Το δίδαγμα των πορτογαλικών εκλογών

Λίγες εκλογικές αναμετρήσεις είχαν προσλάβει τόσο έντονα τον χαρακτήρα «ρυθμιστή» για τις πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη, όσο οι βουλευτικές εκλογές στην Πορτογαλία. Ο κεντροδεξιός πρωθυπουργός Πέδρο Πάσους Κοέλιο ήταν τόσο σίγουρος για την επανεκλογή του όσο και τα κόμματα της Αριστεράς για την επιτυχία τους. Τελικά το αποτέλεσμα κανέναν δεν δυσαρέστησε, αλλά ούτε και ικανοποίησε απόλυτα: Ο Κοέλιο γίνεται ο πρώτος «μνημονιακός» πρωθυπουργός που επιτυγχάνει την επανεκλογή του, αλλά χάνει δώδεκα ποσοστιαίες μονάδες και την πλειοψηφία του στη Βουλή. Την ίδια στιγμή τα δύο μεγάλα κόμματα της Αριστεράς καταγράφουν εντυπωσιακή άνοδο, αλλά δεν ξεπερνούν από κοινού το 20%. Τι σημαίνουν όλα αυτά;

Για τον Πάουλο Ρανζέλ, ευρωβουλευτή της πορτογαλικής Κεντροδεξιάς, το αποτέλεσμα είναι πολύ ενθαρρυντικό. «Επί τρία χρόνια η Πορτογαλία βρισκόταν σε πρόγραμμα βοήθειας και τα μέτρα λιτότητας παραμένουν σκληρά ακόμη και σήμερα. Μετά από όλα αυτά είναι πολύ ενθαρρυντικό να παραμένεις στην κυβέρνηση, έστω κι αν δεν έχεις την απόλυτη πλειοψηφία. Το αποτέλεσμα σημαίνει ότι ο λαός της Πορτογαλίας έχει καταλάβει πόσο απαραίτητα είναι τα μέτρα για την ανάκαμψη της οικονομίας. Άλλωστε έχουμε μπει ήδη σε περίοδο ανάπτυξης, επιτυγχάνοντας μάλιστα μείωση της ανεργίας και ιστορικό ρεκόρ στις εξαγωγές μας» λέει ο πορτογάλος ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle.

Διχασμένα τα κόμματα της Αριστεράς

Διαφορετική ανάγνωση από την επικεφαλής της Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Γκάμπι Τσίμερ. Η γερμανίδα ευρωβουλευτής εστιάζει στην άνοδο των δύο αριστερών κομμάτων, δηλαδή του κομμουνιστικού κόμματος (PCP) και του «Αριστερού Μπλοκ», το οποίο θεωρείται το «αδελφό κόμμα» του ΣΥΡΙΖΑ στην Πορτογαλία. Και τα δύο κόμματα μαζί πλησιάζουν το 20% των ψήφων και θεωρητικά θα μπορούσαν να συνδιαμορφώσουν αριστερή πλειοψηφία στη Βουλή, αν συμμαχούσαν με τους σοσιαλδημοκράτες. «Ήταν ένα αποτέλεσμα που πολλοί δεν περίμεναν» λέει η Γκάμπι Τσίμερ. «Κάποιοι έλεγαν ότι η Αριστερά θα πάρει 6%. Να όμως που η Αριστερά στο σύνολό της, από τους σοσιαλδημοκράτες μέχρι και τα εναλλακτικά κόμματα, εκφράζει για πρώτη φορά μία εναλλακτική λύση. Εναπόκειται στους σοσιαλδημοκράτες να μας πουν αν είναι έτοιμοι να εφαρμόσουν, μαζί με νέες πολιτικές δυνάμεις, αυτά που έλεγαν προεκλογικά, ότι δηλαδή απορρίπτουν τη λιτότητα και προτάσσουν την ανάπτυξη και την κοινωνική προστασία. Ή αν θα συναινέσουν σε έναν μεγάλο συνασπισμό με τους συντηρητικούς, με αποτέλεσμα να παραμείνουν στο ίδιο μονοπάτι».

Από την πλευρά του ο Μίλτος Κύρκος, ευρωβουλευτής με «Το Ποτάμι», θεωρεί ότι μία ευρύτερη συμμαχία της Αριστεράς είναι πρακτικά αδύνατη, κυρίως λόγω των αντιρρήσεων που προβάλλει το κομμουνιστικό κόμμα. «Όπως μας είπανε οι σοσιαλιστές σύντροφοι στην Πορτογαλία το κομμουνιστικό κόμμα είναι βαθιά σταλινικό και δεν δέχεται καμία συνεργασία στα πλαίσια της Αριστεράς. Είναι πολύ πιθανό να υπάρξει μία κυβέρνηση μειοψηφίας, τουλάχιστον για κάποιον χρόνο» τονίζει ο έλληνας ευρωβουλευτής. Επισημαίνει ωστόσο ότι υπάρχει ένα χρήσιμο δίδαγμα από το εκλογικό αποτέλεσμα της Πορτογαλίας: ότι οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις της χώρας συμμαχούν και συμφωνούν σε ένα επίπονο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, το οποίο φαίνεται να αποδίδει καρπούς. Όπως συμπεραίνει, «μπορούμε να πούμε, βλέποντας και την Πορτογαλία, ότι στην Ελλάδα χάσαμε χρόνο, ξοδέψαμε πόρους, βάλαμε τον λαό να υποφέρει με θυσίες που δεν έπιασαν τόπο. Έχουμε όμως μια συμφωνία, που αν καταφέρουμε να τη χρησιμοποιήσουμε με θετικό τρόπο, πιστεύω ότι το παράδειγμα της Πορτογαλίας που βγαίνει σιγά σιγά από το μνημόνιο θα το έχουμε και εμείς».

Στην έξοδο από το μνημόνιο η Πορτογαλία

Ο ευρωβουλευτής Πάουλο Ρανζέλ θεωρεί ότι η χώρα του έχει αφήσει πίσω της την οικονομική κρίση, αν και τα μέτρα λιτότητας παραμένουν, ενώ εκκρεμεί και η μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος. Σε κάθε περίπτωση, υποστηρίζει, έχει έρθει η ώρα να αποκατασταθούν οι αδικίες και οι δραστικές περικοπές του πορτογαλικού μνημονίου και μάλιστα υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο γι' αυτό: «Τώρα υπάρχει ένα περιθώριο για να δώσουμε αυξήσεις στους μισθούς ή να αποκαταστήσουμε σε κάποιον βαθμό τις συντάξεις. Βέβαια, από τη στιγμή που δεν έχουμε πλέον απόλυτη πλειοψηφία, κάποια μέτρα θα πρέπει να τα διαπραγματευθούμε με τους σοσιαλιστές. Το σχέδιό μας είναι ότι θα επιστρέφουμε κάθε χρόνο το 25% των αρχικών περικοπών που είχαν γίνει λόγω κρίσης. Αυτό σημαίνει ότι το έτος 2019 θα παίρνεις τον ίδιο μισθό που έπαιρνες και το 2011. Αυτή είναι η κεντρική ιδέα» λέει ο πορτογάλος ευρωβουλευτής.

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο