Το δυσαναπλήρωτο κενό του Γκύντερ Γκρας

Οι περισσότερες γερμανικές εφημερίδες κοσμούν σήμερα τα εξώφυλλά τους με φωτογραφίες του Γκύντερ Γκρας. Με πλήθος σχολίων και αφιερωμάτων αποτίουν το δικό τους φόρο τιμής στο μεγάλο γερμανό συγγραφέα, ο οποίος έφυγε χθες από τη ζωή σε ηλικία 87 ετών.

Η Frankfurter Allgemeine Zeitung χαρακτηρίζει το γερμανό νομπελίστα «παρακινητή, προειδοποιητική φωνή και ενσάρκωση της συνείδησης του κόσμου. (…) Ο Γκύντερ Γκρας καλλιεργούσε τη φυσιογνωμία του δραστήριου διανοούμενου», επισημαίνει ο σχολιαστής αναφερόμενος μεταξύ άλλων στην πολιτική στήριξη του γερμανού συγγραφέα προς τους σοσιαλδημοκράτες καγκελαρίους, Βίλι Μπραντ και Γκέρχαρντ Σρέντερ. Η εφημερίδα της Φραγκφούρτης δεν παραλείπει να υπογραμμίσει το πολυσχιδές ταλέντο του Γκρας: «Αυτός ο συγγραφέας, που ζωγράφιζε, σκιτσογραφούσε και έφτιαχνε χαρακτικά και γλυπτά, ενσάρκωσε πολλά στοιχεία στη διάρκεια της ζωής του».

«Στο έργο του συμπυκνώνεται μία ολόκληρη εποχή»

Η Lübecker Nachrichten, εφημερίδα της πόλης όπου διέμενε ο Γκύντερ Γκρας, επισημαίνει ότι «οι διεθνείς φωνές από το χώρο του πολιτισμού, της πολιτικής και της κοινωνίας που εξέφρασαν την οδύνη τους για το θάνατο του λογοτέχνη, κάνουν αισθητή την εξέχουσα θέση του -ως λογοτέχνη και συνανθρώπου. Διότι δεν ήταν απλά ένας αφηγητής ιστοριών, υπήρξε αντιπροσωπευτικό παράδειγμα πεφωτισμένου πολίτη και ως εκ τούτου ήταν αναπόδραστα αμφιλεγόμενος σε όλα όσα έκανε».

Το κενό που αφήνει με το θάνατό του ο Γκύντερ Γκρας μάλλον δεν θα αναπληρωθεί, εκτιμά η Welt. Όπως αναφέρει η εφημερίδα του Βερολίνου, «το κενό που αφήνει πίσω του ο Γκύντερ Γκρας είναι αυτό του αντιπροσωπευτικού συγγραφέα, στο έργο του οποίου συμπυκνώνεται μία ολόκληρη εποχή».

Η Badische Neueste Nachrichten τονίζει ότι πολίτες σαν τον Γκύντερ Γκρας είναι απαραίτητοι επειδή, όπως υπογραμμίζει, «ο ήπιος τόνος -αυτό το αντιλήφθηκε νωρίς ο Γκύντερ Γκρας- δεν ωφελεί τη δημοκρατία, παρά μόνο ενισχύει τους εξτρεμιστές».

Οι ελληνικές τράπεζες «παγιδευμένες» στην κρίση

Η οικονομική εφημερίδα Handelsblatt βλέπει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα «παγιδευμένο στο ρυθμό της κρίσης». Σε ανταπόκρισή της από την Αθήνα η εφημερίδα του Ντίσελντορφ παρατηρεί ότι ενώ πέρσι οι ελληνικές τράπεζες έδειξαν να βρίσκονται στο δρόμο της ανάκαμψης, περνώντας με επιτυχία και το τεστ αντοχής της ΕΚΤ, «στο μεταξύ βρίσκονται και πάλι ενώπιον προβλημάτων» και «ενδέχεται να χρειαστούν σύντομα φρέσκο κεφάλαιο». Το δημοσίευμα αναφέρεται στην υποβάθμιση του αξιόχρεου των ελληνικών τραπεζών από τον οίκο Fitch, ο οποίος θεωρεί «ρεαλιστική» την πιθανότητα χρεοκοπιών στους κόλπους του ελληνικού τραπεζικού κλάδου.

Όπως σημειώνεται: «Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αυξάνονται, οι πελάτες αποσύρουν ολοένα μεγαλύτερα ποσά καταθέσεων εξαιτίας της πολιτικής αβεβαιότητας, η οικονομία απειλείται με υποτροπή στην ύφεση». Ο αρθρογράφος αναφέρει ότι «σύμφωνα με νεότερους υπολογισμούς τραπεζικών κύκλων, δάνεια ύψους σχεδόν 80 δις ευρώ δεν εξυπηρετούνται πια. Αυτό αντιστοιχεί στο 37,5% του συνόλου των δανείων». Η προσδοκία ότι αυτό το ποσοστό θα μειωνόταν εντός του 2015 δεν εκπληρώθηκε, παρατηρεί ο αρθρογράφος, επισημαίνοντας ότι υπάρχουν πολλές αιτίες γι' αυτό: «Μετά την εκλογική νίκη του Αλέξη Τσίπρα η ανάπτυξη υπέστη ξανά κάμψη. (…) Την ίδια ώρα πλήττεται το αίσθημα ευθύνης των οφειλετών. Πολλοί περιμένουν να εφαρμόσει ο Αλέξης Τσίπρας την προεκλογική του υπόσχεση για διά νόμου παραγραφή μέρους των χρεών για υπερχρεωμένα νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις. Από μόνη της η ανακοίνωση ενός τέτοιου κουρέματος ιδιωτικού χρέους επιφέρει απώλειες δισεκατομμυρίων για τις τράπεζες».

Όπως εκτιμά ο αρθρογράφος, τώρα υπάρχει ο κίνδυνος νέων απωλειών για τις τράπεζες εξαιτίας του σχεδιαζόμενου από την κυβέρνηση νόμου για την προστασία της πρώτης κατοικίας υπερχρεωμένων ιδιωτών από τους πλειστηριασμούς. Ρύθμιση που, όπως επισημαίνεται, δέχτηκε επικρίσεις από την πλευρά της ΕΚΤ.

Άρης Καλτιριμτζής