιά του.
Οι τελευταίες πρόβες του μουσικού συνόλου πραγματοποιήθηκαν στην Αγία Πετρούπολη, στο ιστορικό ραδιομέγαρο Dom Radio. Και εκεί την άνοιξη της πανδημίας επιβλήθηκαν αυστηροί κανόνες προστασίας για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Τα πάντα άλλαξαν και στον χώρο της κλασικής μουσικής. Οι πρόβες γίνονταν με περιορισμένο αριθμό μουσικών, τα ταξίδια σταμάτησαν, όπως και οι παραστάσεις μπροστά σε κοινό. Για να δουλέψουν πάνω στο όραμά τους για τον Μπετόβεν, οι μουσικοί του MusicAeterna έπρεπε να εφαρμόσουν στην κυριολεξία ένα «Plan B», δεδομένου ότι ο αρχικός σχεδιασμός ανατράπηκε.
Ο παγωμένος χρόνος και η 9η Συμφωνία του Μπετόβεν
Παίρνοντας αφορμή από την 9η Συμφωνία του Μπετόβεν και τα διαχρονικά μηνύματά της για ενότητα, ελευθερία και αδελφοσύνη, ο Θεόδωρος Κουρεντζής μαζί με τον Ρώσο σκηνοθέτη Σεργκέι Νουρμάμεντ, που ζει στις ΗΠΑ, θέλησαν να μιλήσουν για την εμπειρία της μοναξιάς εν καιρώ πανδημίας, αυτή τη φορά μέσα από ένα κινηματογραφικό τραγούδι, μια ιδιαίτερη μουσική ταινία με τίτλο «Plan B». Βασικά μοτίβα η σιωπή, η απομόμωση και ο παγωμένος χρόνος.
«Η σιωπή μας διδάσκει πολλά. Η σιωπή μας φέρνει πιο κοντά τον έναν στον άλλο, μας καθοδηγεί μαζί. Τα πιο σημαντικά γεγονότα συμβαίνουν στη σιωπή» ανέφερε στη DW ο Θεόδωρος Κουρεντζής, συμπληρώνοντας: «Η σιωπή είναι κάτι που προϋπήρχε από εμάς και θα υπάρχει μετά από εμάς. Η ζωή μας δεν πρέπει να παραβιάζει το πεδίο της σιωπής, πρέπει να την ακούμε ξανά και ξανά, να αγαπάμε και να σεβόμαστε τη σιωπή».
Σημαντικά στοιχεία στην ταινία, σαν να έχουν τον δικό τους ανεξάρτητο ρόλο, είναι η πόλη της Αγίας Πετρούπολης και το μεγαλοπρεπές κτίριο του Dom Radio στην Πλατεία Τεχνών στο κέντρο της πόλης. Από το 2019 το Dom Radio λειτουργεί ως έδρα της ορχήστρας και χορωδίας «MusicAeterna». Στα μέσα της διαφορετικής άνοιξης του 2020, ο κινηματογραφικός φακός του Νουρμάμεντ μας ταξιδεύει στους άδειους δρόμους της Αγίας Πετρούπολης και στους σιωπηλούς διαδρόμους του ραδιοφωνικού μεγάρου. Ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει, οι εικόνες έχουν κάτι το μεταφυσικό και μυστικιστικό.
Από την πολιορκία του Λένινγκραντ στην Αγ. Πετρούπολη της πανδημίας
Κατά τη διάρκεια του Β‘ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η Βέρμαχτ είχε περικυκλώσει το Λένινγκραντ, από τα ραδιοφωνικά στούντιο του Dom Radio μεταδίδονταν αδιάλειπτα ειδήσεις, μουσική και ποίηση. Τον Αύγουστο του 1942, η Έβδομη Συμφωνία «Λένινγκραντ» του Ντμίτρι Σοστακόβιτς έκανε πρεμιέρα στη μεγάλη αίθουσα ραδιοφωνικών εκπομπών, εκεί ακριβώς που σήμερα η MusicAeterna κάνει πρόβες. Η σκιά του παρελθόντος είναι έντονη, ο χώρος παραπέμπει μέχρι σήμερα στη φρίκη του πολέμου. Η πολιορκία της πόλης προκάλεσε πάνω από ένα εκατομμύριο θύματα, οι περισσότεροι ήταν άμαχοι.
Το 2020 η Αγία Πετρούπολη βρέθηκε ξανά υπό πολιορκία -αυτή τη φορά από έναν αόρατο εχθρό, τον κορωνοϊό. Οι κάτοικοί της κλήθηκαν να μείνουν στα σπίτια τους για μεγάλο χρονικό διάστημα και να βιώσουν την αίσθηση ότι είναι αποκομμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο. «Έχει κανείς την αίσθηση ότι η πόλη μας, η Αγία Πετρούπολη, γνώριζε πάντα κάτι που εμείς δεν γνωρίζαμε. Αλλά τώρα έχουμε αποκτήσει κι εμείς αυτή τη γνώση. Η απομόνωση είναι ένας μοναδικός τόπος επικοινωνίας», αναφέρει τέλος ο Θεόδωρος Κουρεντζής.
Αναστασία Μπούτσκο
Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη