Το Ιράν για πρώτη φορά στη διάσκεψη για τη Συρία

Μέσα σε μια δραματική αλλαγή πορείας η Ουάσινγκτον εγκαταλείπει τις μέχρι τώρα βασικές της θέσεις όσον αφορά την κρίση στη Συρία. Αποφασιστικής σημασίας είναι η ανακοίνωση του αμερικανού υπουργού Άμυνας Άστον Κάρτερ ότι θα διαθέσει και χερσαίες δυνάμεις στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους, προ πάντων στο Ιράκ, αλλά ίσως και στη Συρία. Ακόμη πιο σημαντική όμως είναι η απόφαση των ΗΠΑ να καλέσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων έναν βασικό παράγοντα του συριακού δράματος: το Ιράν. Μόλις τον Ιανουάριο του 2014 οι ΗΠΑ επέμεναν ο γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών Μπαν Κι Μουν να ανακαλέσει την πρόσκλησή του και να μην παρευρεθεί έτσι το Ιράν στις συζητήσεις για τη Συρία στη Γενεύη. Τώρα η αυξανόμενη επιρροή των σκληροπυρηνικών ισλαμιστών του Ισλαμικού Κράτους στην περιοχή, οι εντεινόμενες ρωσικές αεροπορικές επιθέσεις και κυρίως η απόλυτη αποτυχία των εκπαιδευμένων από τις ΗΠΑ ενόπλων ομάδων της συριακής αντιπολίτευσης οδήγησαν την Ουάσινγκτον σε μια πιο διαλλακτική στάση. Δεν είναι δυνατόν να μιλάει κανείς μόνο με τους φίλους του όταν πρόκειται για την επίλυση περίπλοκων κρίσεων!

Συμβιβαστικές λύσεις

Ακόμη και αν η Μόσχα και η Τεχεράνη θεωρούν τον Μπασάρ Αλ Άσαντ τον νόμιμο πρόεδρο της Συρίας, δεν πρόκειται να υπάρξει λύση χωρίς αυτούς τους δύο σημαντικούς συμμάχους του συριακού καθεστώτος. Αυτή είναι η πραγματικότητα, είτε μας αρέσει, είτε όχι. Αυτό σημαίνει επίσης ότι θα πρέπει να υπάρξει τουλάχιστον μια μεταβατική περίοδος με τη συμμετοχή του Άσαντ. Όσο ενοχλητικό και αν φαίνεται αυτό, μετά από έναν εμφύλιο που έχει κοσυτίσει τη ζωή σχεδόν 300.000 ανθρώπων, οι εναλλακτικές δεν είναι πιο ελκυστικές. Η μετριοπαθής, όπως παρουσιάζεται συχνά στη Δύση, συριακή αντιπολίτευση ανήκει περισσότερο στη σφαίρα της φαντασίας παρά της πραγματικότητας. Η αντιπολίτευση είναι διασπασμένη σε εκατοντάδες ένοπλες οργανώσεις που διαφέρουν μόνο ως προς τον βαθμό θρησκευτικού εξτρεμισμού.

Πάντως όσο και να επικροτεί κανείς τη νέα δυναμική που δημιουργείται στο συριακό ζήτημα - μια πικρία παραμένει. Θα μπορούσαμε να είχαμε φτάσει σε αυτό το σημείο ήδη πριν από τρία χρόνια. Αυτό υποστηρίζει τουλάχιστον ο πρώην προέδρος της Φινλανδίας και διαπραγματευτής για το συριακό Μάρτι Αχτισάρι στη Γκάρντιαν.Το 2012 η Ρωσία φέρεται να είχε προτείνει μια «αξιοπρεπή παραίτηση» του Άσαντ ως μέρος μιας ειρηνευτικής λύσης. Ωστόσο οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Γαλλία ήταν πεπεισμένες ότι η κυβέρνηση Άσαντ βρισκόταν λίγο πριν από την κατάρρευση κι έτσι αγνόησαν την ρωσική πρόταση. Ο Αχτισάρι κάνει λόγο για μια χαμένη ευκαιρία. Μένει μόνο η ελπίδα, οι πέντε δυνάμεις στη Βιέννη να μην χάσουν μια ακόμη ευκαιρία και να κάνουν τις απαραίτητες κινήσεις για να σταματήσει η αιματοχυσία.

Και για να επιστρέψουμε στο θέμα των αμερικανικών χερσαίων δυνάμεων: Εάν συμβεί κάτι τέτοιο θα πρέπει να γίνει κατόπιν συζητήσεων με το Ιράν και τη Ρωσία. Διαφορετικά ο κίνδυνος να συγκρουστούν αμερικανικά και ρωσικά στρατεύματα και να κλιμακωθεί η διαμάχη εκ νέου είναι πολύ μεγάλος.

Ματίας φον Χάιν